مسائل کلیدی و حل‌نشده برجام
قرار است آقای انریکو مورا، معاون مسوول سیاست‌خارجی اتحادیه‌اروپا به ایران سفر و با مقامات کشورمان گفتگو کند. موضوعاتی مختلفی درباره محور این مذاکرات شامل بحث و گفتگو پیرامون مذاکرات اتمی، تحولات مرتبط با افغانستان و همچنین روابط فی‌مابین ایران و اتحادیه اروپا عنوان‌شده است.
به گزارش خبرگزاری رسا، واقعیت این است که روابط ایران و اتحادیه‌اروپا تحت‌تاثیر مذاکرات هسته‌ای قرارگرفته و ما در دوره گذشته شاهد بی‌عملی طرف اروپایی در همکاری با ایران بودیم هرچند که آن‌ها براساس تعهدات برجامی وعده داده بودند به انتقاع اقتصادی ایران و لغو موثر تحریم‌ها به جمهوری اسلامی کمک کنند، اما در عمل هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداد و آن‌ها با این‌که ۱۱تعهد را بعد از خروج آمریکا از توافق برجام متقبل شدند، اما اقدام عملی برای تعهداتشان صورت ندادند.
اتحادیه اروپا در همین چارچوب در دوره اخیر بانی مذاکرات ایران با ۱+۴ بوده و آقای مورا مسوول تیم اروپایی را برای گفتگو با ایران به عهده داشته است. از سمت دیگر نماینده اتحادیه‌اروپا در مراسم تحلیف آقای رئیسی حضور داشته است؛ بنابراین این سفر گام جدیدی است و به‌نظر می‌رسد که طرف اروپایی با توجه به تمایلی که طرف آمریکایی هم دارد خیلی اصرار و تمایل دارد که در این سفر وضعیت آغاز دور بعدی مذاکرات وین روشن شود و بتواند برای آن زمان‌بندی تعیین کند، اما مساله اصلی این است که مذاکرات دور گذشته در حال مرور و مطالعه در ارکان مختلف جمهوری اسلامی ایران است و نظرات مختلفی پیرامون این موضوع در حال بررسی است. این بررسی‌ها هم جدی و واقعی است و نه مقطعی.
در همین زمینه کمیته تطبیقی با حضور نمایندگان مجلس و نمایندگان دولت برای ارزیابی مذاکرات وین تشکیل شد. گذشته از این موضوع موردنظر در مراکز فراقوه‌ای هم در حال پیگیری است. چارچوب مذاکرات کاملا روشن است؛ ایران تمایل جدی دارد که مذاکرات را از سر بگیرد، اما پس از ارزیابی دقیق. همین‌طور جمهوری اسلامی طرف مذاکره‌کننده را معرفی کرده که وزارت‌خارجه و معاونت سیاسی آن است.
به‌نظر می‌رسد که فرمت مذاکرات ایران و ۱+۴ ادامه خواهد داشت، اما در مورد مذاکرات همچنان بررسی‌ها ادامه دارد؛ البته فراتر از موضوع ارزیابی مذاکرات در داخل ایران یکی از نکات کلیدی این است که طرف غربی هم باید مروری بر مواضع خود داشته باشد. روند مذاکرات وین باوجود مسیری که طی‌کرده مسائل کلیدی و حل‌نشده‌ای را باقی گذاشته ازجمله این‌که طرف‌های غربی مایل به حفظ بخشی از تحریم‌ها بودند که این مساله برای ایران قابل پذیرش نیست.
درحال‌حاضر هم فکر می‌کنم اگر آن‌ها بخواهند تحریم‌ها را حفظ کنند این موضوع مانعی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات خواهد بود. همچنین طرف اروپایی و آمریکایی تمایل داشتند مذاکرات فعلی را به ادامه مذاکرات در مسائل منطقه‌ای و فراتر از برجام برسانند که این مساله هم برای طرف ایرانی قابل پذیرش نبود. همچنین غربی‌ها قائل به پذیرش یک زمان واقعی و جدی برای راستی‌آزمایی با دقت نبودند.
در صورتی که این موضوع باید در مذاکرات آتی حتما موردتوجه قرار بگیرد. اگر مواضع طرف غربی تغییر نکند و حتی اگر مذاکرات از سمت ایران از سر گرفته شود باز هم برای به نتیجه رسیدن گفتگو‌ها با موانع جدی روبه‌رو هستیم.
فرصت جاری هر چند فرصتی است که با مرور محتوای مذاکرات داخل ایران شکل گرفته، اما یک مجال مناسب برای طرف اروپایی هم هست تا مواضع خود را مرور کند. طرف‌های اروپایی و آمریکایی نتوانستند در مذاکرات یک تضمین موثر بدهند که دوباره آمریکایی‌ها از توافق خارج نخواهند شد.
همین‌طور موضوع جبران خسارت‌هایی که به‌واسطه خروج غیرقانونی آمریکا از برجام متوجه ایران شد موردتوجه طرف‌های اروپایی قرار نگرفت؛ بنابراین اگر طرف اروپایی اراده جدی برای حل مساله دارد باید درباره آن‌ها چاره‌اندیشی کند.
ابوالفضل عمویی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی / روزنامه جام جم
ارسال نظرات