راه فرار از «سونامی سالمندی»؟

به گزارش گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا،  جلیل کوهپایه‌زاده، دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی، آبان ماه سال ۱۴۰۰ و کمی بعد از برعهده گرفتن مسؤولیت جدیدش خبر از احیای رشته تخصص طب سالمندی داده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد با گذشت دوسال، هنوز اقدام موثری توسط وزارت بهداشت در این زمینه صورت نگرفته است.

 پیری جمعیت، زنگ خطری برای آینده کشور

جمعیت کشور ایران بسیار سریع‌تر و در زمانی کمتر از کشورهای اروپایی، در حال سالمند شدن است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ایران طی ۳۰ سال آینده در اثر افزایش جمعیت سالمندان، با بحران سالمندی جمعیت روبرو خواهد شد، طوری که در سال ۱۴۳۰ ، بیش از یک سوم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد.

بر اثر سیاست تحدید نسل در دهه ۷۰، نرخ رشد جمعیت کشور ۲۵ درصد کاهش یافت. به دنبال این کاهش رشد جمعیت و نیز نرخ بالای زاد و ولد در دهه شصت در آینده کشور با بحران جدی سالمندی روبروست.

طب سالمندی؛ راه حلی مقرون به صرفه

سالمندان با بیماری‌های متعددی مواجه بوده و نیاز به بستری و مراقبت در افراد بالای ۶۰ سال، دو تا سه برابر بیشتر است. از طرفی سالمندان بیش از ۶۰ درصد خدمات پزشکی را نیز به خود اختصاص داده‌اند. پزشکان متخصص طب سالمندی بسیاری از نیازهای درمانی افراد مسن را پاسخ‌گو بوده و با حضور این متخصصان، دیگر سالمندان نیازی به مراجعه‌های متعدد به پزشکان مختلف نخواهند داشت. در نتیجه‌ی تربیت این پزشکان، فرصت درمان به‌موقع و کاهش هزینه‌های درمانی نیز فراهم می‌شود.

ماجرای ظرفیتی که از دست رفت

 از اوایل دهه ۹۰ دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام به پذیرش دانشجو در رشته طب سالمندی کردند؛ متاسفانه به دلایل واهی مانند اینکه رشته طب سالمندی در مقطع فوق تخصص پذیرش دانشجو داشته باشد، از سال ۱۳۹۶ پذیرش دانشجو در این رشته متوقف شد. در حالی که پذیرش این رشته در مقطع فوق تخصص هیچگونه توجیهی نداشت. انتقالی که با طولانی و سخت کردن فرایند قبولی در آن باعث افت شدید ورود به این رشته راهبردی شد و در نهایت هم توقف آن را باعث شد.

به گفته‌ی مسؤول مرکز تحقیقات سالمندی: «یکی از چالش‌های ما، تربیت پزشک متخصص در حوزه سالمندی است؛ در حال حاضر بر اساس استاندارد‌های جهانی باید بیش از ۲ هزار متخصص طب سالمندی داشته باشیم، در حالی که در کشور فقط ۲۳ متخصص طب سالمندی داریم و وزارت بهداشت رشته طب سالمندان را حذف کرده‌است و دیگر تربیت نیروی جدید نداریم و در سال‌های آینده باید مراقب سالمندان را از کشور‌های دیگر وارد کنیم.»

وعده‌‌ای که عملی نشد

 کوهپایه زاده در مهرماه سال ۱۴۰۰ به سمت دبیری شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی منصوب شد. کمی بعد از آن، در آبان همان سال از راه‌اندازی دوباره رشته‌ طب سالمندی خبر داد.

اما امروز پس از گذشت حدود دو سال از این وعده‌، هنوز اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است. به طوری که در دفترچه انتخاب رشته آزمون دستیاری پزشکی نیز همچنان هیچگونه ظرفیتی به رشته طب سالمندی اختصاص داده نشده است؛ در صورت عدم جبران کمبود پزشکان متخصص طب سالمندی، در آینده و در مواجهه با سونامی سالمندی، بهداشت و درمان کشور با مشکل جدی روبرو خواهد شد.

این مسئله به خودی خود بار مالی قابل ملاحظه‌ای را بر نظام درمانی کشور تحمیل خواهد کرد. سالمندان نیز هزینه‌ و زمان بیشتری را صرف دریافت خدمات پزشکی کرده و سبب افزایش رنج و مشقت این قشر محترم خواهد شد؛ اکنون با توجه به بررسی لایحه برنامه هفتم در صحن علنی مجلس، بایستی دید نمایندگان مردم چون زمینه قانونی لازم برای دسترسی عادلانه سالمندان و خانواده‌های آنان به درمان را فراهم می‌کنند؟