آیت‌الله حسینی خراسانی در گفت‌وگوی تفصیلی با رسا تشریح کرد؛
علت حرام سیاسی بودن کشف حجاب/ لزوم ورود دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با بی‌حجابی
عضو فقهای شورای نگهبان با تبیین آیات قرآن درباره حجاب گفت: حجاب فقط پوشش‌هایی مانند مقنعه، روسری و چادر نیست، بلکه اسلام برای شیوه ارتباطات اجتماعی بانوان نیز برنامه دارد.
اشاره: همیشه یکی از مهم‌ترین شبهات در جامعه مستندات پوششی مانند حجاب است. برخی در مواجهه با بحث‌های حجاب، چنین اشکال می‌کنند که قرآن نامی از حجاب یا چادر و ... نیاورده است؛ اما دقت در آیات متعدد نشان می‌دهد که اتفاقاً قرآن کریم ابعاد مختلفی برای حجاب قائل است و به تبیین همه جوانب روابط زن در جامعه پرداخته است.
از این رو خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا به سراغ آیت الله سیداحمد حسینی خراسانی، عضو فقهای شورای نگهبان رفت تا با وی پیرامون ابعاد و اهمیت حجاب در دین مبین اسلام و وظیفه دستگاه‌های اجرایی کشور در این باره گفت‌وگو کند.
رسا ـ اهمیت و جایگاه پدیده حجاب در دین اسلام چگونه است؟ آیا حجاب صرفاً نوعی ارزش دینی است یا ضامن حفظ و بقای سلامت جامعه و خود بانوان خواهد بود؟
بحث مهم در حوزه عفاف و حجاب مسأله دعوت، ارشاد و تبیین درست است. کسی نمی‌تواند بگوید دعوت به تبیین صورت پذیرفته؛ زیرا به نظر ما مسأله از نظر شرعی برای همه به طور فراگیر و به درستی تبیین و اتمام حجت نشده. به همین جهت اولویت اول تبیین اصل موضوع است.
دعوت به خیر و خوبی یک وظیفه، ارشاد جاهل یک واجب و تبیین درست مسائل دینی یک مسؤولیت است. امر به معروف و نهی از منکر یک واجب الهی است. حجاب حکم مسلم اسلامی است. کشف حجاب نیز گناه و حرام قطعی است؛ اما همه باید توجه کنیم که اهانت و توهین به دیگران ولو کسانی که بی‌حجاب و بدحجاب هستند، شایسته نیست. باید همه مراحل امر به معروف و نهی از منکر منطقی و معمول، شرعی و درست انجام بگیرد که توهین در آن هیچ جایی ندارد.
بایستی در مقام تبیین به مباحثی از جمله ستر؛ یعنی پوشش و حدود آن، نظر و غمض بصر یعنی نگاه و شرایط آن، موضوع قول و گفتار، سخن گفتن و نحوه آن، بحث مشی، راه رفتن و چگونگی آن، نوع ارتباط با دیگران، حضور در جامعه و فعالیت‌های اجتماعی بانوان و شرایط آن به جد مورد توجه قرار بگیرد. امروز در فرهنگ عمومی بحث ستر و پوشش به‌عنوان حجاب شناخته می‌شود و از موضوعات مهم به شمار می‌رود. همین موضوع بیشتر باعث آزردگی خاطر عده‌ای شده است.
آیه مقنعه و روسری
ما در قرآن آیاتی داریم که مرتبط با مسأله مقنعه، روسری، مسأله چادر و پوشش تمام قامت و اندام خانم‌هاست. هنوز عده‌ای به این مطلب یقین ندارند که اصلاً در اسلام و قرآن آیات مربوط به پوشش داشته باشیم. برای مثال سؤال می‌شود روسری داشتن یا چادر پوشیدن خانم‌ها را از کجای قرآن استفاده می‌کنید؟ سوره مبارکه نور آیه 31 می‌فرماید: «وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ» یکی از مصادیق آن مسأله مقنعه و روسری است. خمر جمع خِمار است که در لغت چنین معنا می‌کنند: «الخمار ثوب تغطی به المرأه رأسها» خمر پارچه‌ای است که خانم‌ها سر، گردن، سینه و موی خود را می‌پوشانند. اگر امروز قرار باشد پارچه‌ای چنین کاربردی داشته باشد، ما در فرهنگ عمومی به روسری یا مقنعه تفسیر می‌کنیم. بنابراین آیه 31 سوره نور مقنعه و روسری است.
آیه چادر
سوره مبارکه احزاب آیه 59 می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا» جلابیب جمع جلباب است که یک پارچه فراخی است که تمام قامت زن را از فرق سر تا انگشتان پا می‌پوشاند. امروز در فرهنگ ما پارچه‌ای که چنین کاربردی دارد به چادر تعبیر می‌کنیم. پس اگر کسی سؤال کرد که آیا در قرآن آیه‌ای درباره حجاب در قالب چادر داریم؟ باید بگوییم سوره احزاب آیه 59 آیه چادر است. ای پیامبر به همسرانت، دخترانت و زنان مؤمنین یعنی زنان جامعه ایمانی بگو که جلابیب را که همان پارچه‌های فراخ و چادرها را به بدنشان نزدیک کنند و رها نکنند که از زیر چادر بدنشان و حجم بدنشان دیده شود. این در باب ستر یعنی پوشش است.
ولی حجاب فقط ستر و پوشش نیست که مربوط به چادر، مانتو و روسری باشد. ما بحث‌هایی در باب نظر و نگاه داریم. آیات مبارکه 30 و 31 سوره نور چنین دستور می‌دهد که «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ» و «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ» نگاه و چشم را از تماشای آن چه مورد نهی و منع است؛ یعنی از نگاه به نامحرم بپوشانند. مسأله نظر و نگاه باید در کنار آیات ستر دیده شود.
آیات دیگری در قرآن به قول و سخن گفتن یک بانو و خانم محترمی که با یک مرد نامحرمی می‌خواهد صحبت کند، در سوره احزاب آیه 32 می‌فرماید: «فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا» خانم‌ها به هنگام سخن گفتن با مردان نامحرم به هنگام نیاز ضرورت و حاجت بر اساس معروف به طور شناخته شده و معقول سخن بگویند؛ یعنی تحریک آمیز، مفسده انگیز و فتنه‌زا نباشد.
بسیاری از اینها واقعاً جای اعجاب دارد که غافلیم. در باب راه رفتن و مشی نیز در همان آیه 31 سوره نور می‌فرماید: «وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ» نوع راه رفتن و شیوه گام نهاد باید مطابق با این موازین باشد تا مفسده انگیز نباشد. آن‌ها نباید موقع راه رفتن با راه رفتن خودشان جلب نظر و توجه کنند.
سوره احزاب آیه 53 می‌فرماید: «وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ» خطاب به افراد و ارباب رجوعی که به خانه پیامبر می‌روند و کاری دارند، وقتی آقایی از بیت برای دادن پاسخ حضور ندارد و خانواده پیامبر می‌آید، باید از پشت پرده باشد.
رعایت حجاب به‌معنای ممنوعیت از فعالیت‌های اجتماعی برای بانوان نیست
اهمیت و دقت حجاب در ارتباطات اجتماعی نشانگر این است که خانم‌ها علی رغم اینکه موظفند مسأله‌ای به نام پوشش را رعایت کنند؛ اما از فعالیت‌های اجتماعی ممنوع و محروم نیستند. بانوان می‌توانند در حوزه‌های مختلف با رعایت موازین اجتماعی به فعالیت بپردازند. زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، مدیریتی، آموزشی و حتی نظامی می‌توانند وارد شوند؛ اما باید اصل «وَلَا تَبَرَّجْنَ» را که آیه 33 سوره احزاب بیان می‌فرماید را رعایت فرمایند. تبرج یعنی خودنمایی یعنی خود را به گونه‌ای که در معرض دید دیگران قرار دادن، سکانت و حرکاتی برای جلب نظر دیگران و ... که نباید صورت بگیرد.
اعتقاد من بر این است که ما ولو قدری با تأخیر باید وارد شویم؛ ولی این باعث نمی‌شود که اهمیت مسأله کم بشود. بلکه اهمیت آن همچنان باقی است و باید مسأله را برای مردم تبیین کنیم. پس تبیین حجاب را همان جهاد تبیین ببینید. نظر من این است که در این شرایط بایستی این آیات را به عنوان تبلیغ و تبیین احکام الهی برای دعوت مردم به احکام الهی به اطلاعشان برسانیم. این موضوع رسالت ذاتی رسانه ملی است که در فرصت‌های مناسب از ظرفیت‌های بزرگی که اسلام، دین، نظام، انقلاب و خون مقدس شهدا در اختیارشان قرار گرفته به درستی استفاده کنند. متأسفانه ما از این فرصت‌ها غافلیم و به‌جای استفاده درست مبتلا به فرصت سوزی هستیم.
رسا ـ نظر شما درباره تعبیرهای ناقص از بیانات رهبر انقلاب که القا کننده این است که باید با این پدیده کاری نداشت و مسائل مهم‌تری از جمله اقتصاد وجود دارد، چیست؟
البته همانطور که رهبر معظم و معزز انقلاب بیان فرمودند مسأله حجاب در حقیقت فراتر از یک مسأله شرعی و دینی در حقیقت به‌عنوان یک جریان سیاسی مطرح است. ایشان به همین جهت فرمودند کشف حجاب حرام شرعی و حرام سیاسی است. با نظر به این بعد حرمت سیاسی فرمودند حتی آن دسته از بانوانی که احیاناً در بحث حجاب به نوعی گرفتار سهل انگاری و بی‌موالاتی شده‌اند، اگر توجه کنند که چه دست‌های پلیدی درصدد ترویج پدیده بی‌حجابی است، خود آن‌ها نیز از این جریان حمایت و استقبال نخواهند کرد.
با این نگاه دیگر مسأله بی‌حجابی در حد مخالفت با حکم الهی به عنوان یک گناه مطرح نیست؛ بلکه از ناحیه عده‌ای مزدور به‌عنوان مقابله با ارزش‌های انسانی، الهی، اسلامی دنبال می‌شود که در نهایت هدف ضربه زدن به نظام اسلامی را دارند که حاصل مجاهدت‌ها، فداکاری‌ها و ریخته شدن خون پاک هزاران شهید است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار کارگزاران نظام فرمودند دشمن با نقشه و برنامه وارد شده است. ما هم باید نقشه و برنامه داشته باشیم. دشمن به دنبال عصبانی کردن و حمله به تعصبات دینی است. اگر تعصبات دینی و انگیزه‌های الهی را مدیریت نکنیم، از ناحیه دینداران دلسوز خیرخواه و علاقمند به ارزش‌های اسلامی، ایمانی و انقلابی حرکتی صورت بگیرد و ضدانقلاب آن را برجسته کند تا بگویند همین افراد طرفدار حجاب هستند. باید همانطور که رهبر انقلاب خواسته اند، هر دستگاه مطابق رسالت ذاتی خود و موازین اسلامی عمل کند.
بخشی از این جریان هم البته مأموریت دارند که انقلاب، ملت، دین و کشور را تخریب کنند؛ اما مطمئن باشید که اگر قدری همان اخلاق نبوی را در برخورد با جریان‌های غافل و فریب خورده به کار ببندیم، اثر خواهد داشت. باید علت مشکلات این طیف کارشناسی شود.
دستگاه‌های مسؤول باید این توصیه رهبر را به دقت مورد ارزیابی قرار دهند. ما باید برای مقابله با بی‌حجابی با نقشه و برنامه سنجیده اسلامی، منطقی و عقلانی وارد شویم. مطمئن باشید اگر این اطلاع رسانی صورت بگیرد، بسیاری از افراد بدحجاب از توطئه‌ها مطلع خواهند شد و با دسیسه‌ها و دست‌های پنهان این ماجرا مقابله خواهند کرد. جامعه ما به دین و ارزش‌ها تعلق خاطر دارد. جوانان از دین و ارزش‌ها عبور نمی‌کنند. شما کسانی که این شعارهای خارج از نزاکت را سرمی‌دهند نباید ملاک بگیرید؛ زیرا اینها مزدور و اجیر شده‌اند و کاملاً مخالف اساس اسلام هستند. بسیاری از بانوان پاکدامن و دارای عفت هستند. حجاب برای این است که عفت ایشان ماندگارتر، ریشه‌دارتر و نهادینه شود. ما خانم‌های بدحجاب و بی‌حجاب را نباید با ادبیات گزنده مورد بی‌احترامی قرار دهیم؛ اما از ایشان خواهش می‌کنیم که به اسلام برگردند.
پیام اسلام این است که می‌فرماید: «ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ» حجاب باعث می‌شود شخصیت والای زن با آن جایگاه رفیع و بلندی که دارد، بیشتر و بهتر شناخته شود.
رسا ـ دستگاه‌های اجرایی کشور چطور می‌توانند با دشمن که حجاب را اولویت اول خود قرار داده و آن را به صحنه جنگی ترکیبی تبدیل کرده مقابله کنند؟ آیا ورود به این حوزه فقط وظیفه فراجا و وزارت کشور است یا تمام دستگاه‌هایی که در شورای فرهنگ استان‌ها حضور دارند بایستی برای این موضوع برنامه ریزی و اقدام نمایند؟!
همه دستگاه‌های مسؤول بایستی برای انجام وظیفه قانونی خودشان پای کار بیایند. عمل هیچ یک از دستگاه‌ها نافی مسؤولیت دستگاه‌های دیگر نیست. بایستی از حضور عمومی، ملی و مردمی برای ترویج ارزش‌ها، رفع موانع و جلوگیری از رواج، شیوع و شهرت ضدارزش‌ها استفاده کنیم. مهم این است که ادبیات ما همان ادبیاتی که خداوند متعال در قرآن فرموده است، باشد. ادبیاتی که پیامبر گرامی اسلام، امیرالمؤمنین، حضرت زهرا و اهل بیت فرموده‌اند، باشد.
ادبیات ما در حوزه امر به معروف و نهی از منکر نباید آزار دهنده و گزنده باشد که موجب موضع لجاجت عده‌ای شود که هنوز آمادگی لازم را ندارند. همان طور که خداوند متعال، اولیاء و ائمه دین فرموده‌اند با یک ادبیات با هدف تأثیر گذاری وارد شویم و همه آیات مربوط به حوزه عفاف و حجاب از پوشش گرفته تا نگاه، گویش، مشی، روش و شیوه حضور در مجامع عمومی را بیان کنیم.
خداوند متعال می‌فرماید: «ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ» ما در مسأله عفاف و حجاب به دنبال ایجاد فضای سالم، امن و محیط پاک هستیم. رعایت این قانون الهی با این هدف است که دل و جان و روح شما یعنی زنان و مردان پاک بماند. اطهر پاکی است و دعوت به حجاب و پوشش اسلامی در همه حوزه‌های مورد اشاره برای این است که جامعه پاک و پاکیزه شوند. این چیزی است که قرآن از همه انسان‌ها می‌خواهد. وظیفه ما در ترویج حجاب و عفاف باید این باشد که با ترویج کلمات قرآن، استفاده از آهنگ، واژگان، کلمات کلیدی، جذبه، نور و معنویت آن دلها را تحت تأثیر قرار دهیم. البته این همه کار نیست و بخشی از کار است؛ ولی بخشی از مرحله حساس کار است و کارهای دیگر هم باید انجام بدهیم.
ارسال نظرات