دعوت به اخلاق بدون پایبندی به آن، آفت بزرگی است

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی آقاتهرانی در گرامیداشت مقام معلم که از سوی بسیج اساتید و نخبگان جامعه الزهرا (س) به صورت مجازی برگزار شد، شهید ثانی را از جمله معلمان برجسته تاریخ برشمرد و عنوان کرد: شهید ثانی راجع به معلم و استاد می‌فرماید که معلم باید چند ارتباط قوی از جمله ارتباط با خدا داشته باشد.

انسان به واسطه نماز به معراج الهی می‌رسد

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی افزود: معلم باید اهل نماز بوده و به نوافل و اول وقت نماز خواندن و تعقیبات مقید باشد، انسان به واسطه نماز می‌تواند به معراج الهی برسد و نزدیک ترین قرب به خداوند متعال است.

حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی با بیان اینکه نوافل، آماده‌سازی است، به تقوای الهی اشاره کرد و گفت: تقوا به معنای خودنگهداری است و دو رویه سلبی و ایجابی دارد، یعنی باید کارهایی را انجام داد و از برخی کارها اجتناب کرد تا متقی شویم.

وی ادامه داد: خداوند در آیه ۱۳۱ سوره نساء می‌فرماید: «وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ؛ و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش می‌کنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید»، یعنی باید هوای خدا را داشته باشیم.

مداومت بر کار و فعالیت علمی را بر هر استادی واجب می‌دانم

استاد اخلاق حوزه در ادامه با بیان اینکه مداومت بر کار علمی را بر هر استادی واجب می‌دانم، تصریح کرد: حتما روزی چند مقاله و یا کتاب بخوانیم؛ تصور نکنیم دنیا همین درس فقه و اصولی است که در حوزه می‌خوانیم. طلبه باید در جامعه هم حرف برای گفتن داشته باشد، زیرا اسلام پاسخگوی همه است و کتاب خدا برای همه دنیا و همگان است، اما برای تحقق این امر نیاز به تلاش و فعالیت فراوان است.

وی افزود: روزی حضرت امام فرمودند که اگر نصف صدا و سیما را به ما بدهند، تحول زیادی ایجاد می‌کنیم، آنچه امام فرمودند درست بود، زیرا اسلام پاسخگوی هم نیازهاست، ولی ما خودمان این طور نیستیم و الان ۴۰ سال است صدا و سیما در دست ما هست، ولی چکار کرده‌ایم و حتی خودمان را هم نتوانسته‌ایم جذب کنیم.

بانوان جامعه الزهرا (س) در جامعه حضور فعال داشته باشند

حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی تصریح کرد: امروز حوزه پیشرفت‌های علمی زیادی داشته و به رشته‌های زیادی ورود کرده، اما باز هم صفر در برابر بی‌نهایت است؛ باید کرسی‌های آزاداندیشی، مباحثه، مبادله، تحقیق، مجادله جزء لوازم کار حوزه قرار بگیرد.

وی تأکید کرد: بانوان جامعه الزهرا (س) باید در جامعه حضور فعال داشته باشند و با افکار اقشار مختلف بانوان آشنا شوند تا بتوانند انقلاب را به همه جا صادر کنند و انقلاب اسلامی جهانی شود.

استاد اخلاق حوزه اضافه کرد: وقتی شهید مطهری با هانری کربن جلساتی داشتند، برخی قصد تعطیلی آن را داشتند، اما ایشان بسیار آشفته و ناراحت شدند و معتقد بود ما باید با دگراندیشان سخن بگوییم تا ببینیم آنها نسبت به اسلام چگونه فکر می‌کنند و در برابر افکار مختلف پاسخ مناسب داشته باشند. البته برخی تا می‌خواهند بفهمد دگراندیشان چه می‌گویند، خودشان بدتر از آنها می‌شوند، ولی اگر مشی امام علی علیه‌السلام را داشته باشیم، دوزخ را هم به بهشت تبدیل می‌کنیم.

لزوم آشنایی اساتید و طلاب با مذاهب و مکاتب فکری مختلف

حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی یادآور شد: طلاب باید از جدال و مراء پرهیز کنند، برای آموختن، مباحثه داشته باشیم، ولی دنبال این نباشیم که حرف ما بر کرسی بنشیند، علم را هر جایی یافتید، جواهر است و اگر از دهان سگ هم بیفتد، باید شست و استفاده کرد همانطور که در روایات آمده: «اطلبوا العلم ولو بالصین».

وی بیان داشت: علامه مصباح یزدی(ره) دارای چنین روحیه ای بودند و به ما توصیه می‌کردند که با مذاهب و مکاتب فکری مختلف آشنا شویم و تصور نکنیم هر چه را خودمان بلدیم، وحی منزل است.

آداب تعلیم و ویژگی‌های استاد بر اساس روایات

استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به برخی دیگر از آداب تعلیم، تصریح کرد: حق‌گرایی و حق‌مداری از دیگر آداب تعلیم است، گاهی شاگرد انسان چیزی می‌گوید که جرقه برای استاد است و نشان می‌دهد او مطلب را بهتر کشف کرده است؛ همچنین باید قبل از درس مطالعه داشته باشیم؛ مرحوم فلسفی می‌فرمود من گاهی هشت سال برای یکساعت سخنرانی مطالعه می‌کنم.

وی افزود: اساتید و طلاب باید آراستگی ظاهری و باطنی داشته باشند، همچنین اگر انسان قبل از هر کاری توسل داشته باشد، خیلی خوب است؛ ما یک دعوای بزرگی را که چند دهه تداوم داشت با بحث توسل در ۴۵ دقیقه حل کردیم و وقتی خدمت آیت‌الله مصباح یزدی(ره) تعریف کردیم، ایشان فرمود حتماً قبل از هر کاری توسل داشته‌اید.

حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی با بیان اینکه استاد باید شرح صدر داشته باشد، اضافه کرد: کسی که می‌خواهد درس بدهد باید بداند که برای شاگردانش الگو است؛ اگر مطلبی برای خود ما حل نشده بیان نکنیم؛ همچنین تیتر و محور بحث باید مطلب محکم و سدیدی باشد، روایت معتبر و محکم و یا آیه قرآن را به عنوان مثال بیان کنیم؛ مطلب را باید به موقع و در شرایط مناسب بگوییم، یعنی اشتباه شاگرد را گوشزد کنیم، ولی بموقع و بجا و طوری که باعث نومیدی او نشود.

وی با بیان اینکه حفظ شئون دانش از دیگر ویژگی‌های لازم برای اساتید است، افزود: کسانی بوده‌اند که به طلبگی علاقه‌مند شده‌اند، ولی برخورد استاد با آنها سبب می‌شود که طلبگی را رها کنند؛ این خودش چوب حراج زدن به رشته خود است.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: اگر ما از اخلاق بگوییم، اما خودمان به آن متخلق نباشیم، از آفات بزرگ است؛ داشتن خلق و خوی مناسب به ویژه فروتنی و تلاش برای بخشش علم از دیگر ویژگی‌های لازم برای استاد است. شهامت در اظهار حق و برخورد با بدعتگذاری هم از دیگر ویژگی‌های لازم برای استاد است، زیرا لزومی ندارد انسان هر چیز مشهوری شنید، آن را بپذیرد و باید نقادی کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی تأکید کرد: توجه به نام و مشخصات شاگرد خیلی مهم است؛ دلسوزی برای محصل، مساوات در محبت و نگاه، فروتنی، تفقد و دلجویی از شاگردان از مسائل مهمی است که استاد باید به آن توجه داشته باشد؛ آیت‌الله مصباح یزدی(ره) خیلی به این مسئله اهتمام داشتند.