تئاتر بچه‌های مسجد شعار «تئاتر برای همه» را محقق می‌کند

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست خبری نخستین رویداد آموزشی تئاتر بچه‌های مسجد صبح امروز در تالار اندیشه حوزه هنری و با حضور کوروش زارعی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی،‌ حجت الله ناظری معاون مرکز و سید مصطفی موتورچی رئیس دفتر بچه‌های مسجد آن مرکز برگزار شد.

زارعی در این نشست با اشاره به اینکه به دنبال آن هستیم که استعدادهای هنری جوانان و نوجوان در سراسر کشور را به کار بگیریم گفت: تئاتر بچه‌های مسجد پنجمین سال خود را دور جدیدی از اقدامات خود را مبتنی بر یک فرآیند برنامه‌محور طی سه دوره سه ساله یعنی با چشم‌اندازی 9 ساله آغاز کرده است. ما در این رویداد قصد داریم شعاری که تئاتر ایران تاکنون نتوانسته جامه عمل بپوشاند، محقق کنیم؛ چرا که معتقدیم اساس تئاتر باید بر مدار اخلاق و کرامت‌های انسانی باشد. شما اگر به آثار بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویس‌های جهان نگاهی بیندازید، چیزی جز اخلاق و معنویت نمی‌بینید، اما سوگوارانه ما در کشور خودمان که فرهنگ آن  مبتنی بر آموزه‌های دینی نهادینه شده است،‌ آثار سخیفی را می‌بینیم که یک علاقه‌مند به تئاتر خجالت می‌کشد با خانواده خود به تماشای یک اثر بنشیند. نکته دیگر اینکه اگر به دیده حقیقت به تئاتر کشورمان بنگریم،‌ در می‌یابیم تئاتر مختص به قشر خاصی شده و تمام اقشار جامعه را در نمی‌گیرد که یک علتش همان چالشی بود که عرض کردم.

وی افزود: تئاتر بچه‌های مسجد ظرفیتی ایجاد می‌کند تا تمام قشرها با همه سلایق به تماشای این هنر اثرگذار بنشینند و از اخلاق و ارزش‌های انسانی بهره ببرند. شعاری که گفتیم تاکنون تئاتر ایران به آن نرسیده، شعار «تئاتر برای همه» است. از ابتدا هم با همین شعار آغاز کردیم، اما با گذر زمان به دلایل متعددی از آن فاصله گرفتیم. در این ماجرا هم دولت‌ها و هم مجلس مقصر بودند؛ چرا که عدم تصویب قوانین لازم در راستای حمایت مالی از این هنر نمایشی، سبب شد نویسندگان و کارگردانان به آثار هنجارشکن روی بیاورند و بیشتر به فکر گیشه باشند تا محتوا. در حالی که اصول حرفه‌ای این است که هنر و هنرمند باید در چارچوب فرهنگ و اتمسفر فرهنگی جامعه خود حرکت کند. ما در رویداد بچه‌های مسجد سعی داریم این هنر را با محتوای دینی و فرهنگی و در ژانرهای متنوع به سراسر کشور و حتی دورترین نقاط و استان‌های‌مان تعمیم دهیم تا جایی که سال گذشته اولین جشنواره سراسری تئاتر روستایی را برگزار کردیم؛ بنابراین تئاتر بچه‌های مسجد مختص به استان‌ها و مراکز استان‌ها نیست بلکه تمام هموطنان با هر مذهبی می‌توانند در آن نقش‌آفرینی کنند.

زارعی با تأکید بر تربیت هنرمندان متعهد دینی گفت: تئاتر سوای از دین نیست و تئاتر باید دین‌مدار باشد. شما وقتی به آثار ویلیام شکسپیر نگاه کنید، معنویت و اخلاق در آن موج می‌زند. البته ما موضوع را تا حد طنز و طرح مسائل سیاسی باز گذاشتیم، اما بازخورد آن نباید ترویج بی‌اخلاقی و هرزگی در مخاطب باشد. تئاتر نباید محملی برای حرف‌های رکیک باشد.

ناظری در ادامه این نشست با توجه به ضرورت تنظیم چشم‌انداز 9 ساله برای رویداد بچه‌های مسجد گفت: تاکنون به دلیل برخوردهای سلیقه‌ای از یک سو و عدم تنظیم سند و چشم‌انداز بلندمدت از سوی دیگر، تاکنون این رویداد به طور شایسته پیش نرفته بود. شاخص‌هایی که ما را بر آن داشت تا در این جهت سندی تنظیم کنیم مطالبه‌های گروه‌های تئاتری در بستر مساجد و نبود چشم‌انداز بلندمدت بود. در این چشم‌انداز سعی کردیم نقشه راهی ارائه دهیم و به شاخصه‌های یک تئاتر مسجد تراز اسلام و انقلاب بپردازیم. رسالت بنادینی که در تنظیم این چشم‌انداز در نظر داشتیم، تدوین برنامه‌ای فرآیند محور با رویکرد شناسایی، پرورش و تولید آثار نمایشی ویژه مساجد بود.

وی افزود: با این رویکرد، سه سال اول را اختصاص به تبیین اندیشه تئاتر بچه‌های مسجد دادیم؛ چرا که ما اکنون با این چالش مواجهیم که برخی ائمه جماعات از ضرورت این هنر در مسجد آگاهی ندارند و یا آن را مغایر با بستر مسجد می‌دانند. از این جهت باید ضرورت آن برای ائمه جماعات و یا هیئت امنا تبیین شود. در سه سال دوم به تربیت نیرو می‌پردازیم تا حدی که هر گروهی تبدیل به گروه‌های حرفه‌ای در عرصه تئاتر شوند و در سه سال آخر موضوع ترویج و توزیع این گروه‌ها به جشنواره‌های داخلی و خارجی را در دستور کار قرار می‌دهیم. نکته حائر اهمیت این است که این فرآیند 9 ساله متوقف در گروه‌هایی که در ابتدا ثبت نام کرده‌اند، نمی‌شود بلکه هر ساله با اقدام به فراخوان ثبت‌نام برای دوره جدید می‌کنیم؛ از این جهت این سند پویاست و متوقف در ثبت‌نام اولی‌ها نیست.

معاون مرکز هنرهای نمایشی ادامه داد: تئاتر بچه‌های مسجد به سه دلیل می‌تواند محملی برای شکل‌گیری محمل‌های دینی باشد: اول اینکه تعداد مساجد ما بسیار بالا و تعداد سالن‌های ما بسیار محدود است. با ظرفیتی که مساجد دارند، هر کدام می‌توانند تبدیل به سالن تئاتر شوند. دوم اینکه ما از لحاظ محتوا، با موضوعات فراوان اخلاقی و دینی مواجهیم؛ محتوایی مثل تاریخ انبیای الهی، معجزات عترت،‌ داستان‌های زیبایی از زندگانی ائمه و بسیاری موضوعات دیگر گوشه‌ای از محتوای معرفتی و اخلاقی ما محسوب می‌شوند. حتی در این راستا می‌توانیم از مردم دعوت کنیم به این هنر با ارزش، نذر فرهنگی اختصاص دهند. در واقع باید چرخه‌ای ایجاد کنیم که مسائل مادی و محتوایی با کمک مردم و خیرین شکل بگیرد.  سوم اینکه تئاترهای دینی در طول سال جریان می‌یابد؛ چرا که اکنون برنامه‌های ما مناسبت‌محور است و مابقی سال برنامه‌های کلانی تعریف نکردیم.

مصطفی موتورچی رئیس دفتر بچه‌های مسجد درباره اهم برنامه‌های 1401 گفت: ما کار را به 6 ماهه اول و 6 ماهه دوم تقسیم‌بندی کردیم. اولین کارمان، اختتامیه‌های همایش‌های سلسله رویداد بچه‌های مسجد 1 است که از 1400 آغاز شد. طی این رویداد در مرحله استانی هر استان 8 گروه و هر گروه 10 اجراء انجام دادند که در مجموع  بیش از دو هزار 4 صد و هشتاد اجراء صورت گرفت. تا اواسط خرداد اختتامیه‌های سلسله‌ رویداد 1 را خواهیم داشت. برنامه بعدی که اکنون در دست اقدام است،‌ سلسله رویداد آموزشی مربیان و اساتید است. این برنامه تا اواخر مرداد در هشت منطقه برگزار خواهد شد. سپس کارگاه‌های آموزشی تخصصی نویسندگی خواهیم داشت که طی جشنواره گلدسته‌های 1 و 2 انجام می‌گیرد. برنامه بعدی، همایش پیاده‌روی اربعین است که طی سنتی حسنه، دفتر هر ساله این رویداد را برگزار می‌کرد. در آخرین سال قبل از کرونا، با اعزام حدود 160 هنرمند شامل تعزیه‌خوان،‌ نقال،‌ پرده‌خوان و ... را به عراق اعزام می‌کردیم. 

وی افزود: در 6 ماهه دوم سلسله رویداد اموزشی 2 که ویژه کارگردانان و طراحان صحنه و لباس خواهد بود، برگزار خواهیم کرد. سپس فراخوان سلسله رویداد و همایش‌های تولیدی بچه‌های مسجد را منتشر خواهیم کرد. خروجی سلسله رویداد 1 و 2 منجر به جشنواره سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد در هفته هنر انقلاب 1402 خواهد بود.

سلسله رویداد آموزشی ویژه مربیان : این رویداد در هفت منطقه کشور از 20 تا 22 اردیبهشت برگزار خواهد شد که هر منطقه، میزبان چند استان پیرامون خود خواهد بود. در این دوره 300 گروه ثبت‌نام کردند یعنی ما با 300 مربی کار را آغاز کردیم. منطقه اول، قم، منطقه دوم مازندان (گیلان و گلستان) منطقه سوم قزین ( استان‌های میزبان: زنجان، همدان و اراک) منطقه چهارم اصفهان (استان‌های میزبان: فارس، یزد، کرمان و چهار محال و بختیاری) منطقه پنجم، آذربایجان غربی (استان‌های میزبان: اردبیل و شرقی) منطقه ششم تهران (استان‌های میزبان: البرز،‌ سمنان و بوشهر) منطقه هفتم خراسان رضوی (استان‌های میزبان: خراسان جنوبی، شمالی، سیستان و بلوچستان و بندر عباس).