علامه طباطبایی معمار اصلی علوم عقلی در قم بود/ ماجرای پاسخ علامه به درخواست آیت‌الله بروجردی برای تعطیلی فلسفه

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله عباس کعبی نماینده مجلس خبرگان رهبری صبح امروز در ابتدای درس خارج اصول فقه خود به مناسبت سالگرد ارتحال فیلسوف بزرگ جهان اسلام، علامه محمدحسین طباطبایی(ره) به تبیین جایگاه بی‌بدیل ایشان در تحولات فکری حوزه‌های علمیه پرداخت و بر اهمیت جمع میان علوم عقلی و نقلی تأکید کرد.

وی با تأکید بر نقش محوری علامه طباطبایی (ره) اظهار داشت: علامه طباطبایی از معماران علوم عقلی در حوزه علمیه قم است؛ نه تنها از معماران؛ بلکه باید بگویم معمار اصلی علوم عقلی در حوزه علمیه قم است و حق بزرگی بر گردن حوزه های علمیه قم و نجف و جهان اسلام دارد.

آیت‌الله کعبی با بیان این که علامه براساس ادای تکلیف شرعی خود توانست به این جایگاه برسد، ابراز کرد: علامه طباطبایی به این جمع‌بندی رسیده بود که علوم عقلی متروک مانده و باید به تدریس فلسفه بپردازد؛ با اینکه اصولی و فقیه بزرگی بود و شاگرد مکتب آقا شیخ محمد حسین اصفهانی بود.

ماجرای نافذ دانستن حکم مرجع و وجوب شرعی تدریس فلسفه

وی در ادامه به واقعه‌ای تاریخی درباره علامه طباطبایی در اوج فعالیت مارکسیست‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: در زمان علامه طباطبایی، برخی از افراد، از علامه طباطبایی سعایت کردند تا آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی بروجردی، مرجع تقلید عصر و بزرگ جهان تشیع، به علامه پیامی بفرستند که درس فلسفه خود را تعطیل کرده و دیگر به درس ادامه ندهد.

نماینده مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر این که «علامه طباطبایی فردی متشرع بود و به مرجعیت اعتقاد داشت»، افزود: علامه طباطبایی در پاسخ به مرجع تقلید عصر خود آیت‌الله بروجردی اینگونه پاسخ داد که «من شما را مرجع واجب الاطاعه می‌دانم و حکم شما را از لحاظ شرعی نافذ می‌دانم؛ اما من باید این نکته را بگویم که به این جمع‌بندی رسیدم که فلسفه گفتن من، واجب شرعی است و بر اساس وجوب شرعی می‌خواهم این کار را انجام و ادامه دهم؛ اما چون شما مرجع تقلید هستید، شما را نافذ الحکم می‌دانم. اگر شما به من دستور بدهید و حکم ولایی کنید که من درس خود را تعطیل کنم، تدریس من جایز نیست و حرام است و من از درس فلسفه امتناع خواهم کرد.» آیت‌الله بروجردی نیز در پاسخ گفتند «اشکالی ندارد، فلسفه بگویید.»

جمع علوم عقلی و نقلی و پرورش متفکران

آیت الله کعبی تصریح کرد: علامه طباطبایی علوم عقلی و علوم نقلی را با هم جمع کرد و در کنار آن، علوم اخلاقی را در مقابل بحران‌های الحاد ناشی از مارکسیسم و فمنیسم، در کنار درس تفسیر مطرح ساخت.

وی افزود: بعضی از اساتید ما مثل علامه مرحوم آیت‌الله مصباح، در درس بحار علامه طباطبایی حاضر می‌شدند و علامه طباطبایی نسلی متفکر از اندیشمندان حوزه‌ها را پرورش داد و آثار ماندگاری برای حوزه‌ها و دانشگاه‌ها به جا گذاشت.

استاد حوزه علمیه علامه طباطبایی را شخصیتی جامع و متواضع توصیف کرد که علاوه بر مقام علمی، با ساده‌زیستی و روحیه معنوی شناخته می‌شد و عرفان نظری و عملی را با هم آمیخته بود.

نصیحت جامع علامه در بستر بیماری به برخی از بزرگان

نماینده مجلس خبرگان رهبری در پایان، خاطره‌ای را که مستقیماً از شاگردان علامه شنیده است، نقل کرد و اظهار داشت: من از بزرگانی همچون مرحوم علامه مصباح یزدی، مرحوم آیت‌الله امینی، مرحوم آیت‌الله یزدی و آیات جوادی آملی و مظاهری شنیدم که هنگامی که علامه مریض حال شدند، همه سراسیمه برای عیادت خدمت ایشان رفتیم و عرض کردیم نصیحتی به ما کنید. علامه طباطبایی در پاسخ به درخواست علما، رو به آسمان کرده و گفتند «نصیحت جامع من به شما این است که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ» به یاد من باشید تا من هم به یاد شما باشم و شکر نعمت‌هایم را به جا بیاورید و کفران نعمت نکنید. 

آیت الله کعبی تاکید کرد: این نصیحت جامع علامه، امروز نیز به درد ما می‌خورد. اگر ما بخواهیم به جایگاه قرب حقیقی خدا برسیم و راه ها هموار شوند، همواره باید در یاد خدا باشیم و خود را از غفلت خلاص کنیم.