بمب ساعتی به‌نام کاهش جمعیت
آمارها و تحلیل دیدگاه کارشناسان نشان می‌دهد که ایران با یکی از جدی‌ترین چالش‌های اجتماعی و اقتصادی خود در دهه‌های اخیر به نام پیری جمعیت، مواجه شده است.
در دل هر جامعه‌ای، جمعیت نه فقط مجموعه‌ای از اعداد و آمار، بلکه بازتابی از زندگی، پویایی و آینده آن ملت به شمار می‌رود.
روزگاری وقتی به پارک‌ها و مکان‌های عمومی می‌رفتیم تاچشم کار می‌کرد بچه‌های قد و نیم‌قدی بودند که هرکدام نوید آینده روشن برای کشور را در دل می‌پروراندند و حال نیمکت‌های پارک، پرشده از فرشته‌های سالمندی که روزی چرخه اقتصاد ایران با دستان توانمند آنان به چرخش در می‌آمد.
جمعیت، ستون فقرات توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هر کشور محسوب می‌شود و به همین دلیل توجه به تغییرات آن، هم دغدغه مردم است و هم مسئولین و سیاست‌گذاران امر.
در سال‌های گذشته، ایران با پدیده‌ای نگران‌کننده به نام پیری جمعیت روبه‌رو شده است، روندی که حاصل کاهش چشمگیر نرخ فرزندآوری و افزایش امید به زندگی است و در بلندمدت، می‌توانند چالش‌هایی بزرگ در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کنند چرا که نیروی کار و جوانی رفته‌رفته کاهش پیدا می‌کند.
این موضوع آن‌قدر دغدغه مهمی بود که ترجیح دادم با یک جمعیت‌شناس، گفت‌وگویی داشته باشم که در ذیل می‌خوانید؛ مهدی بابایی در گفت‌وگو با فارس، پیری جمعیت ایران را نگران‌کننده برشمرد و اظهار کرد: آمارها نشان می‌دهد که نرخ باروری در ایران در سال‌های اخیر کاهش داشته است و این یعنی در بلندمدت، جمعیت سالمند به طور نسبی افزایش می‌یابد و اگر این روند ادامه داشته باشد، ما با کاهش شدید نیروی کار و افزایش بار اقتصادی بر دوش نسل جوان روبه‌رو خواهیم شد.
این جمعیت‌شناس در پاسخ به این سؤال که برخی‌ها معتقدند فرزندآوری شخصی است و آیا سیاست‌گذاری‌های جمعیتی می‌توانند تغییری در این روند ایجاد کنند، گفت: درست است که تصمیم برای فرزندآوری یک انتخاب شخصی است، اما این انتخاب تحت‌تأثیر شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انجام می‌شود و سیاست‌های هوشمند و هدف‌مند می‌توانند محیطی فراهم کنند که افراد با آرامش خاطر بیشتری به فرزندآوری فکر کنند.
به‌عنوان‌مثال، تضمین شغل پایدار، حمایت‌های بیمه‌ای و مسکن می‌توانند تأثیر مثبتی داشته باشند و تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که بدون حمایت واقعی، مشوق‌های مالی تنها اثر کوتاه‌مدت دارند.
وی با بیان اینکه ساختار سنی جمعیت ایران در حال تغییر است و نسبت افراد سالمند به کودکان و نوجوانان در حال افزایش است، اظهار کرد: این تغییر می‌تواند بحران‌هایی مثل رکود اقتصادی، کسری صندوق‌های بازنشستگی، و افزایش هزینه‌های درمانی را به دنبال داشته باشد و کاهش نیروی کار می‌تواند توان رقابتی کشور را در سطح جهانی کاهش دهد.
بابایی با بیان اینکه برای حل این معضل، باید سیاست‌های جمعیتی بلندمدت و پایدار تدوین شود، نه برنامه‌هایی مقطعی و تبلیغاتی، گفت: توجه به جوانان و کاهش موانع ازدواج و اشتغال، حمایت از والدین، به‌ویژه زنان شاغل، برای کاهش تعارض بین نقش‌های خانوادگی و شغلی و فرهنگ‌سازی می‌تواند راه‌گشا باشد چراکه معتقدم آینده از همین امروز ساخته خواهد شد.
مرور آمارها و تحلیل دیدگاه کارشناسان نشان می‌دهد که ایران با یکی از جدی‌ترین چالش‌های اجتماعی و اقتصادی خود در دهه‌های اخیر به نام پیری جمعیت، مواجه شده است و روند کاهشی نرخ باروری و مهاجرت نیروهای جوان، زنگ خطر را برای آینده کشور به صدا درآورده است و هرآن امکان انفجار این بمب ساعتی جمعیتی وجود دارد.
به گزارش فارس، آنچه کشور در شرایط کنونی به آن نیاز دارد، تهیه یک بسته جامع حمایتی و فرهنگی برای تقویت بنیان خانواده و بازسازی نگرش عمومی نسبت به فرزندآوری است و اگر مسئولان و نهادهای تصمیم‌گیرنده از همین امروز نگاه راهبردی به موضوع جمعیت نداشته باشند، در آینده‌ای نه‌چندان دور، باید برای جبران غفلت امروز، هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی زیادی بپردازیم.
ارسال نظرات