آیت‌الله شهید دستغیب؛ الگویی از روحانیت در متن جامعه
در هنگامه‌ای که آتش تجاوز رژیم بعث بر سر ملت ایران فرو ریخت آیت‌الله شهید سیدعبدالحسین دستغیب با بیانی رسا و گامی استوار، روحانیت را از محراب به میدان فراخواند.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، روحانیت شیعه در طول تاریخ همواره پاسدار مرزهای عقیده و ایمان بوده است. اما در دوران دفاع مقدس این حضور از حد هدایت معنوی فراتر رفت و به صحنه‌ای از همراهی عملی، تربیت نیرو و ساماندهی اجتماعی بدل شد. در این میان آیت‌الله شهید عبدالحسین دستغیب امام جمعه شیراز و از چهره‌های درخشان حوزه و محراب، جلوه‌ای تمام‌عیار از «روحانیت مجاهد» را به نمایش گذاشت.
دعوت به حضور و جهاد
با آغاز تجاوز رژیم بعث صدام به ایران آیت‌الله دستغیب نخستین واکنش را نه با خطابه‌ای احساسی که با بیانیه‌ای تکلیف‌محور نشان داد. او در پیامی تاریخی خطاب به مردم نوشت: «... با توجه به وضع حساس فعلی مملکت و تجاوز ناجوانمردانه عراق به کشور اسلامی ما، سزاوار است از رفتن به حج صرف نظر کرده و با حضور یکپارچه خود در صحنه مبارزه، کمک‌های لازم را به ارتش نیرومند جمهوری اسلامی ایران برسانید.»
این جمله فراتر از توصیه‌ای عمومی در حقیقت فتوایی اجتماعی و اخلاقی بود؛ بیانگر درک درست او از اولویت‌های زمان و پیوند میان عبادت و مسئولیت. در شرایطی که برخی از مردم هنوز ابعاد جنگ را درنیافته بودند، صدای شهید دستغیب نه از پشت میز و نه از دوردست، بلکه از دل جامعه برخاست و موجی از بیداری را در جنوب کشور رقم زد.
روحانیتی که در سنگر بود
شهید دستغیب در گفت‌وگویی با فرمانده سپاه شیراز جمله‌ای گفت که در حافظه تاریخ ماندگار شد: «اگر نیرو کم است، ما هم آماده هستیم تا بیاییم و سنگرها را پر کنیم.»
این سخن صرفاً نشانه‌ای از تواضع نبود؛ بلکه بیانیه‌ای عملی از حضور روحانیت در جهاد بود. او باور داشت که روحانی اگر تنها سخن بگوید و عمل نکند، در امتحان رسالت شکست خورده است. از همین رو در کنار تشویق مردم به حضور خود نیز در تأمین امکانات، کمک‌های مردمی و پشتیبانی جبهه‌ها نقش فعالی داشت.
اهالی شیراز هنوز به یاد دارند که چگونه امام جمعه‌شان شخصاً در جمع‌آوری کمک برای رزمندگان پیش‌قدم می‌شد و چگونه جوانان شهر با شنیدن خطبه‌هایش مستقیم از مسجد به سمت جبهه اعزام می‌شدند. بیان پرشور و دردمندانه او ایمان را از محراب به میدان آورد.
پیوند کربلا و خرمشهر
یکی از عمیق‌ترین جملات شهید دستغیب درباره رزمندگان این بود: «رزمندگان دفاع مقدس اگر در کربلا بودند، به امام حسین علیه‌السلام کمک می‌کردند.» در این تعبیر کوتاه فلسفه‌ای نهفته است که مرز میان تاریخ و اکنون را از میان می‌برد. برای او دفاع از میهن اسلامی تکرار عاشورا بود؛ جایی که وفاداری و ایمان باید در میدان عمل سنجیده شود. این نگرش باعث شد تا جوانان بسیاری جنگ را نه صرفاً در قالب دفاع نظامی، بلکه به عنوان جهاد فی سبیل‌الله معنا کنند.
در نگاه او دفاع مقدس امتداد قیام حسینی بود؛ همان‌گونه که در عاشورا امام حسین(ع) از دین و کرامت انسان دفاع کرد امروز نیز رزمندگان در برابر تجاوز دشمن برای حفظ همان ارزش‌ها می‌جنگند. این پیوند میان کربلا و خرمشهر از ستون‌های اصلی فرهنگ مقاومت در ایران شد؛ فرهنگی که روحانیت در شکل‌دهی به آن نقش محوری داشت.
روحانیت و مسئولیت اجتماعی
در دوران بحران‌ها جامعه بیش از هر چیز به صداهای آرام‌بخش و در عین حال قاطع نیاز دارد. شهید دستغیب از همین سنخ بود؛ روحانی‌ای که مردم با شنیدن سخنش احساس اطمینان و تکلیف می‌کردند. او در خطبه‌ها، تنها به وعظ نمی‌پرداخت بلکه راه می‌گشود. ایمان را با عمل پیوند می‌زد و در هر سخن شعور سیاسی، آگاهی دینی و محبت مردمی را در کنار هم می‌نشاند.
وی مصداق روشنِ عالِمِ عامل بود؛ روحانی‌ای که «امر به معروف» را در شکل اجتماعی و میدانی آن می‌فهمید. برای او، دعوت به حضور در جبهه تنها بخشی از جهاد بود؛ بخش دیگرش، پاسداری از اخلاق، صبر خانواده‌های شهدا و امیدآفرینی در دل مردم بود.
درسی برای امروز روحانیت
بازخوانی سیره شهید دستغیب برای روحانیت امروز بیش از یک مرور تاریخی است؛ یادآور این حقیقت است که روحانیت، وقتی اثرگذار است که با مردم باشد، در کنار آنان بایستد و خود را در میدان تکلیف حاضر ببیند. او نشان داد که لباس روحانیت تنها نماد عبادت نیست، بلکه پرچم مسئولیت است.
در دنیای پرالتهاب امروز حوزه‌های علمیه می‌توانند با تأسی به چنین الگوهایی نقش تاریخی خود را در پاسداری از ایمان، اخلاق و هویت ملی احیا کنند. همان‌گونه که شهید دستغیب در روزهای آتش و خون با زبان دین و منطق ایمان به میدان آمد، امروز نیز رسالت روحانیت در دفاع از حقیقت و امید کم از جهاد آن روزها نیست.
جمع‌بندی
آیت‌الله شهید دستغیب الگویی از روحانیت در متن جامعه بود؛ عالمی که مرز میان منبر و میدان را برداشت و ایمان را به حرکت بدل ساخت. صدای او در فراخوان جهاد، نگاهش به جوانان رزمنده و حضورش در کنار مردم، تصویری زنده از معنویت مسئولانه را به نمایش گذاشت.
یاد و نام آن شهید محراب نه تنها برای مردم شیراز که برای همه حوزه‌ها و طلابی که خود را وارثان خط انبیا می‌دانند، درسی جاودان است
ارسال نظرات