مرحله جدید رقابت ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی

به گزارش خبرگزاری رسا از آذربایجان شرقی، در روزهای اخیر، امضای توافق‌نامه احداث مسیر ارتباطی جدید میان جمهوری آذربایجان و نخجوان از طریق خاک ارمنستان، موسوم به «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه جهانی»، واکنش‌های گسترده‌ای را در ایران و منطقه برانگیخته است.

 جزئیات توافق

بر اساس توافق میان رهبران آذربایجان و ارمنستان، مسیر ۴۳ کیلومتری عبوری از استان سیونیک ارمنستان تحت نظارت و تأمین امنیت شرکت‌های امنیتی آمریکایی احداث خواهد شد. این مسیر نه تحت عنوان «کریدور زنگه‌زور» مورد نظر باکو و نه در قالب «چهارراه صلح» مدنظر ایروان، بلکه با نام «پل ترامپ» معرفی شده است.

این پروژه عملاً یکی از بندهای حساس توافق آتش‌بس جنگ دوم قره‌باغ (ماده ۹) را اجرایی می‌کند، اما بدون حضور نیروهای روسیه که پیشتر در این ماده پیش‌بینی شده بود.

ارمنستان مدعی رعایت «تمام خط قرمزهای ایران»

 سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، با اشاره به تفاوت وضعیت فعلی با طرح اولیه، تأکید کرد که ارمنستان مدعی رعایت «تمام خط قرمزهای ایران» است. او گفت: «باید نگرانی‌های واقعی خود را لحاظ کنیم اما لازم است واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنیم.»

ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی

ولی کالجی، کارشناس روابط بین‌الملل، این توافق را نقطه عطفی در مسیر تغییر موازنه قدرت در قفقاز جنوبی دانست و پرسید که سیاست خارجی نیکول پاشینیان پس از این توافق به چه سمتی حرکت خواهد کرد. وی به تغییر نقش روسیه و ورود فعال آمریکا به این پروژه اشاره کرد.

 نگرانی‌های امنیتی و طرح‌های جایگزین

روزنامه اطلاعات در گزارشی، هم‌زمانی این توافق با تحولات نظامی اخیر علیه ایران را یادآور شد و نوشت که «افکار عمومی در ایران نسبت به روند ناگهانی و نامتعادل در شمال‌غرب کشور حساس شده است». بر اساس این گزارش، ایران به‌طور جدی پروژه «کریدور ارس» را به عنوان مسیر مواصلاتی و استراتژیک موازی دنبال می‌کند تا ضمن تقویت زیرساخت‌های تجاری، قابلیت جابه‌جایی تجهیزات و نیروهای نظامی برای حفاظت از مرزها را ارتقا دهد.

به نظر می‌رسد با ورود آمریکا به پروژه زنگه‌زور، رقابت ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی وارد مرحله‌ای تازه شده که می‌تواند موازنه منطقه‌ای را به شکل قابل توجهی دگرگون کند.