انفاق برتر و سبک زندگی اسلامی
همان‌طوری که اشاره شد؛ در این آیه شریفه نکته ها و درس‌های زیادی برای سبک زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی مسلمانان نهفته است. برخی از پیام‌های کاربردی برای سبک زندگی ما به شرح زیر است:
انفاق و سبک زندگی فردی
این آیه مبارک، دعوتی برای خودسازی و تزکیه نفس و فراتر رفتن از تعلقات مادی و رسیدن به مرتبه‌ای از ایثار و فداکاری است. ماه رمضان، فرصت طلایی است برای تمرین انفاق برتر از داشته‌های ارزشمندمان، چه سرمایه‌های مادی و چه دارای‌های معنوی مانند وقت، دانش، مهارت و مانند اینها است. با انفاق از آنچه دوست داریم، می‌توانیم بر نفس اماره غلبه کرده و به تزکیه نفس بپردازیم. ایمان به آگاهی کامل خداوند از انفاق‌های ما، موجب تقویت انگیزه و اخلاص ما در این عمل می‌شود. با انفاق برتر در راه خدا، می‌توانیم طعم شیرین ایمان و نزدیکی به او را بچشیم. از سویی این آیه، ما را به افزایش حس و عمل مسئولیت‌پذیری در قبال نیازمندان جامعه اسلامی فرا می‌خواند. با انفاق برتر، می‌توانیم سهمی در کاهش آلام و مشکلات دیگران داشته باشیم.
انفاق و سبک زندگی خانوادگی
تربیت فرزندان بر پایه ایثار و سخاوت و انفاق از پیام های الهام‌بخش این آیه شریفه است. والدین می‌توانند با الگو قرار دادن انفاق برتر در زندگی خود، فرزندان را به این عمل صالح و فضیلت اخلاقی و رفتاری آشنا کرده و عادت دهند. شرکت در فعالیت‌های خیرخواهانه خانوادگی، می‌تواند حس همدلی و نوع‌دوستی را در اعضای خانواده تقویت کند. انفاق در خانواده، می‌تواند موجب افزایش صمیمیت و محبت و تقویت روحیه همدلی بین اعضای خانواده می‌شود. با تقسیم داشته‌ها و کمک به یکدیگر، می‌توانیم فضایی سرشار از همدلی و همیاری در خانواده ایجاد کنیم. تشویق و ترغیب به انفاق کردن فرزندان، در خانواده و ثبت و یادآوری آنها به ایجاد و نهادینه سازی فرهنگ انفاق در خانواده منجر می شود؛ این کار خداپسندانه با ایجاد صندوق‌های کوچک انفاق در خانه و تشویق به پس انداز مالی اهل خانه در آن، راهکاری ساده ولی بسیار موثر است.
انفاق و سبک زندگی اجتماعی
بی تردید انفاق برتر، می‌تواند نقش مؤثری در تقویت روحیه تعاون و همبستگی در جامعه داشته باشد. با کمک و انفاق شاسته به نیازمندان و مشارکت در فعالیت‌های خیرخواهانه، می‌توانیم جامعه‌ای سالم‌تر و عادلانه‌تر بسازیم. انفاق برتر، می‌تواند به کاهش فاصله طبقاتی و ایجاد عدالت اجتماعی کمک کند. با ترویج فرهنگ انفاق و توزیع عادلانه ثروت، می‌توانیم زمینه‌های رشد و شکوفایی را برای همه افراد جامعه فراهم کنیم.
نقش انفاق برتر در گستره امت اسلامی
این آیه کلیدی علاوه بر پیام‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، حاوی پیام‌های راهبردی و کلان در عرصه ملی و جهانی نیز هست که در راستای شعار محوری «امت پیروز» می‌توان تحلیل نمود. با انفاق کردن و کمک به دیگر مسلمانان در سراسر جهان، بنیان های جوامع اسلامی و امت اسلامی تقویت شده و باعث پیروزی و سرافرازی امت اسلامی در جهان خواهد شد. با عمل به این آیه شریفه، می‌توانیم زمینه‌های تحقق وعده الهی مبنی بر پیروزی مستضعفان بر مستکبران را فراهم کنیم .در ماه مبارک رمضان، با ترویج فرهنگ انفاق و همدلی، می‌توانیم گامی مؤثر در جهت تقویت امت پیروز اسلام برداریم.
این آیه قرآنی، تأکید بر انفاق از «مَا تُحِبُّونَ» (آنچه دوست دارید) دارد، که نشان‌دهنده لزوم توزیع عادلانه ثروت و منابع فردی و ملی در سطح جوامع اسلامی است. در سطح ملی، دولت‌ها و نهادهای اقتصادی باید با اتخاذ سیاست‌ها و سازوکارها و ساختاری مناسب، زمینه‌های انفاق برتر و کمک به نیازمندان را فراهم کنند. و در سطح جهان اسلام نیز، کشورهای ثروتمند و سازمان‌های بین‌المللی اسلامی باید با کمک به کشورهای فقیر و نیازمندان آنها، در جهت کاهش فاصله طبقاتی در امت اسلامی و ایجاد عدالت جهانی گام بردارند. این آیه، دعوتی است به همبستگی و تعاون بین‌المللی در مواجهه با چالش‌های مشترک مانند فقر، گرسنگی، بیماری و بلایای طبیعی و همچنین پیشگیری و علاج پیامدهای اقتصادی و معیشتی ناشی از جنگ‌های تحمیلی و تجاوزهای استکبار جهانی در جهان اسلام است.کشورها و ملت‌ها باید با کنار گذاشتن اختلافات، در جهت کمک به یکدیگر و حل مشکلات جهانی تلاش کنند. انفاق و کمک‌های کشورهای اسلامی، می‌تواند نقش مؤثری در تقویت صلح و امنیت جهانی داشته باشد.
انفاق برتر و کمک های مردمی شایسته به جبهه مقاومت، می‌تواند نقش مؤثری در مقابله با استکبار و دفاع از حقوق مستضعفان داشته باشد. کشورها و ملت‌های مستضعف باید با اتکا به توانمندی‌های خود و با همکاری یکدیگر، در برابر ظلم و سلطه ایستادگی کنند.
این آیه، تأکید بر انفاق و کمک به نیازمندان دارد، که نشان‌دهنده لزوم تقویت اقصادی بنیان‌های جامعه اسلامی و امت اسلامی است. مسلمانان در سراسر جهان باید با همدلی و همیاری، در جهت حل مشکلات یکدیگر و تقویت بنیان‌های امت اسلامی تلاش کنند. انفاق و کمک به کشورهای اسلامی درگیر بحران، می‌تواند نقش مؤثری در تقویت وحدت و همبستگی امت اسلامی داشته باشد. این آیه، تأکید بر انفاق شایسته و ایثار برتر در تمام ابعادش دارد، لذا نقش عنصر انفاق را بایستی در ایجاد و احیای تمدن نوین اسلامی نیز بررسی کرد. مسلمانان باید بر پایه ارزش‌های اخلاقی و انسانی و با الگو قرار دادن این آیه شریفه، در جهت ایجاد تمدنی پیشرفته و عادلانه تلاش کنند. تلاش برای احیای تمدن نوین اسلامی، خود یکی از راه های پیروزی نهایی امت اسلامی است.
راهکارهای نهادینه سازی آموزه های آیه انفاق برتر
برای نهادینه سازی و فراگیر کردن مفاد و آموزه‌های ارزشمند آیه انفاق برتر در جامعه اسلامی، می‌توان راهکارهای زیر را مدنظر قرار داد:
آموزش و ترویج انفاق برتر در سطوح مختلف: گنجاندن مفاهیم آیات انفاق در برنامه‌های آموزشی مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه، برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برای عموم مردم، استفاده از رسانه‌ها و تولید برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی با محوریت آیه انفاق برتر و مفاهیم آن و انتشار مقالات، کتاب‌ها و محتوای دیجیتال در فضای مجازی، بهره‌گیری از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی برای ترویج فرهنگ انفاق برتر و دیگر فعالیت‌های فرهنگی از جمله برگزاری مسابقات هنری و ادبی با موضوع انفاق برتر ، تولید فیلم‌ها و مستندهایی که داستان‌های واقعی از انفاق و ایثار را به تصویر می‌کشند و برگزاری جلسات تفسیر آیات انفاق در مساجد و محافل مذهبی، از شیوه های ترویج و تبلیغ آموزه های انفاق برتر است.
الگوسازی و ترویج فرهنگ انفاق برتر: الگوسازی توسط افراد تأثیرگذار از جمله تشویق علما، اندیشمندان، هنرمندان و ورزشکاران به انجام اعمال خیر و انفاق برتر و معرفی الگوهای موفق انفاق در جامعه، ترویج فرهنگ انفاق در خانواده به ویژه آموزش کودکان و نوجوانان، تقویت و حمایت از نهادهای خیریه و وقف و انفاق موجود، تسهیل فرایند تأسیس نهادهای خیریه و وقف جدید و ایجاد شفافیت در عملکرد نهادهای خیریه و وقف و انفاق از راهکارهای فراگیر نمودن انفاق برتر در جامعه اسلامی اسلامی است.
با اجرای این راهکارهای عملی، سیاست‌گذاری درست و اقدامات اجرایی مطلوب و ایجاد مشوق‌های قانونی، و نیز ایجاد سازوکارهای نظارتی برای پیشگیری از فساد احتمالی در نهادهای خیریه و وقف و انفاق، می‌توان مفاد و آموزه‌های ارزشمند آیه شریفه ۹۲ سوره آل عمران را به نحو شایسته‌ای در جامعه اسلامی نهادینه و فراگیر کرد و به سمت جامعه‌ای عادلانه‌تر، همدل‌تر و پیشرفته‌تر حرکت نمود.رها، می‌توان مفاد و آموزه‌های ارزشمند آیه شریفه ۹۲ سوره آل عمران را در جامعه اسلامی نهادینه و فراگیر کرد و به سمت جامعه‌ای عادلانه‌تر، همدل‌تر و پیشرفته‌تر حرکت نمود.
محمدباقر مشکاتی