طلاب با توجه به ماهیت حوزه‌های علمیه باید پژوهشگر باشند/ لزوم تحقیق و پژوهش در عرصه اعتقادات دینی

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در حوزه‌های علمیه سابقه ای طولانی دارد و همزمان با آغاز تشکیل حوزه‌های علمیه، در کنار آموزش و تحصیل مورد توجه بوده است. اهمیت پژوهش و تحقیق در حوزه‌های علمیه بر کسی پوشیده نیست و علما و فقهای اسلام در طول تاریخ اسلام به مسئله پژوهش اهمیت می دادند.

موضوع علم آموزی و تحقیق در مسائل مختلف مورد تأکید اهل بیت علیهم‌السلام بوده است؛ در حدیثی از حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام آمده: «اضربوا بعض الرّأي ببعض يتولّد منه الصّواب؛ تضارب آراء سبب تولید نظر صحیح می‌‌شود»؛ همچنین امام حسین علیه‌السلام می فرمایند: «من دلائل العالم إنتقادة لحدیثه و علمه بحقائق فنون النظر؛ از نشانه‌های عالم، نقد سخن و اندیشه خود و آگاهی از نظرات مختلف است»، رهبر معظم انقلاب مدظله العالی نیز در بیانیه گام دوم انقلاب به جوانان توصیه اکید فرمودند تا مسیر علم و پژوهش را با احساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرند.

همه انسان‌ها به صورت فطری پژوهشگر هستند

در سال‌های اخیر، عرصه پژوهش در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها مورد توجه جدی قرار گرفته طرح آموزش پژوهش محور در حال اجرایی شدن است؛ بر همین اساس، خانم زهرا دلاوری پاریزی استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در گفتگو با واحد خبر به اهمیت پژوهش و تحقیق اشاره کرد و با بیان اینکه پژوهش در وجود همه انسان‌ها هست، اظهار داشت: خداوند متعال انسان‌ها را کنجکاو آفریده است، بنابراین پژوهش در همه انسان‌ها وجود دارد.

دلاوری به مراحل علت جویی و حقیقت جویی در مسیر پژوهش اشاره کرد و گفت: همه انسان‌ها به صورت فطری پژوهشگر هستند، حال برخی به این مسیر هدایت می‌شوند و پژوهش علمی انجام می‌دهند، برخی در جنبه‌های دیگر ورود می‌کنند و برخی نیز در زندگی عادی باقی می‌مانند.

وی خاطرنشان کرد: برخی جوانان وارد دانشگاه و عده ای نیز وارد حوزه‌های علمیه می‌شوند، حوزه‌های علمیه از جمله جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها به دلیل اینکه با علوم و معارف الهی و دینی مرتبط هستند، عنوان و قداستی دارند؛ طلبه وارد حوزه می‌شود تا علم دین یاد بگیرد و آن را به جامعه منتقل کند، پس باید در تحصیل علم بسیار کوشا باشد.

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها اضافه کرد: در حوزه‌های علمیه، علاوه بر اینکه شما معارف الهی را فرا می گیرید و در اعتقادات قوی می شوید، به دیگران هم انتقال می دهید، لذا باید پژوهشگر باشید، در غیر این صورت، در انتقال مفاهیم دچار مشکل می شوید.

طلبه از زمان ورود به حوزه باید مسئله محور حرکت کند

دلاوری که از سال ۱۳۸۲ به تحصیل در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها مشغول شده است، به بیان تاریخچه ای از زندگی علمی خود پرداخت و گفت: در سال ۱۳۹۲ که در رشته دکترای کلام امامیه دانشگاه تهران قبول شدم، انجمن‌های علمی پژوهشی در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها راه اندازی شد که پس از عضویت در انجمن علمی پژوهشی فلسفه و کلام، به عنوان اولین دبیر انجمن علمی پژوهشی کلام انتخاب شدم.

وی افزود: در انجمن علمی پژوهشی کلام، سعی می کردیم دوره‌های مورد نیاز برای تقویت طلاب در عرصه پژوهش را شناسایی و برگزار کنیم. پس از ورود به عرصه پژوهش و تدریس، تلاش من بر این بود که مباحث تدریس به صورت مسئله محور باشد؛ یعنی وقتی سوالی در کلاس درس مطرح می‌شود، برای خودم سوال ایجاد می‌شود و به عنوان موضوع پژوهشی مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به منابع و نظریات مختلف، به پاسخ متقن می رسم.

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها بیان داشت: «طلبه» از واژه «طلب» به معنای طلب کردن گرفته شده است، طلبه از دوره دانش آموزی عبور کرده و دانش‌هایی را آموخته است و از این به بعد باید به دنبال دانش باشد.

دلاوری تصریح کرد: برخی دانشجویان و یا طلبه‌ها تصور می‌کنند که در کلاس باید جزوه دریافت کنند و درس بخوانند، در حالیکه استاد باید به دانشجو یا طلبه کد بدهد و مسیر را برای او مشخص کند، دانشجو یا طلبه هم بر اساس آن کد، در مسیر حرکت کند.

وی به بانوان طلبه به ویژه طلاب جدید الورود توصیه کرد: از همان روز اول که وارد حوزه می‌شوید، باید مسئله محور حرکت کنید، یعنی وقتی با مسئله ای روبرو می شوید، به صورت عمقی و پژوهشی به ابعاد آن بپردازید.

علم همیشه برای انسان محبوب است

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه علم، غیرمادی و تا بی نهایت است، عنوان کرد: علم همیشه برای انسان محبوب است، چون بخشی از ویژگی‌های محبوب است؛ ما در صفاتی مانند علم، قدرت، حیات، رحمت، مهربانی وجه تشابه داریم و باید تلاش کنیم تا آینه تمام نمای خداوند متعال شویم، آنجا که خداوند متعال می فرماید: «فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌».

دلاوری خاطرنشان کرد: حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام و ائمه معصومین علیهم‌السلام، آینه تمام نمای خداوند رحمان بودند و اگر ما می‌خواهیم پی به وجود خدا ببریم، می‌توانیم به اهل بیت علیهم‌السلام توجه کنیم.

وی ادامه داد: بر اساس روایات اسلامی، پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله شهر علم و حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام درب آن شهر هستند، حضرت رسول صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمودند: «لَیسَ ألعِلمُ بِکِثرَةِ ألَتعلیمِ و ألتَعَلُّمِ بَل هو نورٌ یَقذِفِهُ أللهُ علی قلبِ مَن یشآءُ؛ علم با زیادت تعلیم و تعلم حاصل نمی‌گردد، بلکه نوری است که خداوند بر قلب آن که اراده کند، می‌تاباند».

اخلاق، نمای دین و احکام، آیین نامه اسلام است/ اعتقادات مبنایی‌ترین بخش معارف دینی است

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به اهمیت پژوهش در حوزه‌های علمیه، یادآور شد: معارف دینی را می‌توان سه بخش اعتقادات، احکام و اخلاق تقسیم بندی کرد؛ اخلاق، نمای دین است، ما فرد را از روی ظاهر می‌توانیم تا حدودی بشناسیم، اما از ظاهر فرد شاید نتوانیم دین و اعتقاد فردی را تشخیص دهیم.

دلاوری با بیان اینکه اخلاق فرد باعث جذابیت می‌شود، گفت: اگر بخواهیم جذب کنیم، در درجه اول با اخلاق است؛ اما اگر از میان اعتقادات، احکام و اخلاق، آنچه با اهمیت‌تر است و بقیه بر آن بنا می‌شوند، عقاید است. احکام نیز آیین نامه اسلام است، جارچوب‌ها را مشخص می‌کند، اما احکام و اخلاق بر اعتقادات بنا می‌شود.

وی تأکید کرد: همه معارف دین اهمیت دارند، اما بیشترین اتفاقی که افتاده، در حوزه فقه است و کمترین اتفاق در بخش اعتقادات است که اتفاقا مبنایی‌ترین است. کل ساختمان دین روی اعتقادات بنا می‌شود، در حالیکه ما کمترین تحقیق و پژوهش را در اعتقادات داریم.

لزوم تحقیق و پژوهش در عرصه اعتقادات دینی/ کاروان علم هیچگاه متوقف نمی‌شود

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به لزوم برگزاری دروس خارج در حوزه اعتقادات و کلامی، عنوان کرد: وقتی اعتقاد و باور مشخص شود، بسیاری از مسائل، مشکلات و ایرادات فقهی اصلا به ذهن انسان خطور نمی‌کند؛ اینکه من چرا باید حجاب داشته باشم؟ چرا باید نماز بخوانم؟ و چرا ...؟، چون خدا را نشناختم، حال آنکه اگر خدا را بشناسیم، این موارد نیز در ذهن انسان حل می‌شود.

دلاوری بیان داشت: کاروان علم در هر زمینه ای هیچگاه متوقف نمی‌شود، به ویژه که ما اعتقاد داریم ۲۷ حرف در زمان ظهور حضرت ولیّ عصر عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف محقق می‌شود. اینکه تصور کنیم ملاصدرا این فلسفه را گفته، پس موضوع خاتمه می یابد، اگر ملاصدرا هم همین تصور را داشت، هیچ وقت حکمت متعالیه نگاشته نمی‌شد.

استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: ما درباره هر موضوعی می توانیم از زوایای مختلف به موضوعات نگاه کنیم و تحقیق و پژوهش داشته باشیم.

دلاوری  با اشاره به اجرای طرح آموزش پژوهش محور در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، گفت: این طرح بسیار عالی است و اجرای آن مستلزم این است که اساتید ما همه پژوهش محور باشند، همچنین گام اول در آموزش پژوهش محور این است که پرخوانی داشته باشیم و زمان مطالعه خود را افزایش دهیم.