جنگ سایبری؛ شیوه نوین جنگ ها در عصر انقلاب دیجیتال

به گزارش خبرگزاری رسا، پیشرفت خیره کننده فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شده است که شیوه جنگیدن در دنیا تغییر کند و جنگ های سنتی جای خود را به شیوه های نوین جنگ های سایبری دهد.

** تعریف جنگ های سایبری

جنگ سایبری جنگی است که دولت ها به عنوان بازیگر اصلی آن را رهبری می کنند تا تأسیسات، امکانات، توانایی ها و نقاط قوت دشمن را تخریب کنند. هدف از این جنگ تسلیم دشمن در برابر خواسته های کشور مهاجم است. در این جنگ دولت ها می توانند از ارتش سایبری خود، بازیگران غیردولتی و حتی هکرها و افراد استفاده کنند. با این وجود بازیگر اصلی و راهبر دولت ها هستند. به تعبیر دیگر در صورتی که هجوم سایبری توسط سایر بازیگران از جمله هکرها، افراد، شرکت ها، سایبر تروریست ها و گروه های سازمان یافته و جنایتکار بین المللی صورت گیرد، نمی توان آن را جنگ سایبری ارزیابی کرد. موسسه «رند» جنگ سایبری را اینگونه تعریف می کند.

«جنگ سایبری جنگی با محوریت دولت ها و سازمان های بین المللی علیه سایر دولت ها با هدف ایجاد تخریب در شبکه اطلاعات و کامپیوتر است. این حملات با ویروس ها، تروجان ها و سایر بدافزارها صورت می گیرد.»

** ایالات متحده آمریکا؛ پیشگام در سازماندهی جنگ های سایبری

امروزه بیشتر کشورها جنگ سایبری را به عنوان حوزه ای مستقل از امنیت و در نتیجه، حوزه ای جدید در عرصه جنگ و دفاع به رسمیت شناخته و بسیاری از آنها واحد، قرارگاه، نیرو یا مرکزی را برای دفاع و هجوم سایبری طراحی نموده اند. به عنوان نمونه دولت آمریکا جزء اولین کشورهایی است که فرماندهی جنگ سایبری به فرماندهی ژنرال «کیت الکساندر» را فعال کرد. وظیفه اصلی این قرارگاه، هماهنگ سازی بخش های مختلف دفاع سایبری نهادها و نیروهای نظامی و اطلاعاتی آمریکا و در نتیجه بالابردن توان دفاعی در برابر حملات سایبری و در هنگام ضرورت انجام حملات سایبری هماهنگ است. از دیگر وظایف این قرارگاه، کمک به دولت آمریکا برای طراحی استراتژی دفاعی و هجومی در زمینه جنگ سایبری است. از دیگر کشورهای فعال در زمینه جنگ سایبری می توان به انگلستان، فرانسه، آلمان، رژیم صهیونیستی، چین، کره شمالی و روسیه اشاره کرد که هر کدام راهبردها، تاکتیک ها و مراکز خاص سایبری خود را دارند.

** ناتو؛ نخستین پیمانی که وارد حوزه جنگ سایبری شد

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از نخستین سازمان هایی است که در زمینه جنگ سایبری فعالیت خود را شروع کرده است. ناتو به طور رسمی از سال 2007 در حوزه سایبر فعال شد و به شکلی موضوع تهدیدات سایبری را در دستور جلسات رسمی خود وارد کرد.  تهدیدات و حملات سایبری روسیه علیه کشورهای اروپایی، از عوامل مهم دلایل تمرکز ناتو بر حوزه سایبر محسوب می شود. سال 2007 سالی است که در آن مراکز مدنی و صنعتی استونی مورد تهاجم حملات سایبری هکرهای روسی قرار گرفتند. به دنبال این حملات مقامات و سران ناتو خواهان ورود بحث های جنگ های سایبری به دستور جلسه سران ناتو شدند. آنها با تاکید بر نگرانی های جدی در زمینه جنگ سایبری، خواهان آن شدند که کارگروه هایی برای درک عمیق تر و بهتر این فضا آماده شود تا با ارائه پیشنهاداتی، زمینه لازم برای ورود ناتو به عرصه امنیت سایبری فراهم شود. بر این مبنا حمله روسیه به استونی را می توان آغازی بر فعالیت های ناتو در حوزه سایبر در نظر گرفت.

به دنبال این موضوع در سال 2008 تأسیسات و مراکز حیاتی گرجستان هدف حملات سایبری روسیه قرار گرفتند. این امر باعث شد مقامات ناتو فراتر از موضع قبلی از ضرورت تدوین سیاست دفاع سایبری ناتو صحبت کنند. همچنین مقامات و سران ناتو خواهان آن شدند که امنیت سایبری به وظایف پیمان اضافه شود تا ناتو عملا بتواند از مرز حیاتی خود و اعضا در مقابل حملات سایبری دفاع نماید. تحت تأثیر این نگرانی ها و چندین سال کار تحقیقاتی، در سال 2011 سند راهبردی ناتو در زمینه دفاع سایبری با عنوان «سیاست ناتو در زمینه دفاع سایبری» آماده شد و به تصویب رسید.

در کنار روسیه تهدیدات سایبری چین علیه کشورهای غربی و به خصوص آمریکا یکی دیگر از دلایل تدوین راهبرد سایبری ناتو محسوب می شود. بر اساس گزارش های موجود تهدیدات سایبری چین علیه کشورهای عضو ناتو ابعاد بسیار پیچیده تری به نسبت تهدیدات روسیه دارد. از جمله اینکه دولت آمریکا چین را بزرگترین کشور فعال در حوزه اقدامات سایبری و به خصوص جاسوسی صنعتی سایبری معرفی می کند. بر اساس برآوردهای صورت گرفته، جاسوسی سایبری صنعتی چین سالیانه میلیاردها دلار برای کشورهای غربی هزینه به دنبال دارد.

راهبرد سایبری ناتو از سال 2007 مدام با توجه به شرایط و دیدگاه های کشورهای عضو تغییر کرده است. مهمترین تغییر در این زمینه پذیرش حمله سایبری در سطح حمله نظامی می باشد. در اجلاس سران ناتو در سال 2011، کشورها عضو حملات سایبری را در حکم حمله نظامی ارزیابی کردند و در نتیجه مجوز دفاع سایبری و نظامی، شامل استفاده از نیروهای هوایی، دریایی و زمینی را برای خود محفوظ داشتند.