خاطرات مستندساز خوزستانی از روزهای ترسناک بمباران

4 خردادماه در تقویم کشورمان به عنوان روز دزفول، روز مقاومت و پایداری نامگذاری شده است. دلیل این نامگذاری مقاومت و پایداری مردم این شهر در برابر حملات سنگینی است که رژیم بعث عراق به این شهر می‌کرده است.

مستند «الف دزفول» به کارگردانی علی شهابی  بازخوانی تاریخی از اتفاقاتی است که به این شهر گذشته و تاریخچه حمله نظامی رژیم بعث عراق به شهر دزفول را در قالب خاطره‌گویی شاهدان، مرور می‌کند. این مستند به سفارش مرکز سیمای استان‌ها و شبکه خوزستان ساخته شده و امروز پنج‌شنبه 4 خردادماه ساعت 17:30 از شبکه مستند سیما پخش می‌شود.

علی شهابی کارگردان این مستند در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره ساخت این مستند گفت: من متولد اندیمشک هستم و به دلیل فاصله اندکی که بین دزفول و اندیمشک وجود دارد، این شهر همیشه برایم مهم بوده است. از سویی دیگر، من متولد سال 1355 هستم و زمانی که شهرهای خوزستان بمباران می‌شد را کاملاً به یاد دارم. خاطرم هست که برای در امان ماندن از بمباران به روستاهای اطراف پناه می‌بردیم. بنابراین نوعی تعلق خاطر زادگاهی به این شهر دارم و تصمیم گرفتم مستندی درباره بخش مهمی از تاریخ این شهر بسازم.

وی با اشاره به مقاومت جانانه مردم دزفول گفت: به نظرم مهم‌ترین نکته در اتفاقات دزفول به ویژه بمباران‌ها، حضور مردم در شهر و عدم ترک منطقه توسط آنهاست. با اینکه دزفول آماج حملات سنگین رژیم بعث عراق قرار می‌گیرد، اما بسیاری از مردم شهرشان را ترک نمی‌کنند و مقاومت می‌کنند. همانطور که می‌دانید وقتی صدام وارد خاک ایران می‌شود، طمع جنوب خوزستان را دارد و برای رسیدن به آنجا باید از شهرهای شمالی خوزستان یعنی دزفول، اندیمشک و شوش عبور می‌کرد. به همین دلیل فشار نظامی بسیار زیادی به این مناطق آورد، اما با مقاومت جانانه مردم روبه‌رو شد.

شهابی خاطرنشان کرد: در مستند «الف دزفول» سراغ جمعی از مردم این شهر هم رفتیم و با آنها مصاحبه کردیم. عمده‌شان درباره جریان داشتن زندگی در شهر علیرغم بمباران‌ها سخن گفتند. من فکر می‌کنم اگر قرار است یک کار سینمایی خوب درباره خوزستان ساخته شود، خوب است که روی این موضوع متمرکز شد.

این مستندساز درباره انتخاب نام «الف دزفول» برای این مستند توضیح داد: دلیل نامگذاری این فیلم، از تاریخچه دزفول و مقاومت مردم این شهر می‌آید. در روزهای جنگ، رادیو عراق هر زمان که می‌خواست لیست شهرهایی که قرار است بمباران شود را اعلام کند، دزفول را جز شهرهای اول اعلام می‌کرد. همانطور که می‌دانید در طول هشت سال دفاع مقدس، دزفول و اندیمیشک بارها و بارها بمباران می‌شوند. به ویژه زمانی که صدام تصمیم به بردن جنگ به داخل شهرها می‌گیرد و جنگ شهری را آغاز می‌کند، دزفول بسیار بیشتر از بقیه آماج حملات قرار می‌گیرد. برهمین اساس، اسمی را انتخاب کردیم که برای مردم آشنا باشد و بیانگر حقایقی باشد که بر مردم آن گذشته است.

کارگردان مستند «الف دزفول» درباره لزوم پرداخت هنری به همه شهرهای درگیر در جنگ اشاره کرد و گفت: به نظرم دزفول، نسبت به دیگر شهرهای خوزستان، پرداخت فرهنگی هنری بهتری داشته و آثار بهتری درباره تاریخچه آن در دفاع مقدس ساخته شده است. شاید دلیل این موضوع این است که دزفول هنرمندان زیادی را پرورش داده و خیلی از آنها درباره تاریخ شهرشان در دفاع مقدس، دست به فعالیت‌های هنری در حوزه‌های شعر، گرافیک، عکس، سینما و ... زدند.  

شهابی درباره انتخاب فرم روایی این مستند توضیح داد و گفت: برای اینکه مستند من از یک گزارش صرف فاصله بگیرد، شیوه روایت متفاوتی را انتخاب کردم و سراغ رادیو دزفول رفتم. این رادیو برای مردم بسیار آشناست؛ در همان روزهای ابتدایی جنگ، رادیو دزفول برای اینکه حملات هوایی و دیگر اخبار را به مردم اطلاع‌رسانی کند، شکل می‌گیرد. از نگاهی دیگر، اگر رادیو عراق، خبر از حملات می‌داد، رادیو دزفول نیز مقاومت، ایثار و ایستادگی در برابر دشمن را به مردم می‌گفت.

وی ادامه داد: از سویی دیگر، در روزهای ابتدایی جنگ، رادیو نقش بسیار مهمی در زندگی مردم داشته و در مقطعی تبدیل به یکی از فراگیرترین رسانه‌ها در بین مردم می‌شود. رادیو دزفول هنوز هم فعالیت دارد.

کارگردان «الف دزفول» این روزها چه می‌کند؟

شهابی درباره مستند جدید خود توضیح داد: این روزها مشغول ساخت مجموعه مستند 5 قسمتی برای صدا و سیما آبادان هستم. سوژه اصلی این مستند روایت معضلات اجتماعی آبادان است. سؤال اصلی ما این است که چرا این شهر طی دهه‌های اخیر توسعه پیدا نکرده و پیشرفت‌های کمی در حوزه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و ... داشته است. فکر می‌کنم این مجموعه تا پایان تابستان امسال آماده نمایش شود. همچنین مستند متروپل آخرین اثر ساخته شده من است که به ماجرای امدادرسانی‌ها در حادثه متروپل می‌پردازد. این مستند نیز چند روز پیش به مناسبت سالگرد حادثه تلخ فروریختن متروپل آبادان از شبکه مستند پخش شد.

براساس این گزارش، مستند «الف دزفول» روز  پنجشنبه 4 خرداد ساعت 17:30 از شبکه مستند پخش می‌شود و تکرار آن روز بعد ساعت 5 بامداد است.