تصویر زن ایرانی در بحرانها باید جهانی شود

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست رونمایی از دو کتاب «تا زده به بحران» و «درست مثل یک زن» عصر چهارشنبه، ۸ مرداد ۱۴۰۴ با حضور جمعی از نویسندگان، پژوهشگران، طلاب، دانشجویان، فعالان حوزه زنان و خانواده و علاقهمندان به ادبیات مقاومت و روایت زنانه، در محل پژوهشکده باقرالعلوم(ع) برگزار شد.
روایتهای زنانه، گنجینه پنهان تاریخ بحرانها
در این نشست، فاطمه حیدری مدیرکل امور بانوان استانداری قم طی سخنانی با اشاره به اهمیت توجه به روایتهای زنانه از بحرانها، گفت: ما در جامعهای زندگی میکنیم که بسیاری از روایتهای اثرگذار آن از منظر زنان شکل میگیرد. نقش زنان در دل تحولات اجتماعی و حوادث مهم نقشی پنهان ولی تعیینکننده است و لازم است این روایتها به شکل دقیق و مستند ثبت شوند تا در حافظه تاریخی جامعه باقی بمانند.
وی با اشاره به نقش زنان در مدیریت بحرانها، تصریح کرد: در بحرانهایی که کشور با آنها مواجه بوده ساختارهای تثبیتشده زندگی روزمره دستخوش تغییر شدهاند. تجربه بحران کرونا نمونه بارزی از این تغییرات است؛ بحرانی که به مراتب تأثیر عمیقتری نسبت به جنگ ۱۲ روزه بر بافت اجتماعی و سبک زندگی گذاشت. در این وضعیت گروههای مردمی بهویژه بانوان با احساس مسئولیت وارد میدان شدند و نقش مؤثری در مدیریت و ساماندهی وضعیت ایفا کردند.
حیدری تأکید کرد: در بحران کرونا بسیاری از نهادهای رسمی با مشکلات و تأخیرهای مدیریتی مواجه بودند اما زنان در سطح محلهها، خانوادهها و گروههای جهادی بهصورت میدانی و بیواسطه وارد عمل شدند. این حضور فعال و مسئولانه نباید در لابهلای روایتهای رسمی و ساختارهای مردانه پنهان بماند بلکه لازم است تجربه زیسته آنان بهعنوان منبعی برای تصمیمگیریهای آتی و طراحی الگوهای بومی مدیریت بحران مورد استفاده قرار گیرد.
خلأ ثبت تجربههای زنان در بحرانها نگرانکننده است
مدیرکل امور بانوان استانداری قم با اشاره به خلأ موجود در مستندسازی فعالیتهای زنان در بحرانها، اظهار داشت: اگر این تجربیات به ثبت نرسند و در قالب روایتهای دقیق منتشر نشوند بهتدریج از حافظه عمومی جامعه پاک میشوند. ما نیازمند آن هستیم که روایتهای زنانه از دل بحرانها را جدی بگیریم و آنان را نه بهعنوان حاشیه بلکه بهعنوان خط مقدم مواجهه با بحرانها ببینیم.
وی افزود: زنانی که در دل میدان عمل کردند امروز صاحبان تجربهاند؛ تجربهای نه صرفاً احساسی بلکه عمیق، واقعی و مبتنی بر مواجهه مستقیم با سختیها و مسائل مردم. چنین تجربهای میتواند برای مدیران و برنامهریزان، الهامبخش باشد و مسیر تصمیمسازیهای آینده را هموارتر کند.
حیدری با اشاره به محتوای کتابهای «تا زده به بحران» و «درست مثل یک زن» اظهار داشت: این دو اثر تنها کتاب نیستند؛ بلکه سندی از واقعیتهای عینی و تجربههای ملموس زنان در میانه بحرانها هستند. این آثار حافظه تاریخی زنان در دل تاریخ معاصرند و میتوانند پایهای برای تحلیلها، پژوهشها و حتی اصلاح سیاستهای کلان در حوزه مدیریت بحران و خانواده باشند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مسائلی که همواره با آن مواجهیم این است که آثار تولیدشده در حوزه زنان بهدرستی به دست مخاطب واقعی نمیرسند. منظور از مخاطب واقعی صرفاً عموم مردم نیستند؛ بلکه مسئولان، مدیران اجرایی و تصمیمگیرانی هستند که باید این روایتها را بشنوند، بخوانند و در تصمیمات خود از آن بهره بگیرند.
مدیرکل امور بانوان استانداری قم در ادامه تأکید کرد: ما در گفتمانسازی نیازمند پیوست رسانهای هستیم. کتابی که نوشته میشود باید از سوی رسانهها بازنمایی شود، مورد نقد و بررسی قرار گیرد و در شبکههای گفتوگو حضور پیدا کند. اگر کتاب فقط در کتابخانهها بماند، نمیتواند اثرگذاری لازم را در سطح اجتماعی و سیاستی داشته باشد.
تصویر واقعی زن ایرانی باید جهانی شود
حیدری افزود: تجربههایی که در این کتابها گرد آمده نهتنها در سطح قم یا ایران بلکه در سطح منطقهای و بینالمللی نیز قابل طرح و الگوسازی هستند. امروز یکی از ظرفیتهای مغفولمانده در دیپلماسی فرهنگی ما همین روایتهای زنانه از میدانهای بحران است. زن ایرانی در بزنگاههای تاریخی از خود رشادت، ایثار و مدیریت نشان داده و این تصویر واقعی باید در جهان شنیده و دیده شود.
وی همچنین گفت: این کتابها به ما یادآوری میکنند که سیاستگذاری در حوزه زنان بدون توجه به تجربههای میدانی، ناقص و گاه گمراهکننده است. ما نمیتوانیم فقط از بالا برای زنان تصمیم بگیریم؛ بلکه باید به آنچه خود زنان در دل میدان تجربه کردهاند گوش دهیم آن را تحلیل کنیم و مبنای عمل قرار دهیم.
حیدری در پایان با قدردانی از نویسندگان و فعالان این عرصه، ابراز امیدواری کرد: انتشار چنین کتابهایی بتواند گامی مؤثر در جهت بازنمایی صحیح نقش زنان در تحولات اجتماعی باشد و حلقهای از زنجیره مستندسازی، حافظهسازی و سیاستگذاری عادلانه را تکمیل کند.