در پناه حسین با روضه خانگی

روضه‌های خانگی، سنتی الهی و بسیار دیرینه است که نشان از محبت، مودت و دلدادگی شیعیان به اهل‌بیت پیامبر دارد؛ محفلی نورانی که بر اساس روایات معصومین علیهم‌السلام دارای برکات فراوان دنیوی و اخروی است. در این نوشتار سعی بر آن است به اهمیت این سنت حسنه پرداخته شود.

خوشبختی با حسین(ع)

 بی‌تردید همه انسان‌ها طالب خوشبختی‌اند و کسی دنبال بدبختی خویش نیست و خداوند حکیم نیز مسیر خوشبختی را در رسیدن به خودش ترسیم نموده تا انسانِ محدود در سودای تقرب به خدای نامحدود به اوج کمالات برسد.

 واضح است که برای رسیدن به این هدف، انسان باید دائم یاد پروردگار باشد تا در این مسیر نلغزد. بدین‌سان خداوند در زمان‌های گوناگون، نشانه‌هایی گذاشته تا از این مسیر غافل نشویم و همواره به یاد او باشیم؛ روزه‌داری ماه رمضان، اعمال عید غدیر و قربان، اعتکاف، نماز جمعه و... تنها نمونه‌های مشهوری از این هدایتگری خداوندی است.

اهمیت سوگواری حسینی

 در این میان، عزاداری و روضه سیدالشهدا علیه‌السلام، چو نگینی میان دیگر نمادها می‌درخشد و سبب یاد خدا، خوبی‌ها و پیوند با حق می‌شود. در اهمیت مجلس روضه، همین بس که بهترین یادآور برای رسیدن به خوشبختی و کامل‌ترین محفل برای پیمودن مسیر تقرب الی الله است؛ چراکه در این مجالس، ترکیبی از برهان و عرفان، تعقل و احساس، شور و شعور وجود دارد.

همچنین باید توجه داشت که گسترش سیره حسینی و زینبی در جامعه، سبب ترویج فرهنگ شهادت و شهادت‌طلبی، فداکاری تا پای جان در راه دین خدا و ... می‌شود. امام حسین علیه‌السلام، فدای دین خدا گردید و در این مسیر، خونی را بذل نمود که در اشك ما تداوم یافته است؛ اشكى كه چون صیقل بگیرد و با اخلاص درآمیزد، شمشیرى می‌شود و پشت ستم و ستمکار را به خاک می‌نشاند و مجالس روضه خانگی، بهترین شیوه جهت گسترش این سیره و سبک زندگی است.

پیشینه روضه خانگی

برای فهم اهمیت و عظمت روضه خانگی، توجه به این نکته کافی است که بر اساس آنچه در روایات نقل شده _صرف‌نظر از روضه‌خوانی انبیای الهی بر سیدالشهدا_ امامان معصوم علیهم‌السلام اولین برگزارکنندگان مجالس روضه در منازلشان بوده‌اند و با توجه به اینکه هر مؤمنی باید مطیع ایشان باشد، چه حجت و ضمانتی بالاتر از اینکه بهترین افراد عالم به این کار اهتمام داشته‌اند.

روضه در منازل اهل‌بیت(ع)

شروع روضه‌های خانگی را حتی می‌توان قبل از عاشورا دانست. زمانی که حضرت فاطمه و امیرالمؤمنین علیهماالسلام در موارد متعددی در منزل، یاد شهید کربلا نموده و اشک ریخته‌اند. بعد از عاشورا نیز در زندگی امام سجاد، امام صادق علیهماالسلام و ... موارد فراوانی از برگزاری مجالس روضه، صله دادن به شاعر مرثیه‌سرا و ... به چشم می‌خورد؛ مانند روضه‌هایی که در منزل امام سجاد علیه‌السلام برگزار می‌شد و روایت شده که ایشان حتی موقع پهن کردن سفره (دیدن غذا و آب)، یاد کربلا می‌افتادند و می‌گریستند.[1]

از طرفی مجالس روضه خانگی به صورت جدی‌تر پس از بازگشت کاروان اسرا به مدینه، در خانه حضرت زینب سلام‌الله‌علیها یا در خانه امام سجاد علیه‌السلام شروع شده است و شیوه‌ای که در مورد حضرت رباب نقل شده، گواهی بر گستردگی این‌گونه مجالس روضه و عزا در میان اهل‌بیت علیهم‌السلام بوده است.

حضرت رباب در طول مدت کوتاه [حدود یک سال] زندگی پس از شهادت اباعبدالله علیه‌السلام همواره به سوگواری و عزاداری آن حضرت، روزگار می‌گذراند. امام صادق علیه‌السلام راجع به عزاداری حضرت رباب این‌گونه می‌فرمایند:

«لَمَّا قُتِلَ الْحُسَینُ (ع) أَقَامَتِ امْرَأَتُهُ الْکلْبِیةُ عَلَیهِ مَأْتَماً وَ بَکتْ وَ بَکینَ النِّسَاءُ وَ الْخَدَمُ حَتَّی جَفَّتْ دُمُوعُهُنَّ وَ ذَهَبَتْ فَبَینَا هِی کذَلِک إِذَا رَأَتْ جَارِیةً مِنْ جَوَارِیهَا تَبْکی وَ دُمُوعُهَا تَسِیلُ فَدَعَتْهَا فَقَالَتْ لَهـَا مـَا لَک أَنْتِ مِنْ بَینِنَا تَسِیلُ دُمُوعُک قَالَتْ إِنِّی لَمَّا أَصَابَنِی الْجَهْدُ شَرِبْتُ شَرْبَةَ سَوِیقٍ قَالَ فَأَمَرَتْ بِالطَّعَامِ وَ الْأَسْوِقَةِ فَأَکلَتْ وَ شَرِبَتْ وَ أَطْعَمَتْ وَ سَقَتْ وَ قَالَتْ إِنَّمَا نُرِیدُ بِذَلِک أَنْ نَتَقَوَّی عَلَی الْبُکاءِ عـَلَی الْحـُسَینِ (ع)؛[2] هنگامی‌که امام حسین(ع) شهید شد، همسرش از قبیله کلبی برایش مجلس ماتم و عزا گرفت و خودش همراه زنان و خادم‌ها می‌گریستند تا آن‌که اشک چشمانشان خشک شد. روزی دید یکی از زنان خدمتکار گریه می‌کند، درحالی‌که اشک‌هایش جاری است. به او گفت: چرا در بین ما تنها اشک تو جاری است؟ پاسخ داد: من مقداری سویق خورده‌ام. او وقتی ایـن مـطلب را شنید، دستور داد طعام و سویق بیاورند. همگی خوردند و گفت: با این کار می‌خواهیم قدرت گریه بر امام حسین (ع) پیدا کنیم».

از این بیان معلوم می‌شود روضه و سوگواری بر سیدالشهدا علیه‌السلام می‌تواند در هر زمان و مکانی صورت بگیرد و محدود به زمان، مکان و کمیت خاصی نیست؛ به تعبیری خوشا مؤمنی که دائم‌الذکر حسین علیه‌السلام باشد.

نگران حضور سخنران نباشید

جفت‌وجور کردن سخنران بخش دیگری از تدارکات برپایی روضه خانگی است که به تصور برخی سخت و هزینه‌بر است اما خوشبختانه چند سالی است که مجموعه هایی باهدف ترویج برپایی روضه‌های خانگی تشکیل شده است. موسسه فرهنگی تبلیغی ثاقب به عنوان تسهیل گر اعزام سخنران به روضه های خانگی در حال فعالیت است؛  یکی از اعضای فعال این موسسه در خصوص اعزام سخنران به منازل می‌گوید: «حلقه وصل بین مردم و روحانیون برای برگزاری روضه های خانگی هستیم و هزینه خاص و معینی برای سخنرانی در روضه های خانگی وجود ندارد. ازآنجایی‌که صله دادن در سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام هم بوده، ما هم به میزبانان عزیزی که در این خصوص می‌پرسند عرض می‌کنیم اگر تمایل داشتند، در حد وسع و توان خودشان و مطابق با عرف منطقه خودشان صله‌ای به سخنران بدهند.»

برای هماهنگی بهتر کافی است برای مراسم تک جلسه‌ای دو روز قبل و برای مراسم چندین جلسه‌ای مثل دهه اول، دوم و سوم محرم چند روز قبل هماهنگ کنید.

راه های ارتباطی این موسسه در فضای مجازی از طریق سامانه ثاقب به آدرس www.msagheb.ir  و اپ موبایلی میباشد. سامانه پیامکی 90007212 و شماره 02591010025 هم برای پشتیبانی این کار فرهنگی تدارک دیده شده است.

پی نوشت:

[1]. ابن قولویه، کامل الزیارات، ج ۱، ص ۱۱۴.

[2]. کلینی، کافی، ج 1، ص 466، باب مولد الحسین بن علی (ع)، ح 9.