ساختار، مأموریت‌ها و نقش قرارگاه حوزه انقلابی/جلوه‌ای واقعی از حضور جهادی و مسئولانه طلاب

حجت‌الاسلام صادق گلزاده، رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی، در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به خاستگاه و سیر شکل‌گیری مفهوم «حوزه انقلابی» اظهار داشت: واژه‌ی حوزه انقلابی برگرفته از بیانات رهبر معظم انقلاب است. چند سال پیش در یکی از دیدارهای نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه با ایشان ـ که آن زمان مربوط به دوره هفتم مجمع بود و اکنون در دوره نهم قرار داریم ـ رهبر معظم انقلاب نگاه عمیق و راهبردی خود را نسبت به این مجموعه بیان کردند.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب در آن دیدار، مجمع نمایندگان طلاب را نهادی مردم‌پایه و مبتنی بر نوعی دموکراسی درون‌حوزوی توصیف کردند؛ نهادی که اعضای آن از طریق انتخابات در حوزه‌های مختلف کشور و بر اساس تقسیمات جغرافیایی انتخاب می‌شوند و هر منطقه متناسب با جمعیت خود، یک یا چند نماینده در مجمع دارد.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت حفظ روحیه انقلابی در حوزه‌ها گفت: در آن دیدار ایشان مباحث مهمی درباره «حوزه علمیه انقلابی» مطرح فرمودند؛ از جمله اینکه «حوزه باید انقلابی بماند» و «قم مادر انقلاب است». این بیانات مبنای شکل‌گیری گفتمان «حوزه انقلابی» در میان نهادهای حوزوی شد.

حجت الاسلام گلزاده تصریح کرد: پس از این دیدار دغدغه‌ی تحقق این نگاه در میان مدیران و بزرگان حوزه به‌ویژه در شورای عالی و مدیریت حوزه‌های علمیه با جدیت دنبال شد و در نتیجه پیش‌نویسی از «منشور حوزه انقلابی» تدوین گردید که ضمن تبیین شاخص‌ها، فرآیندها و الزامات تحقق این مفهوم را در بر می‌گرفت.

وی ادامه داد: این منشور پس از بررسی و تصویب به مدیریت حوزه‌های علمیه ابلاغ شد تا به تمام مدارس و مراکز حوزوی کشور ارسال شود و همه حوزه‌ها در مسیر تحقق حوزه انقلابی نقش‌آفرین باشند.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی گفت: در ادامه مجمع نمایندگان طلاب برای عملیاتی‌کردن این رویکرد تصمیم به تشکیل «قرارگاه حوزه انقلابی» گرفت؛ نهادی اجرایی برای پیگیری و تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب در این زمینه. به همین منظور «شورای سیاست‌گذاری حوزه انقلابی» در چارچوب مجمع نمایندگان تشکیل شد تا سیاست‌ها و برنامه‌های این قرارگاه را طراحی و هدایت کند. اعضای این شورا به‌صورت حقوقی از میان مسئولان و شخصیت‌های مرتبط حوزوی تعیین شده‌اند.

قرارگاه حوزه انقلابی نهادی میدانی و جهادی

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی در ادامه سخنان خود با تشریح ساختار و مأموریت‌های این نهاد گفت: هیئت‌رئیسه مجمع نمایندگان طلاب، رؤسای کمیسیون‌های مجمع و چهار نفر از اعضای منتخب مجمع عمومی اعضای «شورای سیاست‌گذاری حوزه انقلابی» را تشکیل می‌دهند. ریاست این شورا و قرارگاه حوزه انقلابی بر عهده رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه است و یک نفر نیز به انتخاب شورا به‌عنوان دبیر شورا و رئیس دفتر قرارگاه منصوب می‌شود.

وی افزود: بنده از ابتدای تشکیل این مجموعه تا امروز عضو شورای سیاست‌گذاری قرارگاه بوده‌ام و در دو دوره نیز مسئولیت دبیری و ریاست دفتر قرارگاه حوزه انقلابی را برعهده داشته‌ام.

حجت الاسلام گلزاده با بیان اینکه قرارگاه حوزه انقلابی ماهیتی میدانی، عملیاتی و جهادی دارد، تصریح کرد: فعالیت‌های این مجموعه هم درون حوزه و هم در عرصه‌های بیرونی جریان دارد. هدف اصلی آن بهره‌گیری از ظرفیت تمامی نمایندگان، کمیسیون‌ها و مجامع استانی ــ در مجموع ۳۱ مجمع استانی ــ برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در خصوص حوزه انقلابی است.

وی ادامه داد: در سطح حوزه علمیه قم نیز قرارگاه فعالیت‌های متعددی انجام می‌دهد؛ از اقدامات مستقیم در مدرسه فیضیه و جلسات مجمع گرفته تا حضور در مدارس و مراکز علمی برای تبیین، تحلیل و گسترش نگاه انقلابی در میان طلاب و اساتید.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به تعاملات گسترده این نهاد با مراکز علمی و آموزشی گفت: با توجه به تأکید رهبر انقلاب بر تربیت اساتید و مدیران انقلابی، قرارگاه تعامل فعالی با مراکز تربیت استاد، تربیت مدیر و مجموعه‌هایی همچون مجتمع عالی شهدای محراب و مراکز تربیت امام‌جمعه دارد. در این تعامل‌ها نخستین اولویت استفاده از ظرفیت خود این مراکز است و تأکید ما بر آن است که علاوه بر سرفصل‌های علمی و تخصصی، موضوع «حوزه انقلابی» نیز در برنامه‌های آموزشی آن‌ها جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.

وی افزود: قرارگاه حوزه انقلابی آماده هرگونه همکاری و پشتیبانی از این مراکز است و در همین راستا نشست‌های مشترکی با مسئولان و اساتید این مجموعه‌ها برگزار می‌شود تا درباره مفاهیم اساسی انقلاب، جهاد تبیین و شاخص‌های حوزه انقلابی تبادل نظر صورت گیرد.

حجت الاسلام گلزاده در پایان خاطرنشان کرد: همکاری قرارگاه با مراکز حوزوی قم به‌معنای دخالت در امور آن‌ها نیست؛ بلکه هدف، هم‌افزایی، هماهنگی و تقویت نگاه انقلابی در همه بخش‌های حوزه است تا مسیر تحقق حوزه انقلابی هموارتر شود.

قرارگاه حوزه انقلابی نهادی برای پشتیبانی از مأموریت‌های انقلابی حوزه‌های علمیه

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به مأموریت‌های پشتیبانی این مجموعه اظهار داشت: هدف ما در قرارگاه حوزه انقلابی این است که مراکز و نهادهای حوزوی را در انجام مأموریت‌های محوله‌شان یاری کنیم تا بتوانند با موفقیت بیشتری عمل کنند.

وی برای تبیین این رویکرد به نمونه‌ای از همکاری قرارگاه با مرحوم آیت‌الله محمد یزدی اشاره کرد و گفت: در زمانی که ایشان ریاست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را بر عهده داشتند و مجمع نمایندگان طلاب نیز زیرمجموعه‌ای از جامعه محسوب می‌شد، دغدغه جدی آیت‌الله یزدی «کادرسازی برای نظام اسلامی» بود. بر همین اساس در مجمع نمایندگان طلاب «کمیسیون ویژه کادرسازی برای نظام» تشکیل شد که دارای دو کارگروه تخصصی بود و بنده نیز در یکی از این کارگروه‌ها فعالیت داشتم. بخش عمده‌ای از طرح‌ها و محتواهای آنجا تدوین و به ایشان ارائه شد.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی ادامه داد: این طرح‌ها مورد استقبال و حمایت جدی آیت‌الله یزدی قرار گرفت. در نهایت هرچند تأسیس «مجتمع عالی تربیت مدیر و مجتهد» ابتکار خود ایشان بود، اما پیگیری‌ها و فعالیت‌های کمیسیون یادشده در شکل‌گیری و تقویت این ایده نقش مؤثری داشت. آیت‌الله یزدی حتی منزل شخصی خود را برای تحقق این هدف وقف کردند تا مرکزی فاخر برای تربیت نیروهای انقلابی و مدیران کارآمد نظام اسلامی شکل گیرد.

وی افزود: این نمونه نشان می‌دهد که پیگیری دغدغه‌های انقلابی از سوی قرارگاه می‌تواند اراده و برنامه‌های بزرگان حوزه را در مسیر اهداف بلند انقلاب اسلامی تقویت و تسریع کند.

حجت الاسلام گلزاده در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به همکاری گسترده قرارگاه با مدارس و مراکز آموزشی حوزه تصریح کرد: نشست‌ها، همایش‌ها و برنامه‌های متعددی با هدف تبیین مفاهیم انقلاب و ارتقای بینش طلاب برگزار می‌شود و قرارگاه در این برنامه‌ها نقش پشتیبان و تسهیل‌گر دارد. به‌ویژه در زمینه جهاد تبیین و حوزه انقلابی، فعالیت‌های چشمگیری انجام شده است.

وی با اشاره به فعالیت‌های استانی قرارگاه خاطرنشان کرد: همین الگو در استان‌ها نیز دنبال می‌شود. به‌عنوان نمونه در حوزه علمیه خراسان و به توصیه شهید آیت‌الله رئیسی سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با حفظ استقلال استانی خود در قالب «خراسان بزرگ» هم‌افزایی و هماهنگی مؤثری را آغاز کردند و مجمع نمایندگان طلاب آن منطقه نیز بر همین اساس فعالیت خود را سامان داد.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی در پایان تأکید کرد: این قرارگاه در سطح ملی و استانی متناسب با ظرفیت‌ها و سابقه‌ی هر حوزه علمیه طرح‌ها و همکاری‌های متنوعی دارد اما ساختار آن به‌صورت یک نهاد رسمی و اداری نیست؛ بلکه با رویکردی چابک، میدانی و جهادی عمل می‌کند تا بدون تشریفات اداری بیشترین تأثیر را در تقویت روحیه و ساختار انقلابی حوزه‌ها بر جای گذارد.

قرارگاه حوزه انقلابی با رویکردی ملی و بین‌المللی

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به الگوی مدیریتی این مجموعه گفت: یکی از تعاریف پرکاربرد مدیریت در جهان این است که «مدیریت، هنر به‌کارگیری توان دیگران برای انجام درست کارهاست». ما نیز در قرارگاه حوزه انقلابی بر همین اساس عمل می‌کنیم؛ یعنی به‌جای انجام مستقیم همه امور تلاش می‌کنیم در حوزه‌های علمیه دغدغه ایجاد کنیم تا خودِ مدیران و اساتید، آستین همت بالا بزنند و در مسیر تحقق حوزه انقلابی گام بردارند.

وی افزود: گاهی نیز اگر در موضوعی خاص از ما مشورت یا همکاری بخواهند ـ مانند معرفی استاد یا طراحی برنامه آموزشی ـ وظیفه خود می‌دانیم که در کنار آن‌ها باشیم و به‌صورت هم‌افزا کار را پیش ببریم.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به ارتباط گسترده این مجموعه با حوزه‌های علمیه سراسر کشور اظهار داشت: در این سال‌ها با حوزه‌های علمیه استان‌های مختلف از جمله خراسان، اصفهان، همدان، تهران و دیگر مناطق کشور تعامل نزدیکی داشته‌ایم و همچنان این ارتباط ادامه دارد. تلاش ما این است که رویکرد حوزه انقلابی فقط در قم باقی نماند، بلکه در همه استان‌ها و حتی شهرستان‌ها نیز جریان یابد.

وی با تأکید بر ظرفیت کشوری مجمع نمایندگان طلاب گفت: از آنجا که مجمع نمایندگان طلاب مجموعه‌ای ملی است، این امکان فراهم است که از ظرفیت همه نمایندگان در سراسر ایران استفاده شود. بر همین اساس از هر مجمع استانی خواسته‌ایم مأموریت حوزه انقلابی را در تعامل با حوزه علمیه استان خود دنبال کند و هر نماینده طلاب نیز در محدوده انتخابیه‌اش نسبت به تحقق اهداف قرارگاه حوزه انقلابی اقدام نماید.

حجت الاسلام گلزاده افزود: در واقع قرارگاه حوزه انقلابی ساختاری مکمل برای همه نمایندگان طلاب و فضلا در قم و استان‌هاست تا بتوانند با هم‌افزایی و هماهنگی، این مسیر را پیش ببرند.

وی با اشاره به نقش فعال قرارگاه در فضای مجازی خاطرنشان کرد: برخی از فعالیت‌های ما با نام رسمی قرارگاه انجام می‌شود و برخی نیز بدون نام خاص اما در راستای همان مأموریت حوزه انقلابی است. ما معتقدیم اگر هدف خدمت به حوزه انقلابی باشد نام و نشان چندان اهمیتی ندارد؛ مهم آن است که کار پیش برود.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی در ادامه به بخش تحلیلی و تبیینی فعالیت‌های قرارگاه اشاره کرد و گفت: جهاد تبیین تنها به بیان محدود نمی‌شود بلکه نیازمند تحلیل عمیق و آگاهانه است. بر همین اساس سلسله نشست‌ها و جلسات متعددی در مدرسه فیضیه ـ به‌عنوان مرکز انقلاب و نماد حوزه انقلابی ـ برگزار شده است.

وی با بیان اینکه قرارگاه حوزه انقلابی در سال‌های اخیر بُعد بین‌المللی خود را نیز گسترش داده است، افزود: در دوران اوج محور مقاومت شخصیت‌هایی از کشورهای مختلف همچون لبنان، سوریه، فلسطین، یمن، عراق و بحرین به فیضیه دعوت شدند تا از نزدیک درباره تجربه‌های خود در مقاومت اسلامی سخن بگویند. این برنامه‌ها بُعد جهانی فعالیت‌های قرارگاه را نمایان ساخت و نشان داد که مفهوم حوزه انقلابی فراتر از مرزهای ایران است؛ چراکه مقاومت جلوه‌ای جهانی از روح انقلاب اسلامی به شمار می‌آید.

حجت الاسلام گلزاده در ادامه با قدردانی از حمایت بزرگان حوزه گفت: در همه این فعالیت‌ها، شخصیت‌های برجسته‌ای همچون آیت‌الله بوشهری (رئیس جامعه مدرسین)، آیت‌الله اعرافی (مدیر حوزه‌های علمیه کشور) و اعضای شورای عالی و جامعه مدرسین، نقش پشتیبان و همراه داشته‌اند. این همراهی پشتوانه‌ای معنوی و مدیریتی برای تداوم حرکت حوزه انقلابی در مسیر آرمان‌های امام و رهبری محسوب می‌شود.

قرارگاه حوزه انقلابی جلوه‌ای واقعی از حضور جهادی و مسئولانه طلاب

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به تأکید بزرگان حوزه بر فعالیت‌های قرارگاه اظهار داشت: بسیاری از شخصیت‌های برجسته حوزه هنگام دریافت گزارش عملکرد این مجموعه، فعالیت‌های آن را مصداق واقعی «حوزه انقلابی» و نمونه‌ای از «حرکت خالص و تمیز انقلابی» دانسته‌اند و توصیه دارند که این راه با جدیت و اخلاص دنبال شود.

وی افزود: برخی جلسات قرارگاه ماهیت تحلیلی و تخصصی داشته و به موضوعات خاص و روز اختصاص یافته است. در این نشست‌ها صاحب‌نظران دعوت می‌شوند تا شرایط، ابعاد و پشت‌صحنه‌های مسائل مهم را برای طلاب تحلیل کنند و بدین ترتیب قدرت تحلیل و بینش سیاسی ـ اجتماعی فضلا و طلاب جوان افزایش یابد تا بتوانند رویدادهای زمانه را با نگاه انقلابی و عالمانه تبیین نمایند.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی با اشاره به ضرورت آموزش‌های نوین گفت: دوره‌هایی در موضوعاتی مانند «هوش مصنوعی» برگزار شده است تا طلاب علاوه بر آشنایی با مفاهیم روز، بتوانند در عرصه‌های نوپدید نیز نقش‌آفرینی کنند.

حجت الاسلام گلزاده به فعالیت‌های قرارگاه در میادین عملی اشاره کرد و گفت: در دوران کرونا، سیل‌ها، زلزله‌ها و دیگر حوادث طبیعی قرارگاه به صورت فعال در کنار مردم و طلاب حاضر بوده است. همکاری با جمعیت هلال‌احمر برای برگزاری دوره‌های آموزش امداد و کمک‌رسانی برای طلاب و روحانیون داوطلب از جمله اقدامات مهم این نهاد بوده است.

وی ادامه داد: در ایام کرونا روحانیت انقلابی با حضور دوشادوش کادر درمان در بیمارستان‌ها، مراکز قرنطینه و در کفن و دفن اموات با رعایت کامل نکات بهداشتی و روحیه جهادی به یاری مردم شتافتند؛ حضوری آگاهانه، عاشقانه و مسئولانه که جلوه‌ای ماندگار از حوزه انقلابی است.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی تصریح کرد: در یکی از شب‌های بحرانی دوران کرونا تماس‌های فوری از مراکز حوزوی مبنی بر وخامت حال بزرگان روحانیت دریافت شد و طلاب جهادی با آمادگی کامل به کمک آنان شتافتند؛ حضور به‌موقع این طلاب در بسیاری موارد موجب نجات جان افراد شد.

حجت الاسلام گلزاده در پایان تأکید کرد: این صحنه‌ها تصویری روشن از حقیقت حوزه انقلابی را نشان می‌دهد؛ حوزه‌ای زنده، مسئول و در خدمت مردم، در خط مقدم جهاد علمی، فرهنگی و اجتماعی قرار دارد. قرارگاه حوزه انقلابی نیز ضمن سازماندهی، هماهنگی و آموزش این نیروها، پشتیبان اصلی این حرکت‌های جهادی است.

همکاری جهادی مرکز خدمات و قرارگاه حوزه انقلابی

حجت‌الاسلام گلزاده با اشاره به یکی از حوادث مهم دوران کرونا گفت: یکی از وظایف اصلی قرارگاه در دوران کرونا «کارگشایی» بود، طلاب و گروه‌های جهادی از مناطق مختلف برای رفع مشکلات اجرایی و تجهیزاتی با ما تماس می‌گرفتند و ما نیز تا حد توان آن‌ها را به مراکز مرتبط یا اشخاص مؤثر متصل می‌کردیم تا فعالیتشان متوقف نشود.

وی تصریح کرد: فعالیت‌های قرارگاه حوزه انقلابی در آن ایام کاملاً جهادی، خالصانه و بدون اتکا به بودجه یا امکانات خاص انجام می‌شد. بسیاری از اقدامات بی‌نام و نشان ماندند اما اثراتشان در میدان عمل به‌روشنی دیده شد.

رئیس دفتر قرارگاه حوزه انقلابی در پایان ضمن قدردانی از حمایت‌های مستمر مسئولان و بزرگان حوزه گفت: از حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی‌نژاد رئیس وقت مجمع نمایندگان طلاب، حجت‌الاسلام والمسلمین رضوی رئیس فعلی مجمع،و سایر نهادهای همراه صمیمانه تشکر می‌کنم. همچنین از رسانه‌های انقلابی به‌ویژه خبرگزاری رسا که همواره پشتیبان جریان حوزه انقلابی بوده و فعالیت‌های جهادی طلاب را به‌موقع منعکس کرده‌اند، سپاسگزارم.