چرا «توقف تعهدات برجامی» بهترین راهکار حقوقی است

به گزارش خبرگزاری رسا، روزنامه جوان در یادداشتی به قلم محمد اسماعیلی با اشاره زیاده خواهی های روز افزون غرب در قبال ایران آورده است:

۱- امریکا به همراه فرانسه و انگلیس بار دیگر جمهوری اسلامی ایران را با طرح تکراری «آزمایش موشکی» ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ معرفی و خواهان برگزاری جلسه شورای امنیت سازمان ملل شده‌اند.

اینکه اروپا- امریکا به برجامی و قطعنامه‌ای استناد حقوقی می‌کنند که یکی از آن (برجام) خارج شده و دیگری هیچ کدام از تعهدات مندرج در آن را اجرایی نمی‌کند در حقوق بین‌الملل یک پدیده نادر به شمار می‌آید؛ اینکه یکی از طرفین توافق بین المللی بدون پرداخت کمترین هزینه مالی و حقوقی، از آن خارج می‌شود و (با همراهی دیگر همپیمانان) طرف مقابل را به استناد همان توافق به نقض متهم می‌کند. شکل‌گیری این پدیده کمیاب در حقوق بین الملل، ضرورت «تعلیق تعهدات برجامی توسط ایران» و «خروج موقت ایران از برجام» را به عنوان یک برخورد حقوقی-دیپلماتیک از سوی طرف ایرانی مطرح می‌کند و چنانچه بعد از این گزاره‌های این‌چنینی مورد توجه وزیر امور خارجه قرار نگیرد، بر اساس ماده ۳۷ یا همان مکانیسم ماشه طرف‌های غربی می‌توانند شش قطعنامه گذشته را احیا و حمله نظامی به ایران را سندسازی کنند.

بر اساس علم حقوق، ایران طبق متن برجام، غیرصلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای را تا قبل از ۲۳/۰۴/۹۴ به صورت ضمنی و تلویحی پذیرفته، اما مهم‌تر از آن گستره ضعف‌های موجود در متن برجام- قطعنامه ۲۲۳۱ این امکان را برای طرف مقابل ایجاد کرده است و «تعلیق تعهدات» توسط ایران و «خروج موقت از برجام» به مثابه فرار از دام‌های متعددی است که امریکایی‌ها برای ایران تدارک دیده‌اند. به واقع کشور‌های غربی بر اساس متن برجام و خوداظهاری به‌کاررفته توسط ایران در متن، هزینه‌های حقوقی-سیاسی-دفاعی ایران را در قالب عالی‌ترین نهاد بین‌المللی پیگیری می‌کنند. این مسئله (ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ معرفی کردن ایران) از جمله هزینه‌های ناشی از برجام است، بدین معنا که بعد از پذیرش سند توافق‌نامه هسته‌ای توسط ایران، امریکا و اروپا تاکنون بیش از پنج بار آزمایش موشکی ایران را نقض متن قطعنامه ۲۲۳۱ تفسیر کرده‌اند، مسئله‌ای که پیش از آن به این شکل سابقه نداشته است.

یکی از دلایلی که اتفاقاً وجوب «تعلیق تعهدات برجامی توسط ایران» و «خروج موقت از برجام» را اثبات می‌کند تفسیر یکجانبه غرب از متن و روح برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است که خروجی این رویکرد «هزینه تراشی» توأم با متعهد نگه‌داشتن ایران به مفاد قطعنامه و برجام است در عین آنکه خود از آن خارج شده‌اند. برجام و متن قطعنامه ۲۲۳۱، اجازه تفسیر موسع را به طرف‌های غربی داده است تا کوچک‌ترین فعالیت‌های ایران در حوزه انرژی، دفاعی، نظامی و هسته‌ای را نقض برجام – قطعنامه معرفی کرده و با ابزار‌های حقوقی- سیاسی، تحریم‌های ضدایرانی را توسعه دهند.

برای تشکیل جلسه شورای امنیت به دلیل وجود مؤلفه‌ای نظیر «عدم ضمانت اجرای طرف مقابل جهت اجرای تعهدات»، «پذیرش صلاحیت تام‌الاختیار شورای امنیت در تفاسیر و رفع اختلافات متن برجام»، «تعهدات کلی، مبهم و قابل تفسیر امریکا و تعهدات عینی ایران»، «تفسیرپذیر بودن متن قطعنامه ۲۲۳۱- برجام» و «نبود تضمین کافی از سوی امریکایی‌ها برای اجرای تعهدات خود»، «فقدان مجازات کافی و بازدارنده برای طرف مقابل در صورت نقض یا تخلف از متن برجام» و «کم‌توجهی به مبادلات تجاری و اقتصادی که به وسیله دلار انجام می‌شود و ضرورت تصریح به چنین مسئله‌ای در متن برجام» می‌باشد.

۲-، اما تعلیق تعهدات توسط ایران و خروج موقت ایران از آن می‌تواند از دام‌هایی نظیر «نگه داشتن ایران ذیل فصل هفتم طبق قطعنامه۲۲۳۱»، «ایجاد بهانه‌های جدید و منطبق بر مفاد قطعنامه۲۲۳۱برای امریکایی‌ها نظیر تخلف القا کردن آزمایش موشکی ایران»، «چهارچوب‌مند‌سازی رفتار هسته‌ای-دفاعی ایران طبق نظام دلخواه امریکا»، «معطل نگه داشتن اقتصاد کشور به امید گره گشایی برجام» و «ایجاد رکود در کسب وکار»، «نبود سرمایه‌گذاری خارجی» تا حدود بسیاری جلوگیری کند.

۳- قبلاً گفته شده تصور اینکه امریکا به خروج از برجام بسنده کرده، اشتباه است چرا که ایالات متحده با هماهنگی اروپا در تلاش است تا تعلیق ایران ذیل فصل هفتم را ملغی کند؛ و بر اساس اینکه طرف ایرانی باید اجرای تعهدات خود را متوقف کند باید نسبت به گزاره‌هایی که در ادامه می‌آید متمرکز شود. ایران «در قالب بیانیه‌ای رسمی خبر از «خروج مشروط» از توافق هسته‌ای دهد»، «برای اخذ تضمین عینی، مکتوب با قابلیت اجرا از اروپا ضرب‌الاجل کوتاه مدت تعیین کند»، «با توجه به اینکه ماهیت شش قطعنامه ضدایرانی شورای امنیت به استناد، الف-گزارش‌های یازده‌گانه سازمان انرژی اتمی، ب- بسته شدن پرونده PMD، ج- اعترافات پیوسته و مستمر مقامات ارشد کشور‌های غربی از روز امضای اجرای برجام به این سو، رنگ باخته است و در شرایط موجود چنین ادعایی فاقد اعتبار می‌باشد. بنابراین طرف ایرانی می‌تواند در قالب طرح شکایت از مراجع قضایی پیش‌بینی شده در حقوق بین الملل و با طرح موضوع در قالب نامه نگاری با رئیس سازمان انرژی اتمی، دبیرکل سازمان ملل، نسبت به خنثی‌سازی احیای مکانیسم ماشه و به روزرسانی شش قطعنامه اقدام نماید.

طرف ایرانی طبق مفاد کنوانسیون معاهدات وین، خروج امریکا از برجام را باید به منزله «خاتمه» برجام عنوان و آن را عمومیت دهد تا تلاش تشکیل جلسه شورای امنیت که با هدف «رویه سازی حقوقی» در عرصه بین المللی دنبال می‌شود تا حدودی خنثی شود./۹۶۹//۱۰۲/خ

منبع: روزنامه جوان