فضای مجازی جای کتاب را نمی‌گیرد

اشاره: کتاب وسیله ای است که دانش بشری را از تباه شدن مصون می دارد، در واقع وقتی جهل و بی خبری، جامعه ای را از پای درآورد یا شبهه ها ذهن جوانان را فلج کند، بدون شک یکی از مهم ترین راهکارهایی که می‌تواند آفت جهل را بزداید، مطالعه است و آنچه می تواند شبهه های ذهنی را دفع کند و ایمان و اطمینان را به قلب ها باز آورد، کتاب خوانی است؛ گرفتاران در چنبره پرسش ها و محاصره شدگان در میان انبوه شبهه ها، می توانند برای استمداد فکری به کتابخانه مراجعه کنند و از آن جا نیرو گیرند و به جنگ شبهه ها بروند و پاسخی در برابر القائات و شبهه افکنی های دیگران بیابند.

به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با حجت الاسلام ابوالحسن حسنی نویسنده و پژوهشگر حوزه دین انجام داده است که در ادامه می خوانیم.

رسا ـ  علت کم توجهی به کتاب و کتابخوانی در جامعه چیست؟

عواملی به عنوان فرضیه ها در مطالعات اجتماعی مطرح می شوند، عوامل شخصی و فردی کم توجهی به کتابخوانی شامل: وقت گذرانی در فضای مجازی، فناوری های که نیاز به کتاب را کاهش می دهند، کاهش زمان جوامع مدرن، نداشتن مهارت کتابخوانی، نداشتن تفکر کتابی، عدم تمرکز و انگیزه کافی ناشی از عدم وادار کننده های درونی و بیرونی و ناتوان یا کم توانی در فهم کتاب است.

عوامل اجتماعی شامل: فرهنگ تصویری و شنیداری جوامع، دسترسی نداشتن به کتابخانه یا کتابفروشی ها، ارزش گذاری نشدن کتابخوانی، جایگزینی کتاب های الکترونیک و مجازی به جای کتاب و مشکلات اقتصادی است و عواملی که دولت ها بوجود می آورند شامل: سیاست های غلط دولت در رابطه با کتاب و کتابخوانی، دخالت ندادن میزان کتابخوانی در آزمون های استخدامی و فاصله بین مدیران دولتی و پژوهشگران است، عواملی که مربوط به خود کتاب است شامل: جذابیت نداشتن بعضی کتاب ها، ناتوانی بعضی نویسندگان در تفهیم مطالب و سختی انتخاب کتاب از بین کتاب های متعدد است.

البته بدون تحقیق میدانی نمی شود تعیین کرد که هر کدام از این عوامل چه نقش و اهمیت بیشتری در کم توجهی به کتاب و کتابخوانی دارد و برای یافتن پاسخ کار پژوهشی گسترده ای نیاز است.

رسا ـ دغدغه مندی رهبر معظم انقلاب در رابطه با کتاب و کتابخوانی به چه دلیلی است؟

برای پاسخ به سوال باید بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد کتاب و کتابخوانی باید بررسی شود، ولی در جواب اینکه چرا رهبری دینی، سیاسی و فرهنگی به کتابخوانی در جامعه اهمیت می دهد؟ باید بگویم، تقویت علم و دانش در جامعه و افزایش دانش و آگاهی در مجموع افراد جامعه با کتابخوانی صورت می گیرد، تقویت ارتباط با خدای متعال با تقویت معرفت حاصل می شود، تقویت اخلاق با کتابخوانی ممکن است و تفکر انتقادی و توانایی تحلیل افراد جامعه که برای رهبر دینی مهم است از راه کتابخوانی محقق می شود و رهبر دینی بخشی از قدرت خود را از حمایت آگاهانه افراد جامعه بدست می آورد و کتابخوانی برای ایجاد آگاهی در بین مردم بسیار موثر است؛ ارتقاء عمومی فرهنگ و ترویج عدالت اجتماعی و دوستی و همگرایی در جامعه با کتابخوانی ارتباط دارد.

رسا ـ  آیا گرانی کتاب در کاهش میزان مطالعه نقشی داشته است؟

گرانی کتاب یکی از عوامل کم توجهی به کتاب و کتابخوانی است که عاملی مستقل نیست و در ضمن عوامل دیگری نیز وجود دارد که این امر را تقویت می کند؛ ما شاهد هستم کتاب های ارزان قیمتی در بازار وجود دارد که فروش نمی‌روند، بنابراین تنها علت کم توجهی به کتابخوانی گرانی کتاب نیست.

رسا ـ راهکارهای ترویج کتابخوانی چیست؟

راهکارها با توجه به مخاطبان، اهداف و وضعیت محیطی افراد باید طراحی شود، برای جوانان علاقمند به کتاب های تخیلی یک راهکار وجود دارد، برای طلاب و دانشجویان راهکار دیگری وجود دارد و همه این راهکارها برای کودکان مناسب نیست و راهکاری مختص آنها باید اتخاذ شود؛ موانع کتابخوانی را برای گروههای اجتماعی مختلف باید تفکیک  و نیازهای هرکدام از این گروههای اجتماعی باید شناخته شود و عوامل انگیزشی و تشویقی برای کتابخوانی تعیین شود؛ با مجموعه‌‌ای از این کارها می توان راهکارهایی را برای ترویج  کتاب و کتابخوانی ارائه کرد.