دلیل محوری موفقیت فیلم «مصائب مسیح» اعتقاد شدید کارگردان آن به مسیحیت است

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محسن الویری، مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم(ع) در نشستی دیگر از سلسله نشست های اکران و تحلیل و بررسی و ایده پردازی تولید فیلم از دیدگاه اندیشه اسلامی که از سوی معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، به تحلیل و بررسی فیلم سینمایی «مصائب مسیح» پرداخت و گفت: ماجرای این فیلم، در مورد 12 ساعت یا 18 ساعت و یا در برخی روایت ها 12 روز پایانی عمر حضرت مسیح(ع) بر اساس اعتقادات و باورهای کاتولیک هاست که رنج های آن حضرت در این لحظات پایانی عمرش را به تصویر می کشاند. این فیلم توسط مِل گیبسون فیلمساز آمریکایی در سال 2004 و به صورت جذاب و مخاطب پسند به تولید رسیده است. 

وی افزود: این فیلم دراماتیک بوده و از آنجا که به تبیین سرگذشت یک شخصیت بزرگ تاریخ بشر می پردازد، نتیجه گیری اخلاقی خاصی ندارد و می توان گفت که صرفاً ترسیم کننده ساعات پایانی عمر حضرت مسیح(ع) و مصیبت هایی است آن حضرت در این ساعات متحمل می شود. از آنجا که در این فیلم به جزئیات زیادی پرداخته شده است به فیلم جزئیات نیز معروف است.

حجت الاسلام الویری فدیه بودن عیسی مسیح(ع) در قبال گناهان نسل بشر را یکی از محوری ترین نکات مورد توجه در فیلم مصائب مسیح برشمرد و خاطرنشان کرد: حتی کارگردان این فیلم نیز در مصاحبه ای بر این موضوع تصریح می کند و می گوید که مسیح(ع) خودش وجود پاک و مقدسی داشت، اما فدیه گناهان انسان ها شد.  

وی بیان کرد: در این فیلم می بینیم که وقتی در اثر خیانت یهودا حاکمان رومی می خواهند حضرت عیسی(ع) را دستگیر کنند، ایشان به حواریون خود می فرمایند که بگذارید آن ها کارشان را بکنند؛ یعنی در واقع نشان می دهد که حضرت عیسی(ع) خود را داوطلبانه تسلیم دشمن کرده و این شکنجه را پذیرفته است. این ها نماد اراده عیسی مسیح به عنوان پسر خداست که جان ببخشد تا بقیه بتوانند زندگی کنند.

این استاد تاریخ افزود: در این فیلم به مخاطب القا می شود که خداوند پسر خود را فدا می کند و از او می گذرد تا بقیه انسان ها مجازات نشوند. و این در حالی است که خداوند می بایست هر انسانی را به دلیل گناهانی که کرده به صورت مستقل محاکمه و مجازات نماید تا عدالت خدا تجلی پیدا کند.

وی در ادامه این برنامه یادآور شد: نکته دوم گناهکار خواندن انسان از بدو تولد از منظر مسیحیت است. مسیری که عیسی مسیح(ع) از لحظه دستگیری تا جان باختن در بالای صلیب طی می کند داستان رنج های همیشگی انسان ها و چگونگی رهایی از این رنج هاست.

حجت الاسلام الویری گفت: در فیلم مصائب مسیح مریمی به عنوان مادر عیسی(ع) نشان داده می شود که در واقع ویژگی های حضرت مریم در قرآن و یوحنا چیزی غیر از این شخصیتی است که در این فیلم به نمایش گذاشته شده است. تکیدگی و پیری و فرسودگی این شخصیت از ابتدا تا انتهای فیلم نیز اشاره به رنج های همیشگی انسان در قالب مادرانگی است که رهایی از این رنج ها را عذاب کشیدن در دنیا معرفی می کند.

وی با اشاره به فلسفه تاریخ مسیحی ادامه داد: در فلسفه تاریخ مسیحی مرحله اول تاریخ بشر حبوط است که محکوم شدن انسان به تبعید و زندگی در این دنیاست. نقطه پایانی نیز نقطه رهایی بشر از این دنیا می باشد. اما این تاریخ نقطه برشی دارد که همان ظهور عیسی مسیح(ع) است.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: در فیلم مصائب مسیح بر حسب اعتقادات مسیحیت خداوند پسرش را به میان انسان ها فرستاد که دوباره از این طریق با بشری که به دنیا تبعیدش کرده بود، دوست شود. این مسئله بازگشت خدا به سوی انسان و دست محبت کشیدن خدا بر سر نسل بشر یکی از مسائل اعتقادی است که در این فیلم بر آن تأکید شده و مسئله فلسفه تاریخی کلیدی که در این اثر سینمایی مطرح می شود این است که خداوند با فرستادن پسرش به میان انسان ها جهان را دوباره بازسازی می کند.

وی با بیان اینکه در فیلم مصائب مسیح صحنه هایی دیده می شود که متأسفانه هیچ ما به ازایی در هیچ یک از متون اناجیل ندارد، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال

حجت الاسلام الویری ادامه داد: در نگاه فلسفه تاریخی مسیحیت وقتی خون خدا که خون حضرت عیسی(ع) محسوب می شود، ریخته شد، یک آغاز مجدد برای بشر اتفاق افتاده و گناهان قبلی انسان ها از بین می رود.

وی افزود: فیلم مصائب مسیح با وجود اینکه با ماه شب چهاردهم شروع می شود، اما آسمان ابرآلودی را نشان می دهد که به ابهام آمیز بودن فیلم اشاره دارد.

مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اینکه ساخت فیلم مصائب مسیح در سه زبان عبری، آرامی و لاتین تولید شده است، گفت: این موضوع برای من مخاطب امروزی که با هیچکدام از این زبان ها آشنایی ندارم، یک احساس غریبگی و فاصله را برای بیننده ایجاد می کند که این هم یک وسیله برای ایجاد حس غیرقابل دسترس بودن حقیقت مطلق است.

وی رابطه دین با نهاد قدرت و حکومت را یکی دیگر از نکات مهم پرداخته شده در فیلم مصائب مسیح دانست و بیان داشت: در این فیلم نهاد دین و نهاد قدرت سیاسی به عنوان دو نهاد مهم و تأثیرگذار در سرنوشت جوامع انسانی مطرح شده است.

حجت الاسلام الویری گفت: آنچه مهم است این است که یهودیان، مسیح را فردی مدعی قدرت و به دنبال قدرت سیاسی مطرح می کنند و به همین جهت نهاد دین، حق را به مسلخ برده و موجب از بین رفتن آن می شود. در این فیلم گیبسون قرائتی را مطرح کرده است که در آن نهاد دین حق را از بین برده و می خواهد بگوید که اگر نهاد دین درست شود، حق نیز در جامعه جاری خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه مسئله فلسفه تاریخ در نگاه اسلامی متفاوت با معادل آن در تفکر مسیحیت است، افزود: فاصله اندیشه کلامی تا ساختن فیلم یک فاصله طولانی است. اندیشه مسیحیت دارای تجربه های زیادی در ساخت فیلم است و این موضوع می تواند کمک کننده مهمی برای نشر اعتقادات آن ها باشد. اما ما تجربه های چندانی در زمینه بیان آموزه های اسلامی در قالب فیلم نداریم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: باید دانست ما حلقه وصل خیلی کارآمدی بین آموزه های کلامی ما با فیلمسازی داریم که تاریخ ماست. چه تاریخ معصومین علیهم السلام، چه تاریخ افراد پاک و بزرگ جامعه اسلامی و چه تاریخ عامه جامعه ما می تواند حاوی داستان ها و ایده های مهم و کاربردی برای تولید فیلم باشد.

وی افزود: مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی هایشان تأکید کردند که ما امکان تولید فیلم را داریم؛ اما فیلمنامه خوب نداریم! باید دانست که تاریخ ما سرشار از روایت های داستانی ارزشمند و الهام بخشی است که می تواند در قالب فیلم اعتقادات کلامی ما را به تصویر بکشد.

حجت الاسلام الویری با اشاره به اهمیت اعتقادات فیلمساز در کیفیت اثری که تولید می کند، اظهار کرد: فیلم خوب و اثرگذاری همچون مصائب مسیح که حدود 2000 جلسه در محافل مسیحیت جهت بحث و بررسی آن برگزار شده است، دلیل موفقیتش اعتقاد جدی و شدید خود مِل گیبسون به آموزه های مسیحیت می باشد. او یک کاتولیک افراطی محسوب می شود و در خانواده ای با همین مختصات پرورش یافته است. او می گوید: "هیچ رستگاری برای افرادی که خارج از کلیسا قرار دارند، وجود ندارد".

وی ادامه داد: موسیقی فیلم مصائب مسیح نیز موسیقی بسیار قوی است که نامزد جایزه اسکار نیز بوده است. در این موسیقی احیای سازهای سنتی و آهنگ های موسیقیایی اصیل انسانی را به وضوح می توان دید. آهنگساز فیلم هم یک فرد کاتولیک است و خودش شدیداً به آموزه های مسیحیت اعتقاد دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پایان این برنامه اعتقاد داشتن به موضوع فیلم را یکی از مهمترین عوامل موفقیت آثار سینمایی برشمرد و خاطرنشان کرد: این اعتقاد درونی فیلمساز و حتی دیگر عوامل تولید کننده فیلم است که تعیین کننده میزان دقت، تعصب، دلسوزی، زحمت و تلاش تولیدکنندگان فیلم ها و در نهایت میزان کیفیت بخشی و تأثیرگذاری این آثار هنری است.