«گفتمان سازی» و پرهیز از «علم زدگی»؛ مهم ترین راهکارهای ارتقای جایگاه تبلیغ در حوزه

حجت الاسلام سید محمد مطلبی پور در گفت و گو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، یکی از مشکلات عدم تحقق در اولویت قرار گفتن تبلیغ در حوزه علمیه را «علم زدگی» دانست و بیان داشت: حوزه علمیه متأثر از فضای کشور یک فضای علم زده ای دارد. علم بسیار خوب است اما متناسب با نیاز های جامعه باید از علم استفاده کرد. امروز خیلی توجهی به بحث علم نافع و غیر نافع نمی شود. 

وی در قالب مثالی توضیح داد: ما باید به مفاهیم اهمیت و اولویت توجهی درستی داشته باشیم. مثلا اهمیت نماز با اینکه بسیار زیاد است اما اگر مسجد نجس شود دستور است که ترک نماز کنیم و مسجد طاهر شود و بعد نماز را اقامه کنیم. یعنی طهارت مسجد اولویت دارد بر اقامه نماز با اینکه اهمیت نماز بیشتر است. در قضیه تبلیغ حوزه هم اینگونه است؛ یعنی درست است که علمیت اهمیت زیادی دارد اما اولویت با تبلیغ است.

حجت الاسلام مطلبی پور در بیان چرایی اولویت داشتن تبلیغ نسبت به علمیت اظهار داشت: با توجه به اینکه علم تولید شده در حوزه علمیه بسیار زیادتر از علمی است که منتشر شده اولویت با تبلیغ و رساندن این علم تولید شده به مردم خواهد بود.

مدیر موسسه تبلیغی میقات جوانان انقلاب اسلامی اولین گام برای در اولویت قرار گرفتن تبلیغ در حوزه را گفتمان سازی عنوان کرد و ابراز داشت: تا زمانی که به این باور نرسیم که تبلیغ باید در اولویت باشد و گفتمانش در حوزه فراگیر نشود، تبلیغ در اولویت قرار نمی گیرد و باید برای این گفتمان سازی برنامه ریزی انجام دهیم.

معاون رشد و کادرسازی سازمان بسیج دانشجویی با ابراز امیدواری از برخی اقدامات صورت گرفته مثبت نظیر اضافه شدن نخبه تبلیغی به تعریف نخبگی یا پرداخت شهریه هدفمند تبلیغ بر ایجاد تحول جدی و کلان در مسئله تبلیغ تأکید کرد و گفت: ساختار سازمانی و آیین نامه ها باید تغییر پیدا کند. یک بخش از  فرآیند در اولویت قرار گرفتن تبلیغ  مربوط به تغییر ساختار ها و قوانین است و یک بخش مربوط به متن درس ها و آموزش می شود. البته باید توجه داشت تا گفتمان سازی و مطالبه گری ایجاد نشود اگر ساختار ها هم عوض شود به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.

حجت الاسلام مطلبی پور پیرامون اهمیت آموزش در تقویت جایگاه تبلیغ تصریح کرد: وقتی دست طلبه خالی باشد ناخودآگاه یک ترسی نسبت به تبلیغ دارد. خصوصا اگر تبلیغ برای اقشار خاص و موثری چون دانشجویان باشد. شما نگاه کنید کمترین رغبت نسبت به تبلیغ دانشجویی وجود دارد. چون دست طلبه از نظر محتوا و روش خالی است.

وی افزود: امروز در حوزه علمیه آموزش تبلیغ عمومی برای طلاب وجود ندارد. یعنی همانطور که همه طلاب فقه و اصول می خوانند و ما این درس ها را لازمه زیست طلبگی می دانیم، درس تبلیغ وجود ندارد. بله اگر کسی قصد اعزام به تبلیغ داشته باشد دوره هایی وجود دارد اما به صورت عمومی وجود ندارد. وقتی حضرت آقا می فرمایند تبلیغ باید در اولویت باشد یعنی همه طلبه ها باید آموزش تبلیغ ببینند.

مدیر موسسه تبلیغی میقات جوانان انقلاب اسلامی در ادامه توجه به اقشار مختلف را یکی از راهکارهای استفاده از ظرفیت های مغفول طلاب عنوان کرد و توضیح داد: امروز در چند قشر محدود مثل دانشجو، دانش آموز و نهایتا نیروهای مسلح تبلیغ تخصصی داریم. اما اگر واقعا تبلیغ هدفمند شود نسبت به تمامی اقشار و حتی در همان اقشار خاص سطح بندی مخاطب صورت بگیرد ما تقریبا می توانیم بگوییم همه طلبه هایمان توانایی تبلیغ دارند. اما با شیوه امروز طبیعتا 10 درصد طلبه هایمان هم قادر به تبلیغ به شکل امروزی نیستند.

وی افزود: وقتی هر قشر را سطح بندی کردیم و متناسب  با آن سطح  مبلغ اعزام کردیم، بالای هفتاد تا هشتاد درصد طلاب می توانند به تبلیغ بروند. مثلا دانشگاه های کشور همه در یک سطح علمی نیستند و می توان سطوح مختلفی از مبلغ را اعزام کنیم.

حجت الاسلام مطلبی پور ادامه داد: شما مفاد آزمون مراکز متولی تبلیغ را نگاه  کنید از همه یک نوع آزمون می گیرند در صورتی که سطوح مخاطب بسیار متفاوت است. باید سطوح مختلفی از تبلیغ را در کشور ترسیم کنیم و به طلبه ها به تناسب آن سطوح آموزش های خاص خودش را بدهیم.

وی هماهنگی مراکز اعزام مبلغ در سیاست گذاری پرداخت کمک هزینه را از دیگر عوامل تقویت و اثرگذاری تبلیغ دانست و گفت: اولا باید یک تحولی در نظام پرداخت ها صورت بگیرد همانطور که شهید مطهری(ره) در کتاب حوزه و روحانیتش و رهبر معظم انقلاب در بیاناتشان تأکید کردند. و دوم هر مرکز تبلیغی کمک هزینه متفاوتی به طلاب پرداخت می کنند و این باعث عدم انسجام در تبلیغ می شود. اما اگر یک سیاست واحد وجود داشته باشد می توانیم اثرگذاری بیشتری داشته باشیم. به عنوان مثال اگر در یک موضوع بیشتر نیاز به تبلیغ داریم نیاز است بیشتر توجه مراکز به آن سو باشد تا طلاب بیشتر به آن موضوع بپردازند.

معاون رشد و کادرسازی سازمان بسیج دانشجویی در جمع بندی سخنانش گفت: خلاصه ما نیاز به یک سیاست گذاری کلان در ابعاد مختلف محتوایی، آموزشی، مالی و... داریم و متأسفانه این سیاست کلان یا نیست یا اگر هست به گوش ما نرسیده و لااقل گفتمانش در بدنه طلاب ایجاد شکل نگرفته است.

وی تأکید کرد: البته خبر دارم مسئولان خصوصا آیت الله اعرافی دغدغه و دلسوزی زیادی دارند اما هنوز به مرحله گفتمان سازی نرسیده است.

حجت الاسلام مطلبی پور یکی از مشکلات اساسی در زمینه سیاست گذاری و اجرا در کشور را عدم سطح بندی اقدامات عنوان کرد و ابراز داشت: مثلا می توانیم به موازات اینکه در حال تدوین آیین نامه و اقدامات ریشه ای و اساسی هستیم، یکسری اقدامات فوری را در کنارش انجام دهیم.