از خطای چند ساله عربستان در اعلان عید فطر تا لزوم بررسی علمی اختلافات فقهی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست استهلال ماه شوال 1444 با حضور نمایندگان دفاتر مراجع عظام تقلید و کار‌شناسان استهلال با ارتباط مستقیم با ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری گروه‌های رصدی در سراسر کشور در سالن جلسات موسسه موضوع شناسی احکام فقهی برگزار شد.

در این جلسه که با عنوان بررسی رویت پذیری هلال ماه شوال همزمان با نزدیک شدن عید سعید فطر و ابهام هایی که در خصوص رویت هلال ماه شوال سال جاری وجود دارد برگزار شد، بر لزوم بررسی علمی پیرامون اختلافات فقهی و عدم اختلاف در اعلان روز عید فطر تاکید شد.

اختلاف در اعلان روز عید فطر، زیبنده جامعه اسلامی نیست

آیت الله محمدی عراقی مسول دفتر رهبرمعظم انقلاب اسلامی در قم در این نشست اظهار داشت: ممکن است مسئله اختلاف فتوا در اعلام روز عیدفطر و شروع ماه رمضان برای اساتید، فظلای حوزه و اهل علم طبیعی بوده و قابل پذیرش باشد؛ اما پذیرش اختلاف فتاوا برای عموم مردم بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است.

وی در ادامه افزود: مردم به خصوص نسل جوان این نوع اختلافات را نمی‌پذیرند و قانع کردن آنان بسیار سخت و دشوار است و پذیرش این مسئله که گاهی در یک کشور، خانه و شهری، تعدادی از افراد یک روز را عید بدانند و عده دیگری روز دیگر را عید محسوب کنند، زیبنده جامعه اسلامی نیست و لازم است تا جایی که ممکن است اختلافات این مسئله برطرف شود.

ضرورت فعالیت موسسه موضوع شناسی احکام فقهی

در این نشست حجت الاسلام محمدحسین فلاح زاده رئیس موسسه موضوع شناسی احکام فقهی با اشاره به ضرورت تاسیس موسسه موضوع شناسی احکام فقهی اظهار داشت: موسسه موضوع شناسی به عنوان دستیار مراجع عظام تقلید و خدمتگزار مکلفان آغاز شروع به کار کرده و بسیاری از موضوعات فقهی را در دستور کار خود قرار داده است تا موضوع شناسی های لازم درباره استفتائات صورت پذیرد و  این مؤسسه برای اظهارنظر فقهی در موضوعات مورد نیاز، در خدمت مراجع خواهد بود؛ زیرا صدور فتوا در برخی مسائل نیازمند شناسایی دقیق یک موضوع است.

رئیس موسسه موضوع شناسی احکام فقهی در ادامه افزود: از جمله ملاک های اولویتی که در این موسسه تدوین شده است، درخواست و امر مراجع عظام تقلید و بخش استفتائات دفاتر مراجع است که در اولویت بررسی موضوع قرار می‌گیرد و امیدواریم در مسائلی که نیاز به موضوع شناسی دارد از ظرفیت های این موسسه استفاده شود.

تعیین مبلغ زکات فطره به عهده مکلف گذاشته شود

حجت الاسلام فلاح زاده با اشاره به اعلام مبلغ زکات فطر ابراز کرد: مبالغ فطریه‌هایی که امسال اعلام شد متفاوت بود و دردسرهایی ایجاد کرد و به نظر می‌رسد اعلام قیمت زکات فطره و کفاره در شان مراجع معظم و دفاتر آنان نیست که به همین منظور از چند سال قبل با نامه‌نگاری با ائمه جمعه درخواست کردیم تا آنها قیمت را براساس استان‌ها و مناطق خود اعلام کنند؛ بنابراین انتظار ما این است که انشاء الله از سال آینده این مسئله در دستور کار دفاتر مراجع عظام قرار گیرد. 

خطای چندساله در اعلان روز عید فطر

در ادامه این نشست حجت الاسلام مختاری رئیس موسسه کتاب شناسی شیعه اظهار داشت: یکی از فواید و برکات ستاد استهلال و برگزاری این گونه جلسات و توجه به امر متخصصین فن این است که از اعلان اشتباهی روز عید فطر و رؤیت هلال ماه جلوگیری می کند.

وی در ادامه با اشاره به تاریخچه رویت هلال ماه در جهان و اظهارات اشتباه روز عید فطر ابراز کرد: در موارد بسیاری می توان نمونه ذکر کرد که بسیاری از کشورها بعد از گذشت مدت زمانی که روزی را به عنوان روز عید فطر مشخص کرده بودند، به اشتباه خود پی برده و اعلان اشتباه روز عید بر همگان مشخص شد.

رئیس موسسه کتاب شناسی شیعه بیان داشت: علمای شیعه و سنی برای جلوگیری از این اختلافات در طول تاریخ تدابیری اندیشیده‌اند و نشان می‌دهد این اختلافات به هیچ وجه توجیه‌پذیر نبوده است؛ مثلا امام موسی صدر حدود ۶۰ سال قبل نامه به مفتی لبنان نوشت و گفت موجه نیست در لبنان که کشور کوچکی است ما دو روز عید داشته باشیم و پیشنهاداتی برای رفع آن داد که به جایی نرسید.

وی در ادامه افزود: عمده اختلافات در ثبوت رویت هلال ماه به خاطر دو نظر می باشد که یکی از آن نظرها اشتراط اتحاد آفاق از سوی آیت‌الله خویی است و یکی دیگر از آن نظرها نیز اعتبار رویت هلال به وسیله ابزارها و عدم اعتبار آن است که این دو نظر سبب بروز اختلاف در رؤیت هلال ماه و اعلان روز عید فطر شده است و من خدمت مراجع پیشنهادی دادم که حاصل آن این است که اگر در هر دو مسئله به نظر مشهور فقها عمل شود- که اقرب به واقع است - اختلاف برطرف خواهد شد.

تخیل ۱۵ درصدی افراد در رؤیت هلال ماه

رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه با بیان این که ثابت شده است که ۱۵ درصد در رؤیت هلال دچار تخیل می‌شوند اظهار داشت: ماجد در سال ۱۴۰۹ قمری مقاله‌ای نوشت و تاکید کرد ما از حرف منجمان استفاده کنیم و نگوییم اساسی ندارد؛ در سال ۱۴۰۰ در قطر اتفاق پر سر و صدایی رخ داد؛ یعنی چند نفر شاهد گفتند عید است؛ ولی معلوم شد عید نبوده است؛ از این رو مفتی این کشور گلایه زیادی کرد و گفت ما حرف مدعیان رؤیت را معمولا می‌پذیریم، با این که عمدتا کذب و تخیل است.

خطای چندین ساله عربستان در اعلان روز عید فطر

حجت الاسلام مختاری ابراز کرد: کشور عربستان در اعلان روز عید فطر فراوان اشتباه کرده است و حتی یک بار قبل از قرآن نیرین(قرینه خورشید و ماه) هم اعلام رؤیت کردند که عجیب بود؛ چراکه با توجه به نظر کارشناسان در سال‌های ۱۴۱۲، ۱۴۱۳، ۱۴۱۴، ۱۴۱۵، ۱۴۱۸، ۱۴۱۹ و ۱۴۲۲رؤیت هلال ممکن نبوده است؛ اما عید به صورت اشتباه اعلام شد و همچنین از سال ۱۴۱۰ قمری تا ۱۴۲۳ یعنی حدود ۱۹ سال ماه رمضان ۲۹ روزه اعلام شد که تعجب‌برانگیز هم بوده است

لزوم بررسی علمی پیرامون اختلافات فقهی

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین موحدنژاد رئیس ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری ابراز کرد: باید راه حل‌های فقهی برای رفع اختلاف مورد بحث قرار گرفته و توافق روی آن صورت بگیرد و این مباحث باید در حوزه طرح شود.

وی در ادامه افزود: بزرگان حوزه و مراجع می‌توانند برای این مسئله فکر کرده و راه حلی بر مبنای فقهی ارائه دهند و ما در مورد ماه شوال امسال هم اعلام کردیم که از لحاظ کارشناسی ماه قابل رؤیت نیست؛ ولی با این حال بحث استهلال هم دنبال شد و می‌شود تا نشان دهیم در این زمینه کم کاری نشده است.

رئیس ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری عنوان کرد: در  برخی اوقات مانند امسال، نظرات کارشناسی واضح است؛ اما برخی مواقع مانند پارسال تردید وجود داشت که با رصدهای مختلف نظر نهایی اعلام شد.