گزارشی از ۱۸ سال فعالیت مدرسه فقاهت

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، «بیستم آذر ماه ۱۳۸۵» اولین روزی بود که فعالیت مدرسه فقاهت با پخش زنده درس حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، آغاز شد و در همان روز، با درس آیت‌الله العظمی نوری همدانی ادامه یافت.

یک هفته بعد، موافقت آیت‌الله العظمی سبحانی اخذ شد و اولین سال فعالیت، با درس ۳ مرجع تقلید، ادامه یافت. در مهر ماه سال ۱۳۸۶ آیت‌الله العظمی جوادی نیز پذیرفتند که درس ایشان به صورت زنده پخش شود.

در تابستان سال ۱۳۸۷ هماهنگی‌های لازم برای پوشش درس‌های حوزه علمیه مشهد انجام گرفت و در بهمن ۱۳۸۷ درس‌های حوزه علمیه نجف به مجموعه درس‌های مدرسه فقاهت اضافه شد.

ویکی فقه و کتابخانه مدرسه فقاهت در پاییز سال ۱۳۸۸ راه اندازی شد تا زمینه مستندسازی مفاهیم دینی فراهم شود.

هم اکنون بیش از ۶۰۰ درس از ۲۰۰ استاد پوشش داده شده که محل تدریس آنها، حوزه‌های علمیه قم، مشهد، نجف، بیروت، دمشق، قطیف و احساء است.

موارد مذکور توسط مجموعه دانش‌بنیان «صدای بهار» راه‌اندازی شد و همزمان با آغاز «نوزدهمین سالگرد ایجاد مدرسه فقاهت»، توانست محصولات جدید خود را در «نمایشگاه دستاوردهای وقف» در ۲۵ آذر ماه ۱۴۰۳، رونمایی کند که به دو بخش تقسیم می‌شود:

قرآن و نهج البلاغه: در این قسمت، دو محصول ارائه شد:

طرح قرآنی خدوم: این طرح به یاد شهید رئیسی که با عنوان «رئیس جمهور خدوم» شناخته شدند، به نام «طرح قرآنی خدوم» نامگذاری شد و هدف آن «تسهیل فهم لغوی و ادبی» و «دسترسی به تفسیر هر کلمه» در قرآن کریم، است و توانسته با استفاده از ابزارهای ویکی فقه، «فهم قرآن» را آسان نماید.

صفحه‌های قرآن در این طرح با چاپ «عثمان طه» تطبیق دارد و با کلیک بر روی هر «کلمه»، مقاله مربوط به آن آورده می شود که با کلیک بر روی پاورقی ها، «متن صفحه مورد نظر» از کتاب ادبی یا تفسیری، آورده می‌شود.

نهج نصرالله: «فهم کلمات نهج البلاغه» بسیار سخت است. صدای بهار با تکیه بر تجربه طرح قرآنی خدوم، توانسته فرمایشات حضرت علی علیه‌السلام را به فرازهای کوتاه تبدیل کند و با این روش، معنای هر فراز را «قابل فهم» نماید.

همچنین با کلیک بر روی هر کلمه، مقاله‌ای آورده می شود که شامل معنای کلمه و شرح‌های نهج البلاغه است که با کلیک بر روی پاورقی‌ها، متن کتاب‌ها، مثل «شرح نهج البلاغه ابن میثم، پیام امیرالمومنین آیت‌الله مکارم، منهاج البراعه هاشمی خویی و شرح نهج البلاغه ابن ابی‌الحدید» دیده می‌شود و کاربر می‌تواند با تَوَرّق آن‌ها، فهم دقیق‌تری پیدا کند.

این طرح به یاد شهید «سید حسن نصرالله» با عنوان «نهج نصرالله» معرفی شده است.

با جستجوی عبارت «طرح قرآنی خدوم» و «نهج نصرالله» در گوگل، اولین مورد به ویکی فقه انتقال می‌یابد.

هوش مصنوعی: در بخش هوش مصنوعی، سه طرح رونمایی شد:

اعراب‌گذار: تشخیص اعراب جمله‌های عربی برای عموم مردم و در برخی موارد برای ادیبان هم، سخت است.

صدای بهار توانسته با آموزش ۲۰۰ هزار جمله عربی به ماشین هوش مصنوعی، به موفقیت ۹۰ درصدی برسد و در حال آموزش ۴۰۰ هزار جمله دیگر است تا نتیجه ۹۹ درصدی را به دست آورد.

مترجم: اکثر کتاب‌های «کتابخانه مدرسه فقاهت» عربی و مربوط به «سده‌های اول» است و عموم مراجعه‌کننده‌ها می‌خواهند ترجمه‌ای روان، از متنی که در یک صفحه انتخاب می‌کنند، را ببینند. مجموعه دانش بنیان «صدای بهار» توانسته «متون روایی ۱۴۰۰ سال پیش» را به ماشین هوش مصنوعی، آموزش دهد تا ماشین بتواند سایر متون را ترجمه نماید.

نتایج ترجمه برای افرادی که متخصص ترجمه هستند قابل قبول بوده و امیدواریم بتوانیم نسخه عمومی آن را، تا انتهای سال، در اختیار مخاطبین قرار دهیم.

به عنوان طرح‌های آتی، صدای بهار تلاش می‌کند تا «دروس مدرسه فقاهت» را به «عربی جاری» ترجمه کند. لازم به ذکر است که «درس‌های مدرسه فقاهت» ترکیبی از «عربی ۱۴۰۰ سال پیش»، «عربی جاری» و «فارسی به همراه اصطلاحات حوزوی» است که ترجمه آن را دشوار می‌کند.

ماشین پاسخگو: صدای بهار با تکیه بر دیتای عظیمی که در ۱۸ سال گذشته در دو محصول خود یعنی «ویکی پرسش» و «ویکی فقه» جمع‌آوری کرده، توانسته محتوای آن‌ها را به ماشین هوش مصنوعی، آموزش دهد تا ماشین بر اساس آن، پاسخ‌های لازم را تولید کند.

از آنجایی که دیتاهای صدای بهار «مستندسازی» شده است می‌توان «مستند هر بخش» را نشان داد، در حالی که سایر ماشین‌های پاسخگو حداکثر «نام سایت» که پاسخ از آن اخذ شده را، ذکر می‌کنند و امکان ارجاع به جلد و صفحه خاصی از کتاب را ندارند.