ایرانی ها همیشه تجدد زایی و نوآوری را مثبت دانسته اند

به گزارش خبرگزاری رسا، موسی نجفی در نشست علمی پنچمین دوره گفتمان نخبگان علوم انسانی، این گفتمان را ارائه سبک جدیدی از مباحث علوم انسانی عنوان و در سخنانی اظهار کرد: به نظرم طرح ملی گفتمان علوم انسانی با سبک جدید در ارائه مباحث علوم انسانی، طرح مطلوب و موفقی است، این دوره فرمایشی نیست و مباحث به صورت جدی ارائه می شود و دانشجویان طرح بحث می کنند.

وی توجه دانشجویان به پنج موضوع را مهم برشمرد و افزود: در اکثر نظریات علوم انسانی، پنج مبحث اصلی به عنوان نظریات کلان در همه مباحث علوم انسانی وجود دارد، بحث هویت (در عرصه های مختلف ملی، فرهنگی و سیاسی)، تجدد، تمدن، تاریخ علم و فلسفه تاریخ که در پیشینه علوم انسانی مطرح است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تجدد خواهی را مثبت دانست و خاطرنشان کرد: تجدد خواهی از سوی ایرانیان همیشه به معنای گرفتن ابزار مدرن و جداکردن اندیشه از حامل اندیشه معنا شده و مثبت بوده است؛ اما آنچه در این باره مورد مذمت است تجدد خوانی و مدرنیزاسیون است که نوعی تقلید گرایی است و ایرانیان در مشروطه و انقلاب اسلامی با آن مخالفت کرده اند.

وی ابراز کرد: اندیشه ترقی هر چیزی غیر از خودش را ارتجاع می داند، اما بالاتر از ترقی منتقل شدن به اندیشه تعالی است که خوانشی جدید از تجدد است و مشکلات و ضعف های ترقی و تجدد را ندارد.

نجفی مدرنیزاسیون در عرصه فرهنگ و اعتقادات را خطرناک خواند و گفت: ایرانی ها همیشه تجدد زایی و نوآوری را مثبت دانسته اند، اما با مدرنیسم فرهنگی و اعتقادی مقابله کرده اند، در مقابل مدرنیسم به معنای ابزار جدید و استفاده از علوم بشری در جهت رفاه و پیشرفت مقاومتی نبوده است، اما ایران اسلامی همیشه با فرهنگ، اعتقادات و ادیان جدید (بهائیت، فرقه های نوظهور) و ایدئولوژیک کردن مدرنیسم مقابله کرده است.

وی افزود: ما در ادامه تجدد زایی جدید از دوران صفویه و مشروطه به انقلاب اسلامی رسیدیم و با تأسی از فرهنگ و تمدن برتر خود و در مواجهه با ابزار و افکار سیاسی جدید غرب، انقلاب اسلامی را با دو معیار اسلامیت و جمهوریت انتخاب کردیم؛ بنابراین همانقدر که انقلاب از بنیادگرایی به دور است از مدرنیزاسیون نیز جداست.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به عقبه فکری و نوزایی اروپایی ها، تصریح کرد: غربی ها در یک دوره ای متوجه مسلمانان شدند تا نواقص و ضعف های خودشان را رفع کنند؛ اما ما در دوره قاجار متوجه غربی ها شدیم؛ اما به جای برطرف کردن نواقص خودمان، هویتمان را گم کردیم، بنابراین دچار بحران و انحطاط شدیم.

وی به هویت و پیشینه فرهنگی ایران اشاره و تأکید کرد:حدود پانصد سال قبل که رنسانس در اروپا شروع شد، تجدد خواهی و تجدد زایی نیز در ایران با ظهور صفویه و انتقال قدرت به تشیع آغاز شد، بنابراین ایران صفوی در مشرق اسلامی و خلافت عثمانی در مغرب اسلامی و غرب جدید در اروپا، سه قدرت جهانی بودند.

نجفی با اشاره به دوران های مختلف رشد و انحطاط ایران یادآور شد: ایرانی ها قرآن را با اوستا مقایسه کردند، بهتر را برگزیدند و اسلام را انتخاب کردند، لذا عرب نشدند و زبان فارسی را حفظ کردند، خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری را مطالعه کنید، چند دوره رشد و انحطاط داشته ایم، صدر اسلام عصر طلایی است و دوره دوم انحطاط است که در نهایت با حمله مغول ها به سقوط منجر شد؛ اما بعد از مدتی دوباره رشد دوم و امپراطوری عظیم صفوی در قرن دهم و در سال 906 آغاز می شود و ایرانی ها از اسلام خلافتی عبور کرده و اسلام ولایتی و اهل بیت علیهم السلام را انتخاب کردند.

وی افزود: دوره قاجار، دوره استعمار و انحطاط است، اما از اواسط دوران قاجار با بیداری اسلامی دوباره رشد آغاز می شود، هر چند بحران های زیادی داشته ایم؛ اما به هویت و خودآگاهی تاریخی توجه کرده ایم، از همین جهت در جهت رشد و پیشرفت، گاهی با بحران هایی روبرو شده ایم؛ همانند مریضی که باید درمان کند و دوره نقاهت را طی کند؛ ما نیز برای از بین بردن وابستگی، رسیدن به آزادی، پیشرفت و تحول علمی در کشورمان با این بحران ها مواجه هستیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد: دستاورد ایران از مدرنیسم غرب، کوچک شدن ایران و عقده حقارت بود، ایرانی ها تجدد خواه هستند؛ اما برخی مثل رضا خان تجدد خوانی و تقلید گرایی ایران را می خواهند./1330/د102/ب1