عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه:
حذف صفر از پول ملی بدون مهار تورم، بحران‌زا خواهد بود
حجت‌الاسلام علی باقری در گفت‌وگویی با خبرگزاری رسا با تأکید بر اینکه حذف صفر از پول ملی تنها در شرایط ثبات اقتصادی می‌تواند سودمند باشد، هشدار داد که اجرای این سیاست در شرایط فعلی اقتصاد ایران، به جهش قیمت‌ها، برهم خوردن قیمت‌های نسبی و تشدید تورم خواهد انجامید.
این روزها بحث حذف چهار صفر از پول ملی دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است؛ موضوعی که گرچه در نگاه اول می‌تواند به تسهیل معاملات و کاهش هزینه چاپ اسکناس منجر شود، اما به باور بسیاری از کارشناسان بدون خشکاندن ریشه‌های تورم و ایجاد ثبات اقتصادی، نه تنها بهبودبخش نخواهد بود، بلکه مشکلات تازه‌ای به بار خواهد آورد. خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری رسا در همین زمینه با حجت‌الاسلام علی باقری، عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه به گفت‌وگو نشسته است.
رسا ـ چرا توجه سیاستگذاران به سمت حذف صفر از پول ملی جلب شده است؟
سه دلیل عمده وجود دارد: نخست اینکه پول‌های خرد عملاً از چرخه معاملات کنار گذاشته شده‌اند؛ دیگر کسی با اسکناس‌های ۲۰ یا ۵۰ تومانی معامله نمی‌کند. دوم اینکه چاپ این اسکناس‌ها هزینه‌بر است و حتی گاهی هزینه چاپ از ارزش اسمی اسکناس بالاتر می‌رود. سوم اینکه فعالان اقتصادی در نوشتن و محاسبه اعداد بزرگ با دشواری روبه‌رو هستند و همین امر باعث می‌شود بانک‌ها و مؤسسات بارها و بارها ارقام را کنترل کنند.
تأثیر حذف صفر بر متغیرهای اقتصادی
رسا ـ برخی معتقدند حذف صفرها صرفاً تغییری اسمی است و تأثیر واقعی بر اقتصاد ندارد. نظر شما چیست؟
من با این دیدگاه موافق نیستم. پول سه وظیفه دارد: وسیله مبادله، ذخیره ارزش و معیار سنجش ارزش کالاها. وقتی واحد پول تغییر کند، مثل گرد کردن اعشار است؛ اما در اقتصاد برخلاف ریاضی، گرد کردن همیشه به سمت بالا اتفاق می‌افتد. نتیجه آن جهش قیمتی است که با تورم متفاوت است، اما می‌تواند منشأ تشدید تورم شود.
رسا ـ این جهش قیمتی چه پیامدهایی دارد؟
نخست، افزایش عمومی قیمت‌هاست. دوم، تغییر قیمت‌های نسبی است؛ به‌طور مثال کرایه یک مسیر نسبت به مسیر دیگر تغییر می‌کند و همین امر تخصیص منابع اقتصادی را به هم می‌زند. وقتی قیمت‌های نسبی تغییر کند، تولیدکننده‌ای که قبلاً با یک ساختار قیمتی فعالیت می‌کرد، ناگهان با تغییر شدید شرایط مواجه می‌شود. این موضوع در اقتصاد کلان آثار بسیار مهمی دارد.
تأثیر شرایط اقتصادی و سیاسی کشور
رسا ـ با توجه به شرایط فعلی کشور، اجرای این طرح چه تبعاتی دارد؟
جامعه ما بسیار حساس است و یک تلنگر کوچک می‌تواند بحران بزرگی ایجاد کند. ما اکنون در شرایط جنگ اقتصادی هستیم، نه در وضعیت آتش‌بس یا ثبات. در چنین فضایی، حذف صفرها تنها بحران را تشدید می‌کند. کشورهایی که موفق به اجرای این سیاست شده‌اند، ابتدا منشأ تورم را حل کرده‌اند و سپس در شرایط ثبات سراغ حذف صفر رفته‌اند.
راهکارها و الزامات
رسا ـ برخی معتقدند می‌توان با نظارت دقیق از جهش قیمت‌ها جلوگیری کرد. آیا چنین چیزی ممکن است؟
اگر بخواهیم از جهش جلوگیری کنیم باید یا سیستم پولی دو واحدی شود مثل دلار و سنت در آمریکا، یا نظارت شدید بر بازار صورت گیرد. هر دو راهکار مشکلات زیادی دارند. ایجاد سیستم دو واحدی مستلزم تغییر نرم‌افزارهای حسابداری و ایجاد ابهام در میان مردم است. از طرفی نظارت کامل بر قیمت‌ها هم تقریباً غیرممکن است؛ زیرا در اقتصاد ما تقریباً همه فعالان اقتصادی قدرت قیمت‌گذاری دارند.
رسا ـ در نهایت نظر شما درباره این لایحه چیست؟
درست است که حذف صفر مزایایی مانند کاهش هزینه چاپ اسکناس و ساده‌تر شدن محاسبات دارد، اما در شرایط فعلی، هزینه‌های آن بسیار بیشتر از منافعش است. به همین دلیل به هیچ عنوان با اجرای این لایحه در وضعیت کنونی موافق نیستم.
ارسال نظرات