چقدر سبک زندگیمان حسینی است؟

به گزارش خبرگزاري رسا، اگر اندکی با چشم بصیرت و تیزبینی به دنیای پیرامون خود و سبک و سیاق زندگی بشری دقت و تأمل کنیم، متوجه می‌شویم که دنیای مدرن امروزی با تمام زیبایی‌ و جلوه‌گری‌هایش بی‌شباهت به جهان درگیر و گرفتار در سونامی‌های ویرانگر و خانمان سوز نیست.

سونامی‌هایی از جنس مادی‌گرایی و دنیافریبی که چشمان انسان را کور و ناتوان از دیدن باتلاقی که در آن گرفتار شده است می‌کند. دنیایی که موج‌های خروشان و خطرناک رذایل اخلاقی آن انسان را تهدید به نابودی و مرگ کرده است. در این چنین فضای تاریک و طوفان زده‌ای تنها وجود کشتی نجات می‌تواند منجی انسان در موج‌های مرگبار باشد.

همسفر با کشتی نجات

هر چند انسان همواره با سوء عملکرد و رفتارهای ناشایست زمینه عقاب و گرفتار شدن در بلا و مصیبت را در زندگی مادی و اخروی برای خویش فراهم کرده است، ولی حقیقت این است که دریای کرم و مرحمت الهی همواره موجب شده است. راه گریز و نجاتی در طوفان گناه و معصیت وجود داشته باشد، راه نجاتی که انسان را از ناامیدی و گرفتار شدن در یأس و ناامیدی نجات دهد.

یکی از راه‌های نجاتی که خدای متعال در این دنیای طوفان زده برای انسان قرار داده، کشتی نجاتی است که در طول تاریخ انسان‌های فراوانی از جنس «حرّ» و «زهیر بن قین» را نجات داده است، «إنَّ الحُسَینَ بنَ عَلِىٍّ علیه السلام فِى السَّماءِ أکبَرُ مِنهُ فِى الأَرضِ؛ و إنَّهُ لَمَکتوبٌ عَن یَمینِ عَرشِ‏ اللَّهِ عزوجل: مِصباحُ هُدىً، و سَفینَةُ نَجاةٍ»؛(۱) حسین بن على (ع)، در آسمان، مقامى برتر از زمین دارد؛ چرا که در سمت راست عرش الهى، درباره او نوشته شده است: چراغ هدایت و کشتى نجات!

بى تردید، همه‌ اهل بیت (ع)، چراغ هدایت و کشتى نجات‌اند؛ اما ظرفیت فرهنگى زندگانی امام حسین (ع) سبب شده است که نام امام حسین (ع) به این عنوان به ثبت برسد. آرى! بهره‌‏گیرى صحیح از این ظرفیت مى‌‏تواند نه تنها ملت‏‌هاى مسلمان، بلکه جهان را از بن‏‌بست‌ اجتماعى، فرهنگى و سیاسى‌‏اى که امروز گرفتار آن است، نجات دهد.(۲)

همراهی با امام حسین (ع) از ادعا تا عمل

حداقل بسیاری از ما محبان و شیعیان اهل بیت (ع) سنگ عشق و دوستی امام حسین (ع) را به سینه می‌زنیم و این ادعا را داریم که از کودکی با عشق او بزرگ شده و محبت او را به جان و دل پذیرا شده‌ایم، ولی به راستی این محبت و عشق آیا تنها در مرتبه زبان و بیان توقف کرده است یا اینکه در وادی عمل نیز رنگ و بویی از سبک زندگی حسینی را به یادگار دارد؟

آنچه مسلم است، محبت و عشق به اهل بیت (ع) تا به وادی عمل، تبعیت و پیروی حقیقی منجر نشود، چیزی جز لقلقه زبان نیست. چنانکه این رهنمود طلایی امیرمؤمنان علی (ع) ترسیم‌کننده نشانه‌های محب واقعی است: «مَن أحَبَّنا فَلیَعمَل بَعَمَلِنا، وَلیَستَعِن بِالوَرَعِ، فَإِنَّهُ أفضَلُ مایُستعانُ بِهِ فی أمرِ الدُّنیا وَالآخِرَة»‏(۳)؛ هر که ما را دوست دارد، باید مطابق کردار ما عمل کند و از پارسایى مدد گیرد؛ چرا که پارسایى، بهترین یاور در کار دنیا و آخرت است.

مهم‌ترین ویژگی‌های سبک زندگی حسینی (ع)

اگر خواهان ورود در کشتی نجات حسینی هستیم باید، امام حسین (ع) را الگوی درجه یک زندگی خود در تمام ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی قرار دهیم؛ کما اینکه در منابع روایی امام صادق (ع) نیز امام حسین (ع) را به عنوان الگو و اسوه خویش معرفی می‌فرماید: «یَکُونُ لِی بِالْحُسَیْنِ أُسْوَةٌ»؛ (۴) حسین برای من اسوه و الگوست.

۱-فاکتور عبودیت و خداباوری

از جمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین محورهای سبک زندگی حسینی (ع) عبودیت و بندگی ایشان است، عبودیت و بندگی که حتی در اوج جنگ و مبارزه نیز جایگاه ممتازی دارد. به گونه‌ای که ساعاتی از دشمن مهلت گرفته می‌شد تا اینکه سر بر آستان معبود فرود آورده و لحظاتی را در مقابل او به اقامه نماز بپردازد.

«قالَ: ارجِع إلَیهِم، فَإِنِ استَطَعتَ أن تُؤَخِّرَهُم إلى غُدوَةٍ وتَدفَعَهُم عِندَ العَشِیَّةِ؛ لَعَلَّنا نُصَلّی لِرَبِّنَا اللَّیلَةَ، ونَدعوهُ ونَستَغفِرُهُ، فَهُوَ یَعلَمُ أنّی قَد کُنتُ احِبُّ الصَّلاةَ لَهُ، وتِلاوَةَ کِتابِهِ، وکَثرَةَ الدُّعاءِ وَالاستِغفارِ»!(۵) امام حسین (ع) به او فرمود: به سوى آنان، باز گرد و اگر توانستى، (رویارویى با) آن‌ها را تا صبح به تأخیر بینداز و امشب، بازشان گردان. شاید که امشب براى پروردگارمان، نماز بخوانیم و او را بخوانیم و از وى آمرزش بخواهیم، که او خود مى‏‌داند که من، نماز گزاردن براى او، تلاوت کتابش، دعا و آمرزش‏‌خواهىِ فراوان را دوست دارم.

۲-فاکتور صبر و بردباری

به راستی واژه صبر و استقامت در سبک زندگی حسینی (ع) معنی واقعی خود را به دست آورده است؛ صبری که به انسان می‌آموزد، در سخت‌ترین شرایط زندگی نیز نباید لحظه‌ای خود را از خدا دور دید و در دام ناشکری و ناسپاسی گرفتار شد. بر کسی پوشیده نیست فجایای بزرگی که بر خاندان اهل بیت پیامبر اکرم (ص) و در سال ۶۱ هجری بر امام حسین (ع) وارد شد، چیزی نبود که هر کسی بتواند تاب و تحمل آن همه مصیبت را داشته باشد.

آنگاه که حضرت بر زمین قتلگاه افتاد و لحظات آخر عمر شریف خویش را سپری می‌کرد، آخرین پرده از شکوه و عظمت صبر حسینی به نمایش در آمد، حضرت در آخرین لحظه زندگی خود به آستان دوست این چنین مناجات می‌نماید: «صبراً على قضائک یا رب لا اله سواک یا غیاث المستغیثین‏».(۶)

۳-فاکتور شجاعت و دلاوری

شجاعت و دلاوری و عدم ترس از غیر خدای تبارک و تعالی از جمله خصوصیات و ویژگی‌های اولیاء و مردان خداست. خداوند متعال در توصیف ویژگی‌های مردان الهی و مبلغان راه حقیقت و رسالت می‌فرماید: «الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفى‏ بِاللَّهِ حَسیباً»؛(۷) (پیامبران) پیشین کسانى بودند که تبلیغ رسالت‌هاى الهى مى‏‌کردند و (تنها) از او مى‌ترسیدند، و از هیچ کس جز خدا بیم نداشتند و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداش‏دهنده اعمال آنها) است!.

شاخص ارزشمند شجاعت و دلاوری در سرتاسر زندگی امام حسین (ع) موج می‌زند و مختص به زمان و دوره‌ خاصی از زندگی گوهر بار این امام همام نیست. رشادت‌های متعددی که در جنگ‌های مختلف از امام حسین (ع) نقل شده است، همه حاکی از این عنصر ارزشمند در زندگی سید الشهدا (ع) است. رجزهای شجاعانه و مردانه او در مصاف با دشمن یکی از شواهد تاریخی و جلوه‌ی ناچیزی از شجاعت و دلاوری‌های امام حسین (ع) به شمار می‌آید. در منابع تاریخی نقل شده است هرگاه امام به سمت چپ دشمن حمله می‌کرد، این رجز را می‌خواند: أَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِی/ آلَیْتُ أَنْ لَا أَنْثَنِی‏/ أَحْمِی عِیَالَاتِ اَبِی/ أَمْضِی عَلَی دِینِ النَّبِی؛ من حسین، پسر علی (ع) هستم، سوگند خورده‌ام که در برابر ظلم سر خم نکنم و از حریم و خاندان پدرم دفاع کنم، و بر دین نبی اکرم (ص) پایدار بمانم.

۴-فاکتور غیرت و مردانگی

یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سبک زندگی حسینی، غیرتمندی و مردانگی است، غیرتی که موجب می‌شود انسان نسبت به آیین و مذهب خود بی‌تفاوت نباشد، و اجازه ندهد کسی مرزهای عقیدتی و معرفتی آن را تضعیف و تخریب قرار دهد. غیرتی که موجب شد امام حسین (ع) با یاران اندک خود به دفاع از دین خدا برخیزد و اجازه تعرض به آن را ندهد و از آن جانانه تا دم شهادت دفاع کند.

غیرتی حسینی که موجب شده بود حتی در آخرین لحظات شهادتش چشم به خیام داشته باشد و با رجز خوانی و ایستادگی، مانع ورود دژخیمان به خیام اهل حرم شود. مقاتل نقل کرده‌اند در لحظه یورش سپاهیان  به طرف خیمه گاه امام به زحمت روی زانوهای خود بلند می‌شود، به نیزه‌اش تکیه می‌کند و فریاد می‌کشد: «ویلکم یا شیعة آل ابی سفیان،ان لم یکن لکم دین و لا تخافون المعاد فکونوا احرارا فی دنیاکم»؛(۸) ای مردمی که خود را به آل ابوسفیان فروخته‌اید، ای پیروان آل ابوسفیان! اگر خدا را نمی‌شناسید، اگر به قیامت ایمان و اعتقاد ندارید، انسانیت شما کجا رفته؟!

شخصی می‌گوید: ما تقول یابن فاطمة؟ پسر فاطمه چه می‌گویی؟ فرمود: «انا اقاتلکم و انتم تقاتلوننی و النساء لیس علیهن جناح» طرف شما من هستم، این پیکر حسین حاضر و آماده است برای اینکه آماج تیرها و ضربات شمشیرهای شما واقع شود. ولی روح حسین حاضر نیست او زنده باشد و ببیند کسی به نزدیک خیام حرم او می‌رود.

این نکات درس‌هایی هستند که راه را برای جویندگان حقیقت روشن می‌کنند.

پی‌نوشت‌ها

۱- بحار الأنوار، ج‏۳۶،  ص۲۰۵.

۲- شهادت نامه امام حسین (ع) بر پایه منابع معتبر، ج‏۱، ص۸.

۳- الخصال، ج‏۲، ص۶۱۴.

۴-کامل الزیارات، ص۶۵.

۵- الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج‏۲، ص۹۰.

۶- اسرار الشهداء، ص ۴۲۳.

۷-  احزاب/۳۹.

۸- اللهوف،ص ۵۰.

/1360/