احیای زمان مطلق با حکمت اسلامی؛ از قم تا نشریه علمی JCR
انتشار یک مقاله علمی در مجله بین‌المللی Sophia از سوی پژوهشگر حوزوی، نشان داد که فلسفه اسلامی، به‌ویژه حکمت ملاصدرا، همچنان می‌تواند در مباحث مرزی فیزیک و متافیزیک، گفت‌وگویی زنده و مؤثر با تفکر علمی معاصر داشته باشد.
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در روزهایی که فلسفه اسلامی گاه از سوی برخی ناظران به «پدیده‌ای تاریخی» تقلیل داده می‌شود، یک مقاله علمی منتشرشده در مجله Sophia (چارک Q1 و نمایه‌شده در JCR) توانست بار دیگر کارآمدی حکمت متعالیه را در یکی از مباحث جنجالی فلسفه فیزیک به رخ بکشد: مسئله «زمان مطلق».
این مقاله با عنوان« Reconstructing William Craig’s Explanation of Absolute Time based on Mulla Sadra’s Philosophy» تلاشی است برای بازسازی دیدگاه فیلسوف متأله آمریکایی، ویلیام لین کریگ، درباره زمان مطلق، اما این‌بار با تکیه بر «حرکت جوهری عام» در حکمت صدرایی.
به گفته نویسنده مقاله، حجت الاسلام محمدصادق کاویانی، دارای دکترای فلسفه مضاف دانشگاه باقرالعلوم (ع) و استاد نهایه الحکمه و فلسفه علم در مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، این پژوهش از سال ۱۳۹۹ با مشورت دو استاد شناخته‌شده حوزه فلسفه اسلامی، دکتر حمید پارسانیا و دکتر رزمی، آغاز شد و روند داوری و پذیرش آن نزدیک به ۴ سال به طول انجامید.
مقاله کوشیده است بدون واگرایی از چارچوب علمی رایج، مفهوم زمان مطلق را بر اساس ساختار هستی‌شناسی حکمت اسلامی بازتعریف کند و بدین‌وسیله شکاف دیرینه میان فیزیک و متافیزیک را تا حدی ترمیم نماید.
تجربه‌ای از دیپلماسی علمی با حکمت اسلامی
نویسنده با اشاره به دشواری پذیرش چنین مقالاتی در مجلات بین‌المللی نوشت: «پس از ارسال مقاله به چندین مجله، دریافتیم که بسیاری از نشریات حتی وارد مرحله داوری نمی‌شوند. با توصیه استاد پارسانیا، از دکتر سید حسین نصر مشورت خواستیم. ایشان تأکید کردند که باید به مجلات میان‌رشته‌ای در حوزه علم و دین مراجعه شود؛ چرا که شناخت فلسفه اسلامی در غرب محدود به حوزه دین‌شناسی است.»
در پاسخ، دکتر نصر فهرستی از نشریات پیشنهاد کردند، از جمله:
• Theology and Science
• Asian Philosophy
• European Journal for Philosophy of Religion
تجربه‌ای برای دانشجویان علاقه‌مند به نشر علمی
نگارنده که تجربه نگاری خود را در شماره نخست نشریه انجمن علمی فلسفه فیزیک دانشگاه باقرالعلوم (ع) منتشر کرده است، با بازخوانی این مسیر، چند توصیه کلیدی را به دانشجویان حوزه فلسفه فیزیک و علاقه‌مندان به فعالیت بین‌المللی ارائه کرد: تا حد امکان، از آوردن صریح نام متفکران اسلامی در عنوان مقاله پرهیز کنند، و کارآمدی تفکر اسلامی را در نتیجه‌گیری نشان دهند.
از انتشار مقاله در مجلات غیرمعتبر جداً بپرهیزند و با شناخت دقیق چارک و نمایه مجلات، از بالاترین سطح ممکن آغاز کنند. استفاده از هوش مصنوعی برای ترجمه و ویرایش علمی، می‌تواند روند نگارش را تسهیل کند.
برای ورود موفق، ابتدا باید به‌طور گسترده مقالات معتبر بین‌المللی را مطالعه کرده و سپس از ظرفیت‌های حکمت اسلامی برای پاسخ به پرسش‌های نوین بهره جست.
فلسفه‌ای زنده برای جهانی در حال دگرگونی
این تجربه علمی نشان داد که حکمت اسلامی، برخلاف تصورات رایج، اگر به‌درستی صورت‌بندی و در قالب یک زبان مشترک علمی ارائه شود، نه‌تنها می‌تواند در مرزهای فیزیک و فلسفه دین بدرخشد، بلکه حتی در مجلات معتبر جهانی نیز شنیده خواهد شد.
انتشار این مقاله نشان می‌دهد که روایت‌های فلسفی برخاسته از متون اسلامی ـ از جمله اندیشه‌های امام صادق علیه‌السلام و ملاصدرا ـ می‌توانند راه‌حلی معقول برای معضلات بنیادین مانند نسبی‌گرایی در زمان و تقابل علم و دین ارائه دهند؛ به‌شرط آنکه «به زبان روز» بازگو شوند.
ارسال نظرات