لزوم بازنگری عمیق در سرفصلهای آموزشی و تربیت تخصصی در حوزه علمیه

حجت الاسلام مجید آقاجانی، مدیر ستاد اقامه نماز استان و استاد حوزه و دانشگاه، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در آذربایجان شرقی، درباره محور های بیانیه رهبر معظم انقلاب به مناسبت صدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، ضمن تأکید بر ضرورت تحول در ساختار و محتوای آموزشی حوزه، گفت: بیانیه رهبر معظم انقلاب نقشه راهی جامع برای حرکت حوزه در گام دوم انقلاب است حوزه علمیه باید از وضع موجود عبور کرده و با بازنگری در سرفصلها، به نیازهای فکری، اجتماعی و تمدنی جامعه اسلامی پاسخ دهد.
وی با اشاره به محور نخست بیانیه با عنوان «تحول در ساختار، محتوا و روش آموزش»، افزود: درس های پایهای حوزه مانند فقه، اصول و فلسفه، باید بهگونهای بازنگری و عمقبخشی شوند که بتوانند پاسخگوی مسائل روز در عرصه های نوپدیدی چون فقه رسانه، فقه هوش مصنوعی یا فلسفه سیاست باشند همچنین برای عبور از آموزش های سنتی صرف، باید به سمت روش های فعال و کارگاه محور در آموزش حرکت کنیم.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه تربیت تخصصی باید جایگزین آموزش های عمومی و کلی شود، اظهار داشت: تربیت نیرو در همه بخش ها باید از حالت عام خارج و به سمت تربیت متخصصان طراز اول در رشته های میان رشتهای نظیر فقه اقتصاد، فقه ارتباطات یا حکمت و فلسفه سیاست سوق پیدا کند امروز حوزه علمیه باید همانند دانشگاه ها، نظاممند و هدفمند در مسیر تخصص گرایی گام بردارد.
وی در ادامه با تأکید بر ضرورت تقویت ارتباط علمی میان حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: ارتباط حوزه با مراکز دانشگاهی نباید صرفاً در قالب نشست های صوری باشد، بلکه باید بر پایه تولید علم مشترک و مسئله محور استوار شود تا از تکرار و موازی کاری جلوگیری گردد هم افزایی میان این دو نهاد میتواند زمینه ساز شکل گیری علوم انسانی اسلامی و نظام فکری مستقل شود.
حجت الاسلام آقاجانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به محور دوم بیانیه یعنی نقش آفرینی اجتماعی و تمدنی حوزه، تصریح کرد: حوزه علمیه باید در طراحی نظامات اجتماعی از جمله نظام اقتصادی، فرهنگی و قضایی نقش فعال و راهبردی ایفا کند استقلال علمی حوزه منافاتی با مسئولیت آن در قبال نظام اسلامی ندارد، بلکه تقویت حوزه در عرصه های تمدنی، خود تضمین کننده پیشرفت نظام اسلامی است.
وی ادامه داد: امروز، جامعه و جهان اسلام منتظر الگوی عملی از سوی حوزه علمیه قم است باید برای تعامل با سایر مراکز دینی و علمی جهان اسلام برنامهای روشن و تحولی تدوین شود تا حوزه بتواند در حل مسائل کلانی چون وحدت امت اسلامی، مسئله فلسطین و چالش های فرهنگی جهانی نقش ایفا کند.
استاد حوزه و دانشگاه، در توضیح محور سوم بیانیه با موضوع مسائل نوپدید و آینده پژوهی گفت: حوزه علمیه نباید تنها پاسخگوی مسائل گذشته باشد؛ بلکه باید با نهادینه کردن آینده پژوهی در ساختار خود، برای ۲۰ سال آینده و تحولات فناورانه و جهانی، طرح و برنامه علمی داشته باشد فقه هوش مصنوعی، فقه محیط زیست و فقه فضای مجازی از جمله عرصه هایی است که ورود جدی حوزه را میطلبد.
وی در پایان، با تأکید بر ضرورت تدوین شاخص های دقیق برای تحقق بیانیه «حوزه پیشرو و سرآمد» اظهار داشت: برای ارزیابی پیشرفت حوزه در مسیر این بیانیه باید شاخص هایی مانند تعداد نظریه های نو در فقه حکومتی یا میزان فارغ التحصیلان متخصص در علوم انسانی اسلامی تعیین شود همچنین اجرای این بیانیه نیازمند مشارکت فعال اساتید، طلاب و نهاد های مدیریتی حوزه است تا از سطح شعار به مرحله اقدام و عمل برسیم.
حجت الاسلام آقاجانی یادآور شد: تحقق تخصص گرایی در حوزه علمیه، به معنای شکل دهی به قرارگاهی علمی، جهادی و پویا است که بتواند استعداد ها را شناسایی و متناسب با نیاز های جامعه اسلامی سامان دهی کند این قرارگاه باید همچون فرماندهی واحد، جهت دهی فکری و عملی نیرو های علمی حوزه را برعهده گیرد تا حوزه بتواند نقش تاریخی خود را در تمدن اسلامی ایفا کند.