قدر؛ اولین موشک بالستیک ضدکشتی ایران در اختیار انصارالله یمن

بدون شک توانمندی موشکی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از اضلاع مهم توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است که رسیدن به این توانمندی مرهون تلاش و مجاهدت سرداران و دانشمندان گمنامی است که بین آنها سردار شهید حسن طهرانی مقدم نقشی بی‌بدیل ایفا کرده است.

بسیاری از محصولات و دستاوردهای دفاعی کشور در حوزه موشکی، توسط این شهید بزرگوار پایه‌گذاری شده و امروز به ابزاری قدرتمند برای دفاع در مقابل هرگونه تهدید بدل شده است.

اما در این بین رسیدن به فناوری موشک‌های بالستیک ضدکشتی را شاید بتوان نقطه عطفی در دایره توانمندی‌های موشکی کشور دانست که از ایده تا محصول توسط شهید طهرانی مقدم دنبال شده است.

منطقه حساس و راهبردی خلیج فارس و تنگه هرمز به همراه دریای عمان که تمام سواحل شمالی آن جزو خاک کشورمان است، یکی از مهترین گلوگاه‌های اقتصادی دنیا بخصوص در حوزه انرژی است که همین امر موجب شده تا همه قدرتهای دنیا در طول سالیان متمادی تمایل داشته‌ باشند با حضور نظامی در این منطقه با اعمال قدرت به تامین منافع بعضا نامشروع خود بپردازند. از سوی دیگر قلب تپنده اقتصادی کشورمان نیز در همین منطقه واقع شده است.

این ویژگی‌ها سبب شده نیروهای فرامنطقه‌ای با حضور ناوگان نظامی خود در این منطقه همواره تهدیداتی را علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کنند تا از این طریق بتوانند سیاست‌های خود را به  ایران و کشورهای منطقه تحمیل کنند.

تردد آسان شناورهای نظامی فرامنطقه‌ای در خلیج فارس تا زمانی ادامه داشت که کشورمان سلاح مناسبی برای مقابله با شناورهای آمریکایی در اختیار نداشت تا آنها را از سواحل خود دور کند. حمله نیروهای آمریکایی به افغانستان و عراق نیز موجب ازدیاد حضور ناوگان آمریکا و نیروهای فرامنطقه‌ای در خلیج فارس شد و همین امر موجب شد تا در سطح فرماندهان ارشد تکاپویی برای دست یافتن به سلاحی که بتواند نیروهای آمریکایی را از سواحل ایران دور نگهدارد،‌ آغاز شد.

در این برهه شهید طهرانی مقدم بدون آن که مسئولیت مستقیمی در حوزه تسلیحات دریایی داشته باشد وارد عمل می‌شود. ایده شهید طهرانی مقدم ساخت یک موشک بالستیک دریایی بود آنهم در حالیکه تا آن زمان چنین سلاحی در نیروهای مسلح کشور وجود نداشت.

موشک تندر 69

در آن زمان دقیق ترین موشک عملیاتی سپاه، موشک تندر 69 بود. تندر 69 در واقع همان موشک B610 چینی بود که در سال 1369 توسط سپاه از چین خریداری شده بود. موشک چینی نیز در حقیقت نمونه زمین به زمین موشک پدافند هوایی سام 2 بود و 150 کیلومتر برد داشت.

ایده شهید طهرانی مقدم بر این محور استوار بود که با تغییر کاربری موشک تندر 69 یک موشک بالستیک ضدکشتی طراحی کند. بر همین اساس پروژه‌ای به نام «قدر» در جهاد خودکفایی نیروی هوایی سپاه کلید می‌خورد.

اما این پروژه با مسائل متعددی روبرو بوده است. موشک‌های ضدکشتی در آن دوره عمدتا از نوع موشکهای کروز بودند که خط سیری مستقیم دارد اما موشک بالستیک زمین به زمین خط سیر منحنی دارد و برای هدف قرار دادن اهداف ثابت طراحی شده است و ساخت یک موشک بالستیک که بتواند اهداف متحرک را هدف قرار دهد کار بسیار مشکلی بود.همزمان متخصصان وزارت دفاع کار ساخت موشک کروز ضدکشتی در قالب پروژه «یاعلی» را نیز آغاز کرده بودند.

بالاخره با حمایت‌های سردار شهیداحمد کاظمی که در آن زمان فرماندهی نیروی هوایی سپاه را بر عهده داشت،‌ موشک زمین به زمین تندر با افزودن یک جستجوگر اپتیکی که بتواند روی هدف قفل کرده و تصاویر تمام طول مسیر را به مرکز فرماندهی ارسال کند، تبدیل به یک موشک ضد شناور می‌شود.

آزمایش موشک تندر 69 در یکی از رزمایش‌های موشکی

تست‌های فراوانی برای عملیاتی شدن موشک قدر ضد شناور انجام می‌شود اما تست نهایی زمانی انجام می‌شود که شهید طهرانی مقدم دیگر مسئولیتی در جهاد نیروی هوایی نداشته است ولی برای تست نهایی در دریاچه ارومیه حاضر می‌شود.

تصویری از بدنه موشک بالستیک ضد کشتی «قدر» برگرفته کتاب «مرد ابدی»

روز تست موشک قدر هوای دریاچه ارومیه ابری می‌شود و همین امر موفقیت کار را با تردید‌هایی مواجه می‌کند. اما به لطف خدا روزنه‌ای در میان ابرها باز شده و دستور شلیک صادر می‌شود. موشک شلیک می‌شود و با گذر از روزنه میان ابرها و قفل کردن روی هدف از پیش تعیین شده، دقیقا به آن برخورد کرده و منهدمش می‌کند. بعدها از دستاوردهای همین موشک در جریان طراحی و ساخت موشک‌های «خلیج فارس» و «هرمز» استفاده می‌شود.

به این ترتیب موشک «قدر» تبدیل به اولین موشک بالستیک ضد شناور ایرانی می‌شود. حالا سال‌ها از آن زمان می‌گذرد و دستاورد شهید طهرانی مقدم امروز به عنوان یک سلاح ضد شناور در دست مجاهدان یمنی است.

موشک زمین به زمین قاهر یمن

موشک «محیط» نیروهای مسلح یمن در واقع با الگو برداری دقیق از همان موشک قدر ضد شناور ایرانی طراحی شده است. ارتش یمن نیز از سال‌ها قبل تعداد قابل توجهی موشک‌های پدافندی سام 2 در اختیار داشت. با شروع تجاوز عربستان به یمن ابتدا این موشک‌های پدافندی،‌ تبدیل به موشک‌های زمین به زمین قاهر 2 و قاهر 2 ام شدند که عملیات‌های موفقی را هم علیه ارتش عربستان و هم پیمانانش اجرا کردند.

موشک بالستیک ضد کشتی محیط

اما در جریان رژه‌ نیروهای انصار الله نمونه ضد شناور موشک‌های قاهر که حالا مانند قدر ایرانی به یک جستجوگر اپتیکی برای هدف قرار دادن ناوهای دشمن تجهیز شده بود، با نام «محیط» به نمایش درآمد.

این موضوع بیانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران توانسته طی سال‌های اخیر سطح پشتیبانی از جبهه مقاومت را بالاتر از قبل پیگیری کند و علاوه حمایت‌های همه جانبه از این جبهه انتقال فناوری در جهت هرچه توانمندتر شدن گروه‌های مقاومت را در دستور کار خود قرار داده است. موضوعی که موجب شکل گیری شبکه یکپارچه فرماندهی و کنترل در منطقه بخصوص در حوزه‌های پهپادی و موشکی شده است.

حالا موشکی که روزی توانسته بود آمریکایی‌ها را از سواحل ایران دور کند به سلاحی بدل شده که توانسته منافع آمریکا و متحد اصلی‌اش در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی را باچالش‌های جدی روبرو کند.