جزییات طرح علمی پژوهشی رهیافت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همواره یکی از دغدغه های نیروهای انقلابی در کشور ما حرکت در مسیر منویات رهبر انقلاب بوده است اما چالش بزرگی که با آن مواجه بوده اند شناخت صحیح و دقیق دیدگاههای مقام معظم رهبری در موضوعات مختلف بوده است برای دستیابی به این شناخت لازم است تا با یک متد دقیق و عمیق پژوهشی به سراغ مجموعه بیانات معظم له برویم و منظومه دیدگاههای ایشان را استخراج کنیم.

رهبر معظم انقلاب درباره فرمایشات امام خمینی فرمودند: «نظرات امام یک مجموعه است و خوشبختانه ثبت شده است و همین است که هست. مثل همه‌ی متونی که از آن‌ها می‌شود تفکر گوینده را استنباط کرد، منتها با شیوه‌ی درست استنباط. شیوه‌ی درست استنباط این است که همه‌ی حرف‌ها را ببینند، آن‌ها را در کنار هم قرار بدهند. توی آن‌ها عام هست، خاص هست، مطلق هست، مقید هست. حرف‌ها را باید با همدیگر سنجید، تطبیق کرد. مجموع این حرف‌ها، نظر امام است. البته کار خیلی ساده‌ای نیست، اما روشن است که باید چه‌کار کنیم. یک کار اجتهادی است. اجتهادی است که از عهده‌ی شما جوان‌ها برمی‌آید. بنشینند واقعاً گروه‌های کاری در زمینه‌های مختلف، نظر امام را استنباط کنند، از گفته‌های امام به دست بیاورند.»

بر همین اساس گفتگویی کرده ایم با حجت الاسلام محمدرضا طاهری مدیرکل تبلیغات اسلامی استان بوشهر و مسؤول طرح پژوهشی رهیافت، که بیش از بیست سال در زمینه پژوهش و تولید محتوا بر اساس بیانات رهبر انقلاب فعالیت کرده اند و تا کنون بیش از 90 عنوان کتاب در این زمینه به چاپ رسانده است.

رسا ـ نسبت حوزه‌های علمیه و طلاب با فرمایشات و دیدگاه‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب را چگونه تعریف می‌کنید و به نظر شما رسالت حوزه علمیه نسبت به دیدگاه‌های ایشان چیست؟

از زوایای مختلفی پرداختن به اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب و امام خمینی اهمیت پیدا می‌کند، نخستین زاویه این است که رهبر معظم انقلاب به عنوان یک فقیه اسلام شناس که به موضوعات روز جامعه و آنچه جامعه به آن نیاز دارد ورود کرده و آنچه به آن دست پیدا کرده‌اند ماحصل یک فرآیندی اجتهادی است، یک طلبه باید به کارآمدی این فرآیند و شیوه استنباط دست پیدا کند و کارهای علمی که بر روی فرآیند استنباط حضرت امام خمینی و رهبر معظم انقلاب صورت می‌گیرد به دلیل کارآمدی دیدگاه‌های ایشان بر مسائل روز جامعه می‌تواند بسیار سازنده و مفید باشد و برای طلاب بسیار لازم و ضروری است.

زاویه دوم این است که امام خمینی و امام خامنه‌ای در جایگاه ولی فقیه قرار می‌گیرند و اندیشه ایشان حجیت شرعی می‌آورد طبیعتا کسانی که به دنبال شناخت، تبعیت و گسترش اندیشه ولی فقیه در جامعه به منظور پیش بردن جامعه به سمت ولایی شدن هستند و همچنین تحقق این اندیشه و آنچه مطلوب دین است در سیره فردی و اجتماعی خود هستند قطعا اندیشه امام خمینی و رهبر معظم انقلاب برای آنها مهم است و می‌توانند برنامه زندگی خود را بر این اساس ترسیم کنند.

در جلد دوم اصول کافی امام محمدباقر(ع) می‌فرمایند هرکسی باید ولی الهی را برگزیند و به جایی برسد که همه اعمال او با اشاره و تأیید ولی زمانه باشد. این نقطه مطلوب زندگی انسان است و ترسیم جامعه ولایی بر همین مبنا صورت می‌گیرد.

پس در همه شئون زندگی ما اعم از شئون علمی، عملی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مسائل خانوادگی بتوانیم به الگوی ولایت دست پیدا کنیم طبیعتا به گذاره‌ها و معارف دینی دست پیدا کرده و ما را به سمت زندگی ولایی سوق خواهد داد.

زاویه سوم این است که ما به دنبال دولت سازی و جامعه سازی در مسیر تحقق تمدن اسلامی هستیم و دولت سازی و جامعه سازی می‌تواند ما را به سمت تحقق تمدن اسلامی سوق دهد که از منبع و منشأ دینی باشد و منطبق با یک نگاه اسلامی باشد، وقتی امام خمینی و امام خامنه‌ای به عنوان دو فقیه جامعه شناس موضوعات و مواضع خود را برمبنای دین قرار داده و حرف دین را استنباط کرده‌اند، ما می‌توانیم از این منابع به عنوان نرم افزار تمدن سازی استفاده کنیم و با سوق دادن جامعه به سمت تبعیت عملی از آن می‌توانیم بستر شکل گیری جامعه اسلامی و تحقق تمدن اسلامی را ایجاد کنیم.

پس از این منظر نیز طلاب و حوزه‌های علمیه نسبت به اندیشه امام خمینی و رهبر معظم انقلاب دغدغه دارند و لازم است که بیش از پیش با این اندیش آشنا شده کارهای علمی و پژوهشی ناظر به اندیشه ایشان را در دستور کار خود قرار دهند.

رسا ـ به نظر شما فرمایشات رهبر معظم انقلاب یک سری گفتارهای روبنایی است یا نیازمند یک رویکرد پژوهشی و علمی برای فهم بیشتر و دقیق‌تر دیدگاه‌های ایشان هستیم؟

در مسأله فرمایشات ایشان باید دقت داشته باشیم که بستگی به نوع مخاطب باید موضوع را بررسی کنیم، گاهی مخاطب عام در نظر ایشان بوده گاهی تشکل‌ها و مجامع علمی و نخبگانی و راهبردی را در نظر داشته‌اند و در مواجهه با هر طیف از مخاطبین به تناسب نیاز آنها بیانات ایشان مطرح شده است، در مجموع 70 هزار صفحه از بیانات رهبر معظم انقلاب که موجود است همه این انواع صنوف مخاطبین در نظر گرفته شده و وجود دارد.

مبانی دینی، جامعه شناسی، مسائل سیاسی و اجتماعی، مباحث راهبردی و جهت دهی‌های استراتژیک به کشور و جامعه و برنامه‌های عملی جامعه از محتواهای فرمایشات رهبر انقلاب است که کار پژوهشی و علمی دقیقی را می‌طلبد تا بتوانیم محتوا سنجی و فهم دقیقی از فرمایشات ایشان داشته باشیم.

رسا ـ طرح پژوهشی که در خصوص بیانات و فرمایشات رهبر معظم انقلاب برای طلاب در نظر گرفته‌اید به چه صورت است و چه ویژگی‌هایی دارد؟

روش دقیق و کاملی که برای این طرح در نظر گرفته‌ شده است در قالب 18 جلسه ارائه و تبدیل به درسنامه شده است که مختصرا اگر بخواهم تشریح کنم این است که ابتدا کلیه روشهای پژوهشی که در محافل علمی دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد را مورد مطالعه قرار دادیم و روشهای حوزوی نظیر روش اجتهادی را هم مورد مطالعه قرار دادیم و خروجی که به آن دست پیدا کردیم قابلیت و ویژگی این را دارد که فرمایشات و اندیشه‌های رهبری را بستگی به نوع مخاطب و موضوعات دسته بندی کرده و طیف‌هایی را که در برمی‌گیرد را در نظر گرفته و محتوای موجود از اندیشه رهبر معظم انقلاب را به آنها ارائه کنیم.

اما ناچار هستیم 70 هزار صفحه فرمایشات رهبری را به دقت مورد مطالعه قرار دهیم و هرواحد معنایی که در بیانات رهبری وجود دارد را به دقت بررسی و استخراج کنیم و جانمایی این اصطلاحات را به نحوی تدوین کنیم که در یک منظومه معرفتی به آن درختواره جامع اندیشه رهبر معظم انقلاب دست پیدا کنیم و این فرآیندی است که به آن منظومه سازی گفته می‌شود و در دستور کار این پژوهشی قرار گرفته است.

رسا ـ طلاب به عنوان پژوهشگران این طرح به چه  صورت و با چه شرایطی می‌توانند در این طرح شرکت کنند؟

در این طرح قرار است اندیشه‌های یک فقیه و عالم دین و اسلام شناس جامع مورد بررسی قرار بگیرد و کسانی که قرار است در این طرح پژوهشی شرکت کنند باید بهره خوبی از نظر علمی داشته باشند، طلاب سطح دو حوزه علمیه به بالا می‌توانند در طرح شرکت کنند، طلابی که از فرهیختگی و توان علمی کافی و آشنایی با معارف دینی برخوردار باشند برای این طرح می‌توانند اقدام کنند و باید علوم مورد نیاز از مباحث حوزوی را برخوردار باشند و ذهن آنها باید بتواند از پیچیدگی های لازم در این زمینه برخوردار باشد.

طلاب طی فراخوانی می‌توانند با توجه به ظرفیت مورد نظر ما در آزمون‌هایی و مصاحبه علمی که در نظر گرفته شده است شرکت کنند و برگزیدگان طی یک فرآیند دو ساله به پژوهش در حوزه اندیشه رهبر معظم انقلاب خواهند پرداخت.

رسا ـ مزایای این طرح برای شرکت کنندگان در این طرح پژوهشی چیست؟

پرداخت حق الزحمه پژوهشی طلبگی به عنوان کف خدمت به این پژوهشگران در نظر گرفته شده است و این امکان برای پژوهشگران وجود دارد که دوره خدمت سربازی خود را در این طرح بگذرانند و در کنار آن هم امکان اینکه برنامه درسی حوزوی خود را ادامه دهند برای آنها وجود خواهد داشت.

رسا ـ به نظر شما مدت زمان دو سال برای تحقق اهداف این طرح پژوهشی کافی است؟

بله، برای زمان بندی بررسی‌های لازم انجام شده، حجم بیانات و حجم استخراج محتوا از آنها بررسی دقیق و کارشناسی شده، سه بار این مسأله بررسی شده و نمونه‌های زیادی را واکاوی و اجرایی‌ کرده‌ایم، سه هزار صفحه این مجموعه بیانات برای مخاطبین آموزش داده شده هم پژوهش به روی آن انجام شده و زمان‌بندی مطلوب در نظر گرفته شده است و بر همین مبنا زمان دو ساله برای این پژوهش در نظر گرفته شده است.

رسا ـ آیا این نخستین بار است که چنین کار پژوهشی در چنین سطحی انجام می‌شود؟

در این سطح نخستین بار است البته دو بار آموزش‌های این عرصه برگزار شده است، در جامعه الزهرا(س) برای پژوهشگران خواهر و هم مدرسه علمیه رکن الملک اصفهان به صورت محدود این آموزش‌ها ارائه شده است و در مقام عمل ایرادهای موجود در روش‌های آموزشی و پژوهشی برطرف شده است و تلاش شده است که زمینه‌های آمادگی علمی و عملی و پژوهشی لازم برای این کار فراهم آمده باشد.

رسا ـ به نظر شما خروجی این طرح پژوهشی به چه صورت خواهد بود و چه اثرگذاری خواهد داشت؟

تیم برنامه نویسی خیلی خوبی از سال گذشته فعالیت خود را در راستای این طرح آماده کرده‌اند و سایت و سامانه جامعی برای فرآیند پژوهشی و دسته بندی و سطح بندی خوبی برای ارائه این طرح در نظر گرفته شده است و اشخاصی که به دنبال آشنایی با اندیشه رهبر معظم انقلاب هستند با جستجوی موضوعی و مراجعه به درختواره موضوعی و محتوایی طرح می‌توانند به محتوای مورد نظر خود دستیابی پیدا کرده و استفاده کنند و در نهایت امیدوار هستیم یک سامانه مرجع برای دستیابی موضوعی دسترسی به اندیشه‌ها و دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب داشته باشیم.

رسا ـ برای طلاب پژوهشگر مسأله بارمعنایی و رشد فکری بسیار مهم است، خروجی این عرصه برای طلاب شرکت کننده در این طرح چه خواهد بود؟

تجربه ما نشان می‌دهد وقتی با این روش دقیق بر روی تک تک واحدهای معنایی و بیانات رهبر معظم انقلاب تمرکز کرده و محتواهای مختلفی را استخراج و دسته بندی می‌کنند ظرفیت‌ فکری آنها دقیق‌تر و بیشتر خواهد شد و هم به یک جامعیت فکری و معنایی در عرصه‌های مختلف دست پیدا خواهند کرد.

به عنوان نمونه در مدرسه علمیه رکن الملک اصفهان موضوع تحول حوزه علمیه در دیدگاه رهبر معظم انقلاب مورد بررسی قرار گرفت که از کنار هم قرار گرفتن 200 دیدگاه و بیانات رهبر معظم انقلاب به یک منظومه فکری نسبتا جامعی دست پیدا کردیم که پژوهشگرانی که در این طرح شرکت داشتند به یک نگاه دقیق و جامعی ناظر بر مسأله تحول حوزه علمیه دست پیدا کردند و به افراد صاحب نظری در این زمینه در حوزه علمیه تبدیل شدند و ظرفیت انسانی که در نتیجه این طرح پژوهشی ایجاد خواهد شد دستاورد اصلی این طرح است که می‌تواند برای جامعه و کشور بسیار سازنده و مفید باشد.

رسا ـ در این طرح چه مجموعه‌هایی با شما همکاری داشته‌اند؟

از گروه‌های مختلف پژوهشی در این طرح استفاده کرده‌ایم، پژوهشگران دانشگاه امام صادق(ع) پژوهشگران دانشگاه امام حسین(ع) و دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب از جمله همکاران ما در این طرح هستند که جلسات و مباحثات مختلفی با آنها در این خصوص داشته‌ایم و سازمان تبلیغات اسلامی استان بوشهر در نهایت قرار است این طرح را با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی برگزار کند.

رسا ـ نکته پایانی اگر در این خصوص دارید مطرح بفرمایید.

با توجه به برنامه ریزی دقیقی که برای پژوهشگران شده است تا در کنار کار پژوهشی و علمی که انجام می‌دهند از مباحث معرفتی و آموزشی متنوعی برخوردار شوند، حتی آموزش‌های نظامی لازم نیز به آنها در استان بوشهر ارائه خواهد شد و امیدوار هستیم طلاب علاقمندی که در این طرح شرکت می‌کنند تبدیل به نیروهای علمی تبلیغی توانمندی شوند که برای حضور در فعالیت‌های جهادی و علمی سازنده و مؤثری نقش آفرینی جدی داشته باشند لذا دعوت می‌کنیم از همه طلاب علاقمند به اندیشه ولایت که به دنبال ارتقا علمی خود در این زمینه هستند که از این فرصت طلایی استفاده کنند تا ان شاء الله یک گردان رزمی تبلیغی توانمندی در خروجی این طرح داشته باشیم، علاقمندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در پیامرسان ها با مراجعه به آدرس @rahyaft1400 و یا مراجعه به صفحه رهیافت ولایت به نشانی  www.rahyaft1400.com با ما در ارتباط باشند./1304/