برگزاری دومین نشست علمی هسته های حل مسأله بنیاد شیخ انصاری

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، به همت بنیاد شیخ انصاری نشست ارائه و ارزیابی دومین پیشنهاده‌ی هسته‌های حل مسئله با موضوع «بررسی فقهی قاعده ربح» با ارائه حجت‌الاسلام مادرشاهی برگزار شد.

حجت‌الاسلام مادرشاهی با اشاره به سنت قاعده‌نویسی در میان فقیهان شیعه، گفت: اولین قاعده‌نویسی به‌وسیله شهید اول انجام شده است و پس از ایشان فقهای دیگری به استخراج قواعد فقهی پرداخته‌اند. به‌عنوان‌مثال، ولایت‌فقیه یکی از قواعدی بود که مرحوم نراقی آن را منقح کرد.

وی افزود: قاعده‌ها در سیاست‌گذاری، اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارند. بررسی جامع دیدگاه اسلام پیرامون ربح و سودآوری، تاکنون انجام نشده است. شاید به همین خاطر بوده است که تلقی سیاست‌گذاران نیز «منطقة الفراغ بودن» سودآوری است؛ به این معنا که قانون‌گذاری در آن به‌دلخواه صورت می‌گیرد و اسلام هیچ ضابطه خاصی برای آن وضع نکرده است. البته این برداشت از منطقة الفراغ صحیح نیست.

حجت‌الاسلام مادرشاهی در تبیین نظر اسلام پیرامون سودآوری (ربح) بیان داشت: بر اساس ملاحظه ادله مستقیمی که در این زمینه وجود دارد، ابواب مختلف معاملات، روایات این ابواب و همچنین با روش حرکت از زیربنا به روبنا، از نظر اسلام، «هر فعالیتی که منتج به سود و ربح شود، باید دارای یکی از این دو شاخصه باشد: یا فعالیت مفید اقتصادی باشد یا شخص انجام‌دهنده فعالیت، ریسک سرمایه را بپذیرد».

وی در ادامه افزود: براین‌اساس، برخی فعالیت‌های اقتصادی رایج در جامعه، خارج از چهارچوب هستند. مثلاً در بحث خدمات (بازار عوامل تولید)، یکی از مسائل مهم، مجوزها و مجوزدارها هستند. کسانی که مجوز دارند، رانت دارند و کار را تحویل می‌گیرند و همان کار را به قیمت کمتر به کسانی می‌دهند تا انجام دهند. درحالی‌که روایات می‌فرمایند إن فضل الأجیر حرام. همچنین این قاعده در بازار کالاها، انواع سرمایه‌گذاری‌ها، خریدوفروش، اجاره و ابواب دیگر کاربرد دارد که شاید مهم‌ترین آنها را می‌توان عرصه بانک دانست.

حجت‌الاسلام مادرشاهی در تبیین برنامه خود در میز تخصصی هسته‌های حل مسئله (طرح شهید صدر) ابراز داشت: اثبات فقهی قاعده ربح و تطبیق موردی آن بر تأمین مالی بانک‌ها محور فعالیت‌های علمی هسته امسال است؛ چراکه قاعده ربح ساختار تأمین مالی در اسلام را برای ما روشن می‌سازد و یکی از مصادیق مهم آن در کشور ما، تأمین مالی بانک‌هاست.

در ادامه این نشست، اساتید حاضر در جلسه، به ارائه نقطه‌نظرات خود پیرامون قاعده ربح و پژوهش‌های انجام شده پیرامون آن پرداختند. همچنین طرح تفصیلی ارائه شده مورد بررسی قرار گرفت. توجه به مشکلات عینی در زمینه تأمین مالی نظام اقتصادی و حرکت از مشکل به سمت مسئله و سپس حل آن مسئله، از نکات مطرح شده در ارزیابی طرح ایشان بود.

در پایان این نشست هماهنگی‌های لازم پیرامون شرایط تشکیل هسته حل مسئله، ارتباط مستمر با بنیاد و حمایت بنیاد از هسته‌های حل مسئله انجام شد.