خانواده اجارهای تهدید جدید جوامع غربی
یکی از کوچکترین و با اهمیتترین نهادهای اجتماعی هر جامعه، خانواده است که اولین مرکز عشق، امید و تحقق آمالهای زندگی هر فرد است. نقش خانواده در تمام مراحل زندگی قابل لمس و شناسایی است. خانواده اساسیترین واحد جامعه است به همین دلیل برخی از پژوهشگران خانواده را ستون فقرات جامعه میدانند و در واقع آن را نمونه کوچک شده یک جامعه قلمداد میکنند.
افراد در بستر خانواده است که میتوانند از نظر روحی، عاطفی، شخصیتی و... تکامل پیدا کنند، به سعادت برسند و یک جامعه سالم را تشکیل دهند. برعکس اگرحریم خانواده دراجتماع شکسته ونخستین کانون تربیت، مهر و عاطفه ویران شود، باتلاقی از آسیبهای مختلف ازطلاق و فحشا تا خودکشی را شکل میدهد وافراد جامعه را درخودمیبلعد. بحران ازهم گسستن خانوادهها در برخی از جوامع تاحدی بحرانی و جدی است که سبب شکلگیری پدیدهای جدید به نام «خانواده اجارهای» شده است! دکتر زهرا میرهاشمی، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا (س) به بررسی آسیبهای ازهم پاشیدگی خانوادهها درجامعه ونقش بیحجابی در تشدید آن میپردازد.
علت اهمیت وجود حجاب در جامعه چیست و چه تاثیری در شکل گیری خانواده و تمایل جوانان به ازدواج خواهد داشت؟
حجاب یک حکم فقهی اجتماعی است. بیحجابی در بالارفتن طلاق بسیار مؤثر است و بالعکس باحجابی در استحکام خانوادهها نقش بسزایی دارد. در جلسات مشاورهای که داشتم در موارد زیادی، خود افراد به اینکه عدم رعایت حجاب، موجبات اضطراب و سست شدن بنیانهای خانواده را فراهم میکند، پی برده بودند. این امری بدیهی است که غریزه افراد یکی از مهمترین عوامل مؤثر در گرایش افراد بهویژه آقایان به ازدواج است و موجب مسئولیتپذیری آنها میشود، اما وقتی تامین این نیاز خارج از چارچوب خانواده و در اثر بیحجابی و آزادی به سهولت اتفاق بیفتد، سبب کاهش ازدواج میشود. تبعات بعدی این مسأله، سست شدن بنیانهای خانواده است چرا که عدم رعایت حجاب، باعث تنوعطلبی خانوادهها میشود. در سبک زندگیای که حجاب وجود نداشته و آزادی جنسی نیز باشد در درازمدت افراد به بحرانی میرسند که یا دولت برای حل آن ورود میکند یا خود افراد از طریق خانواده اجارهای سعی در رفع آن دارند.
برای مثال اکنون بسیاری از کشورها ازجمله انگلیس و ژاپن به سمتی رفتهاند که بحث تنهایی و انفرادی زندگی کردن تبدیل به یک معضل بزرگ شده و تدابیر بسیاری از سوی دولت برای رفع آن درنظر گرفته شده است و حتی این افراد به خانوادههای اجارهای نیز روی آوردهاند. علاوه بر موارد مذکور، در جلسات مشاوره بسیاری از افراد هرگونه تمایل به عملهای زیبایی را هم به موضوع بیحجابی نسبت میدهند چراکه این افراد بهدلیل حس عقب نماندن از عده زیادی از افراد جامعه، گرایش به انواع مختلف عملهای زیبایی پیدا میکردند. علاوه بر این مسائل، اضطرابها و ابتلا به انواع بیماریهای مختلف جنسی نیز از دیگر تبعات بیحجابی در جامعه است.
عرفیسازی بیحجابی چه تبعاتی در جامعه دارد؟
در سفری که چندی پیش به جامعه علمی هند داشتم، مشاهده میکردم که در دانشگاه بسیاری از اساتید و دانشجویان لباسهای بسیار موقر با شلوارهای هندی که شلوارهای خاص و گشادی است، پوشیدهاند. یکی از اساتید خانم در اینباره گفت عرف ما زن باحیا و باحریم را با این پوشش میشناسد و اگر این پوشش را کنار بگذاریم، موجب دریده شدن آن پرده بین خود و جامعه میشود. این تجربه نشان داد که پوشش عرفی برای یک جامعه بسیار ارزشمند است و در تمام جوامع لازمه حفظ ارزش و جایگاه زنان است. اگر این عرف شکسته شود، این ارزشها و حریمها شکسته خواهد شد که در ابتدا تاوان آن را باید خانمها بدهند. در حال حاضر آنچه در جامعه مطالبه میشود، حتی پوشش اسلامی نیست و فقط حجاب عرفی است. حتی در غرب هم قانون مشخصی برای بیحجابی افراد درنظر گرفته شده است. اگر جامعهای این ارزش و جایگاه را نداشته باشد به زنان آن جامعه دستدرازی میشود و این دستدرازی قبل از هر چیز خانمها را نابود میکند و جلوی پیشرفتشان را خواهد گرفت.
آیا آنطور که برخی ادعا میکنند، حجاب مانع پیشرفت زنان میشود؟
تجربههای زندگی در غرب و نظام جمهوری اسلامی پاسخ این عده را داده است. امروزه وقتی به خارج از کشور سفر میکنیم، میبینیم در جوامعی که بانوان ایرانی را میشناسند، زن ایرانی با خصیصه حفظ حجاب خود یک الگو برای سایر خانمها شده است. یک خانم مسیحی در سفر به لبنان هنگام صحبت در یک کنفرانس بیان میکرد که ما باید الگوی خود را زنان ایرانی قرار دهیم که با حفظ حجاب خود توانستهاند پیشرفت کنند و اثرگذار باشند. تجربهها اثبات کرده که حجاب هیچوقت مانع یک زن ایرانی نبوده است. از طرف دیگر وقتی یک جنبش در غرب راه میافتد، میبینیم بسیاری از زنان آن کشور به این جنبش میپیوندند و اذعان میکنند که به آنها تعرض شده است. همین اخبار پراکنده، اما قابلدسترس نشان از چیزی است که غربیها خلاف آن را نقل میکنند.
آیا تداوم بیحجابی سبب عادی شدن این مسأله در جامعه میشود؟
اینکه برخی ادعا میکنند اگر حجاب نباشد، مسأله بیحجابی بهویژه برای آقایان عادی میشود، موضوعی است که با آمار تجاوزها کاملا رد میشود. اگر واقعا شیوع بیحجابی اقناع ایجاد میکرد، پس این آمارها چیست؟ پس آنچه که برخی ادعا میکنند در عمل چیز دیگری را نشان میدهد!
راهکارهای مقابله با چالش بیحجابی
براساس تجربیاتی که با دانشجویان و سایر افراد در طول این سالها داشتهام، به این نتیجه رسیدهام که در شرایطی که دانشجویان و عموم جامعه در معرض یک جنگ ترکیبیاند و به آنها القائات منفی میشود و حجاب را برای آنها ضد کرامت انسانی تصویر میکنند؛ اگر ما واقعا بتوانیم معضلات این مسأله و واقعیتهای حجاب را از ابعاد مختلف بهطور درست و دقیق با آمار و اطلاعات به جامعه ارائه کنیم، بهترین روش برای درک این مسأله است که بیشترین اثرگذاری را دارد. باید آگاهی دادن در این زمینه همهگیر شود و هر فردی این را باور کند که از خودش بهبود این وضعیت را آغاز کند.