عدم نظارت دستگاه های دولتی بر اجرای صحیح قانون جوانی جمعیت

اشاره: بحث جمعیت از مباحث مهم اجتماعی و اقتصادی در هر جامعه بوده و جمعیت از نظر ساخت، ترکیب و توزیع از مولفه‌های اقتدار و استحکام ساخت درونی هر جامعه به شمار می‌رود. توان علمی و منابع مادی و غیرمادی هر جامعه بدون درنظرگرفتن جمعیت معنادار نیست، موضوع جمعیت در حال حاضر مهم‌ترین مسئله کشور است و قانون جوانی جمعیت قانونی ۷ساله است؛ اما متأسفانه تاکنون با وجود اقدامات صورت‌گرفته کامل اجرا نشده است.

در همین راستا خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی را با خانم مرضیه صفایی زاده دبیر جبهه جمعیت استان قم داشته است که در ادامه می‌خوانید:

رسا ـ در راستای جلوگیری از پیری جمعیت چه‌کارهایی در دست اقدام دارید؟
اقداماتی که در مورد جلوگیری از پیری جمعیت و افزایش رشد جمعیت در سطح استان قم در دست پیگیری و اقدام است به چند دسته تقسیم می‌شود، یکی از این اقدامات این است که در دو سالی که از قانون جوانی جمعیت گذشته کم‌وبیش دستگاه‌های حاکمیتی پای‌کار آمده‌اند و البته برخی از آنها بهتر عمل کرده‌اند و برخی دیگر موفق به اجرای کامل قانون نشده‌اند.

مهم‌ترین کاری که انجام شده اعطای وام فرزندآوری است که به فرزندان متولد سال 1400 به بعد تعلق می‌گیرد؛ دستگاه علوم پزشکی نسبت به سایر دستگاه‌ها بهتر عمل کرده است، خصوصاً در مورد مقابله با سقط‌جنین و حمایت از حیات جنین؛ باتوجه‌به اینکه یکی از آمارهای بسیار ناخوشایند آمار سقط‌های غیرپزشکی و عمدی است که قتل جنین محسوب می‌شود.

اگر سقط‌جنین کنترل شود علاوه بر حفظ حیات یک انسان، آمارهای جمعیتی را تحت‌تأثیر کاملاً مشهودی قرار می‌دهد که مجموعه علوم پزشکی در این زمینه از لحاظ تغییر در سیاست بیمارستان‌ها، مطب‌های زنان و مراکز مرتبط خوب عمل کرده است.

اشراف مسئولین به قانون جوانی جمعیت
قانون جوانی جمعیت اگر چه کند؛ ولی در حال انجام است و حداقل می‌توانم بگویم که مسئولین استان قم نسبت به بحران جوانی جمعیت اشراف پیدا کرده‌اند و کم‌وزیاد در حال پیگیری اجرای قانون جوانی جمعیت هستند.

گروه‌های مردمی و جهادی بر حسب اهمیت موضوع و اینکه اقدامات مردمی می‌تواند این معضل را حل کند در چند دسته تبلیغی، خیریه و مردمی فعالیت می‌کنند و فعالین مردمی و جهادی استان قم نسبت به سایر استان‌ها نسبت به جمعیت استان بیشتر هستند.

گروه‌ها جهادی مشغول تبلیغ در مساجد، مراسمات و جاهای که لازم است نسبت به افزایش جمعیت روشنگری اتفاق بیفتد هستند و داده‌های خود را به اشتراک می‌گذارند و کار آنها بسیار مؤثر است؛ زیرا مخاطب مذهبی و دغدغه‌مند است.

گروه‌های تبلیغی از خانواده‌های پر جمعیتی که آسیب‌پذیر هستند و دچار مشکلاتی شده‌اند کمک می‌کند تا گره‌خوردن فقر به تعداد فرزندان باعث سوء تبلیغ نشود؛ مادران بارداری هستند که از لحاظ معیشتی در تنگنا هستند و نمی‌توانند بسته‌های حمایتی و تغذیه‌ای را دریافت کنند و در معرض سقط‌های خودبه‌خودی قرار دارند که گروه‌های مردمی توانسته‌اند به کمک وزارت بهداشت و مجموعه علوم پزشکی این خانواده‌ها را شناسایی و بسته‌های حمایتی را در اختیار آنها قرار دهند.

باتوجه‌به اینکه یکی از چیزهای که در کاهش تعداد فرزندان مؤثر است بار کار سنگینی است که بر مادر تحمیل می‌شود و مانند زمان قدیم مادر از حمایت خانواده و بستگان برخوردار نیست. گروه‌های مردمی در استان قم به دنبال تشکیل گروه‌های مادرانه و گروه‌های مواسات مادری است و گروه‌های همیار مادری در حال تشکیل شدن است تا در طول هفته ساعاتی را خارج از زمان مهدکودک و خانه بازی در کنار مادر قرار بگیرند و بچه‌ها را نگهداری کنند
 
رسا ـ چرا قوانین جوانی جمعیت به‌درستی اجرا نمی‌شود و مردم بابت همکاری‌نکردن ادارات و سازمان‌ها به کدام نهاد می‌توانند شکایت کنند؟

مهم‌ترین مانع در اجرای قانون جوانی جمعیت، عدم باور مسئولین نسبت به بحران جمعیت است؛ ولی در اثر فعالیت‌های مردمی، تبلیغ و مطالبه‌گری‌های که اتفاق افتاده است در حدود هشتاد درصد این مشکل برطرف شده است و مسئولین حداقل پذیرفته‌اند که جمعیت مسئله مهم کشور است که بی‌توجهی به آن ابر بحرانی را رقم می‌زند.

اگر مسئولی به مقوله‌ای باور نداشته باشد با وجود وظیفه قانونی اقدامی نخواهد کرد و متأسفانه در کشور ما ممکن است مسئولی برای فعلی مجازات شود؛ ولی برای ترک فعل معمولاً جریمه و مجازات نمی‌شوند.

عدم نظارت مانع اجرای قانون جوانی جمعیت
مانع دیگر در اجرای قانون جوانی جمعیت عدم نظارت جدی دستگاه‌های ناظر بر روند اجرای قانون است؛ در قانون جوانی جمعیت ماده‌واحده‌ای داریم تحت عنوان ودیعه مسکن فرزندآوری که مبلغ 200 میلیون وام قرض‌الحسنه متفاوت از وام فرزندآوری به خانواده‌ها اختصاص داده می‌شود؛ ولی این قانون به دلیل اینکه سازوکار مشخصی ندارد که بانک‌ها موظف به تخصیص وام کنند هیچ اهرم نظارتی در اختیار گروه‌های مردمی نیست تا نظارت جدی داشته باشند.

بحث نظارت خیلی مهم است و عاملی است که دستگاه‌های متولی وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند؛ آیین‌نامه‌های که متناسب با منافع دستگاه تنظیم می‌شود و حتی در بعضی مواقع نانوشته است گاهی مانع از اجرای قانون می‌شود.

تقریباً همه مردم ما با بحث وام، خصوصاً وام فرزندآوری درگیر هستند و قانون می‌گوید که به‌عنوان‌مثال یک ضامن کفایت می‌کند؛ اما بانک سنگ‌اندازی می‌کند و به وام بالای 50 میلیون به‌هیچ‌عنوان با یک ضامن وام نمی‌دهد که این کار بانک نارضایتی و سردرگمی مردم را در پی دارد.

مردم نمی‌دانند که اگر دستگاهی به وظیفه خود عمل نکند به کجا باید مراجعه کنند و پیگیر حقوقی که در متن قانون تصریح شده باشند، البته در مورد مسائلی که دررابطه‌با علوم پزشکی باشد سامانه 190 فعال است، خصوصاً در بحث سقط‌جنین گزارش‌های مردمی بسیار حائز اهمیت است و در سطح وزارت قابل‌پیگیری و بسیار کارآمد است.

آیین‌نامه داخل بانک؛ مانع پرداخت وام فرزندآوری
در مورد بانک‌های که وظیفه خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند مردم می‌توانند به شعب بانک‌ها مراجعه کنند و متن شکایت را مکتوب کنند البته شرایط دریافت وام را حتماً موردمطالعه قرار دهند تا اگر شامل حق قانونی بودند، شکایت آنها قابل‌پیگیری باشد.

معمولاً مواردی داشتیم که وقتی کار به شعبه رسیده و مورد عتاب قانونی قرار گرفت، موانع برداشته شد و مردم توانستند که وام را دریافت کنند؛ وزارت مسکن و به‌تبع آن اداره مسکن و شهرسازی استان قم الحمدلله از اواخر سال گذشته و اوایل امسال واگذاری زمین مسکونی در شهرهای زیر 500 هزار جمعیت و در حاشیه شهرهای بالای 500 هزار نفر انجام داده‌اند

در استان قم نیز 500 قطعه زمین در شهرک پرنیان به افراد واجد شرایط اهدا شد؛ ولی باتوجه‌به اینکه در استان قم تعداد متقاضی دریافت زمین بسیار زیاد است با کمک رسانه‌ها برای پیگیری مطالبه به حق مردم مانع بزرگ مسکن قابل‌رفع است.