بازگشت مصلحتی دشمنان به دمشق

به گزارش خبرگزاری رسا، ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، در کنفرانس مشترک مطبوعاتی با همتای اردنی‌اش، ایمن الصفدی، گفت: «شروط روند برقراری صلح بر انتخاباتی که به شکل شفاف انجام شود، اعمال می‌شود، حال اگر بشار اسد در این انتخابات کاندیدا شود خب کاندیدا خواهد بود و این مردم سوریه هستند که باید درباره آینده خود تصمیم بگیرند.»

 

لودریان گفت که «سناریو این است»، اما نگفت که او و شرکای غربی- عربی‌اش تا همین چند ماه قبل نه تنها زیر بار این سناریو نمی‌رفتند بلکه سناریوی سقوط بشار اسد را با استفاده از گروه‌های تروریستی دنبال می‌کردند.

 

به یاد داشته باشیم که همین لودریان در تابستان امسال گفت که «اسد نمی‌تواند بخشی از راه‌حل سوریه باشد» و حالا پذیرش اسد در انتخابات سوریه نمی‌تواند چیزی جز چرخش کامل او از موضع چند ماه قبلش باشد.

 

این چرخش در دیگران هم دیده می‌شود، چنان که اعتراف دو هفته قبل جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، به شکست در برابر سوریه و متحدانش، باقی ماندن اسد و تلاش بسیاری از کشور‌ها برای احیای روابط خود با سوریه نسخه دیگری از این اعتراف بود.

 

همزمانی اعلام این چرخش با تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، برای خروج نیرو‌های امریکایی از سوریه قابل توجه است. در واقع، دشمنان سوریه بعد از شکست گروه‌های تروریستی مورد حمایت‌شان و ناامیدی از سقوط دولت سوریه بیشتر روی تجزیه این کشور با حمایت از حزب اتحاد دموکراتیک سوریه و به خصوص یگان‌های مدافع خلق حساب باز کرده بودند و به همین جهت هم فرانسه و هم بریتانیا تعدادی از نیرو‌های ویژه و اطلاعاتی خود را در شرق سوریه مستقر کرده بودند.

 

این معادله حالا با دستور ترامپ برای خروج نیرو‌های امریکایی از شرق سوریه به هم خورده و کرد‌های سوریه که احساس می‌کنند از سوی امریکا به آن‌ها خیانت شده، رو به دولت سوریه آورده‌اند تا به کمک ارتش سوریه مانع حمله ترکیه شوند و البته دولت و ارتش سوریه هم حاضر به همکاری با آن‌ها هستند.

 

این تغییر وضعیت میدانی به معنای تسلط دولت و ارتش سوریه بر اکثر خاک سوریه به جز منطقه‌ای محدود در استان ادلب است و دیگر برای امثال بریتانیا و فرانسه چاره‌ای نمی‌ماند جز انجام چنین چرخشی تا چه رسد به کشور‌هایی مثل عربستان سعودی، امارات و بحرین که از همین حالا برای بازگشت به دمشق دست به کار شده‌اند. نشانه‌های این بازگشت در این روز‌ها آن قدر زیاد است که روند آن به صورت روزمره درآمده تا جایی که نگاه‌ها معطوف به سوی سوریه بعد جنگ و چگونگی تعامل با اسد شده است.

 

یک وجه مهم و قابل توجه این نگاه مربوط می‌شود به مقوله بازسازی سوریه و اینکه جامعه جهانی در این جریان می‌تواند چه نقشی داشته باشد. روشن است که بازگشت این دست کشور‌ها به سوریه و حتی مشارکت آن‌ها در بازسازی سوریه نمی‌تواند بدون توجه به سابقه و کارنامه آن‌ها در جنگ هشت ساله این کشور باشد تا چه رسد به اینکه بخواهند برای بازسازی سوریه شرط و شروطی هم بگذارند.

 

برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور ایران، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌بی‌سی گفته که کمک امریکا به بازسازی سوریه مشروط به خروج نظامی ایران است و شاید هم بازگشت برخی کشور‌های عربی به دمشق هم با شروطی شبیه این باشد.

 

امید امریکا و این کشور‌های عربی می‌تواند به دلار‌هایی باشد که مدعی خرج آن برای بازسازی سوریه هستند، اما روشن است که مقوله امنیت برای سوریه حتی در زمان بازسازی هم اولویت خود را دارد و این کشور می‌تواند بازسازی را به کمک کشور‌هایی انجام دهد که امنیت آن را تضمین می‌کنند.

 

این رویکرد در سخنان سرلشکر فیصل الخوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی در مجلس سوریه، دیده می‌شود که در دیدار با هیئت پارلمانی اعزامی از ایران گفت: «کشور‌هایی که در جنگ سوریه نقش تخریبی داشتند به هیچ وجه در بازسازی سوریه نقش نخواهند داشت.»‌

 

تأکید رانیا خضر احمد، معاون وزیر اقتصاد سوریه در امور توسعه اقتصادی و روابط بین‌الملل، بر همکاری راهبردی بین سوریه و ایران در جهت این رویکرد و تأییدی بر سخنان الخوری است که از امضای توافقنامه همکاری و راهبردی طولانی‌مدت بین سوریه و ایران گفته و این توافقنامه را به عنوان «مادر توافقنامه‌ها» یی نام برده که می‌تواند توافقنامه‌های گذشته را یک گام به جلو ببرد.

 

روشن است که برایان هوک در بیان آن شرط یا بی‌تجربگی کرده و یا این که همانند رؤسای خود سعی کرده تا ژست ایرانی به خود بگیرد، اما اصل مقوله را نباید نادیده گرفت و باید بر تلاش‌های پیدا و پنهان دشمنان دیروز سوریه تمرکز کرد که امروز به بهانه تجدید رابطه و کمک به بازسازی سوریه سعی به تأثیر گذاشتن بر روابط ایران و سوریه دارند.

 

سخنان لودریان، هانت و افتتاح سفارتخانه‌های غربی در دمشق بی‌ارتباط با این جریان نیست، اما این نوع بازگشت مصلحتی به دمشق را هم باید مثل تلاش هشت سال گذشته این کشور‌ها در سوریه دانست که نتیجه‌ای جز ناکامی نخواهد داشت. /۱۰۱/۹۶۹/م