پیشبینی "بارشهای سیلآسا" برای سال آبی جدید
بهتازگی سخنگوی صنعت آب کشور از پیشبینی بارشهای سیلآسا برای آغاز سال آبی جدید که از اول مهر امسال شروع میشود، خبر داده است.
وی با اشاره به اینکه اقلیم ایران بهطور نسبی از پدیده النینو (یکی از چرخههای مشهور آبوهوایی جهان است که هر 2 تا 7 سال یکبار باعث ایجاد ناهنجاریهای بزرگی در آبوهوای سراسر سیاره زمین میشود از جمله این ناهنجاریها میتوان به سیلابهای ناگهانی، خشکسالی، قحطی و... اشاره کرد) متأثر است، گفته است که این پدیده در ایران باعث افزایش بارش در فصول سرد میشود.
در این رابطه، محسن موسوی خوانساری، کارشناس محیط زیست به تسنیم گفت: با توجه به دمای بالای هوا در فاز النینو، ظرفیت رطوبتی هوا افزایش مییابد، ازاینرو بارشهای حادثشده، معمولاً دارای تخلیه رطوبتی بالا و همراه با سیل و طغیان رودخانهها هستند لذا نتایج پیشبینیهای فصلی برای پاییز و زمستان پیشِرو حاکی از آن است که گستره کشور ایران با افزایش بارش بهصورت نرمال و فوقنرمال روبهرو خواهند بود که مسلماً در شرایط فوقنرمال در فاز النینو، خبر از وقوع بارشهای سنگین و سیلآسا دارد.
وی ادامه داد: در صورت تحقق پیشبینیهای فصلی، انتظار آن میرود که بخش عمده کشور در پاییز و زمستان پیشِرو با وقایع حدی اقلیمی مواجه باشند و بارشهای شدید و رودخانههای سیلابی را تجربه کنند.
این کارشناس محیط زیست تأکید کرد: در چنین شرایطی، حوضههای آبریز دارای سدهای مخزنی بزرگ، میتوانند ضمن ذخیرهسازی آب برای مصرف در سایر فصول، با کنترل سیل، جلوی وقوع خسارات جانی و مالی را نیز بگیرند اما در حوضههای فاقد مخازن ذخیرهای و کنترل سیلاب، امکان وقوع خسارت محتملتر است.
آخرین اطلاعات از سدهای مخزنی کشور نشان میدهد که در بعضی از مخازن این سدها، ظرفیت خالی وجود ندارد و رهاسازی آب از سدها و تخلیه مخازن سدها برای آماده شدن با پدیده سیلاب پاییزه صورت نگرفته است،
بهعنوان مثال، در بلوچستان که در سالهای اخیر مشکلات عدیدهای در رابطه با وقوع سیلاب مانسونی داشته است و خسارتهای سنگینی هم معمولاً به تأسیسات و مناطق مسکونی وارد میشود، سدهای مخزنی وجود دارد که مخازن آنها پر یا نیمهپر هستند.
سد پیشین و سد زیردان (در سیستان و بلوچستان) بهترتیب دارای 154 و 163 میلیون مترمکعب آب در مخازن خود هستند و بهترتیب 92 و 79 درصد حجم مخازن این سدها دارای آب است که به این ترتیب حجم خالی مناسبی برای مقابله با سیلاب وجود ندارد و یا اطلاعات موجود در خصوص کلیه سدهای مخزنی خوزستان در رودخانههای دز، کارون و مارون نیز نشان میدهد که حجم پرشدگی مخازن این سدها هم بین 60 تا 70 درصد است.
بهگفته موسوی خوانساری، با توجه به پیشبینیهای منطقهای و جهانی و مشاهده مدلهای پیشبینی، ملاحظه میشود که احتمال وقوع سیلابهایی مشابه آنچه در سال 1398 رخ داد در سال جاری دور از انتظار نیست و البته تجارب سالهای گذشته نیز نشان میدهد که بیشترین خسارت ناشی از سیلاب نیز در جنوب استان سیستان و بلوچستان یا در خوزستان حادث میشود.
وی یادآور شد: با توجه به این تجارب و این پیشبینیها، لازم است وزارت محترم نیرو از الآن نسبت به تهیه یک برنامه عملیاتی برای تخلیه مخازن سدها اقدام کرده و با استفاده از تجارب حاصله از خسارتهای ناشی از سیلاب در سال 1398 بهگونهای برنامهریزی کند که سیلاب در مخازن سدها مهار شود و بهدنبال آن، کمترین خسارت سیلاب و بیشترین منفعت از مهار سیلاب در مخازن بهدست آید.