خارجی‌ها را بیشتر از خودمان عاقل می‌دانستیم / توصیه عجیب یک بیگانه به پهلوی

حضور پرتعداد مستشاران خارجی در دوران رژیم پهلوی در یکی از چالش‌های اساسی محمدرضا پهلوی و کارگزارانش بود بطوری که این مسئله در خاطرات سران ارتش و حتی سیاستمداران آن دوره نیز روایت شده است.

ارتشبد حسن طوفانیان که مناصبی همچون رئیس رکن سوم ستاد نیروی هوایی، رئیس اداره طرح ستاد ارتش، ریاست خرید اقلام دفاعی و معاون و جانشین وزیر جنگ را به عهده داشت در مصاحبه با پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد درباره علل سقوط رژیم پهلوی معتقد است: اولین چیز عدم انتخاب شخص مناسب برای کار مناسب... اعلی‌حضرت بعضی وقت­‌ها انتخاب‌شان خوب نبود... آن ­وقت عوامل مختلفی در این انتخاب‌کردن‌­ها مؤثر بود. مثلاً سفرایی انتخاب می‌­شدند که نه سنشان و نه تجربه‌­شان متناسب مثلاً برای این محل سفارت نبود و برای این یک دلایلی می­‌آوردند که آن دلایلش بدتر از خودش بود. ما یک سفیرمان این‌قدر قماربازی کرد که خودش، خودش را کشت. خوب این نباید سفیر بشود دیگر. یعنی شخص مناسب برای کار مناسب انتخاب نمی­‌شد. من فکر می­کنم مهم­ترینش این است.

یکی دیگرش هم عبارت از این است که ارتباطات کار می­‌کرد… یکی دیگرش هم این است که خارجی‌­ها را بیشتر از خودمان عاقل می­‌دانستیم. فکر می‌­کردیم که اگر این را یک خارجی بگوید درست است. اگر خودمان بگوییم درست نیست... حرف هر خارجی سند نیست. باید تحقیق کرد. باید فهمید این چه رده­‌ای است،چه هدفی دارد. بعد به حرفش گوش کرد. به خارجی‌­ها زیادتر از این‌ها گوش می­‌دادند...خاطرم می­‌آید که یک خارجی که من با او شرفیاب بودم به اعلی‌حضرت توصیه کرد، نمی‌­گویم به خارجی­‌ها گوش نکنید ولی خودتان هم تصمیم بگیرید فقط به حرف خارجی توجه نکنید، خودتان هم تصمیم بگیرید.

منبع: خاطرات حسن طوفانیان؛ نوار شماره 11، پروژه تاریخ شفاهی هاروارد