کارشناس فرهنگی و سیاسی حوزه علمیه تبریز در گفتگو با رسا:
حکمرانی فرهنگی باید بازتعریف شود
آذربایجان شرقی- حجت الاسلام سالار نیا با تأکید بر ضرورت بازتعریف حکمرانی فرهنگی، راهکارهای عملی برای تقویت عفاف و اجرای هوشمند قانون حجاب را تشریح کرد.
مسئله عفاف و حجاب در سالهای اخیر به یکی از محورهای اصلی گفتوگوهای فرهنگی و اجتماعی در کشور تبدیل شده است؛ موضوعی که علاوه بر بُعد دینی، نقش تعیین کنندهای در هویت جامعه اسلامی و سلامت فضای عمومی دارد.
همزمان با پیچیده تر شدن چالش های فرهنگی و افزایش جنگ ادراکی علیه ارزش های دینی، ضرورت تبیین علمی و ارائه راهبردهای منسجم بیش از گذشته احساس میشود.
در همین راستا، خبرنگار خبرگزاری رسا در آذربایجان شرقی، به سراغ حجت الاسلام میلاد سالارنیا، کارشناس سیاسی و فرهنگی حوزوی رفته تا ارزیابی ها و راهکار های وی را درباره وضعیت جاری و مسیر پیشِ رو در حوزه عفاف و حجاب جویا شود.
رسا- ارزیابی شما از وضعیت فعلی حجاب و عفاف در کشور چیست؟
حجت الاسلام سالارنیا: واقعیت آن است که موضوع حجاب در سالهای اخیر از یک مسئله صرفاً فردی عبور کرده و به شاخصی برای وضعیت اعتماد اجتماعی و میزان هماهنگی نهادهای فرهنگی تبدیل شده است.
وی ادامه داد: بخش قابل توجهی از نابسامانی موجود، محصول سالها بیتوجهی به سیاستگذاری جامع، ناهماهنگی دستگاهها و خلأ جدی در ارائه الگوهای صحیح است.
حجت الاسلام سالارنیا: از طرف دیگر، دشمن نیز با طراحی عملیات روانی هدفمند، کوشیده است مسئله حجاب را از یک حکم شرعی به یک چالش هویتی تبدیل کند. بنابراین تحلیل وضعیت موجود بدون توجه به این جنگ ادراکی، ناقص خواهد بود.
رسا- برخی معتقدند برخوردهای میدانی میتواند موجب بهبود شرایط شود ارزیابی شما چیست؟
حجت الاسلام سالارنیا: برخوردهای مقطعی یا احساسی اگرچه ممکن است در مقاطعی بازدارندگی محدودی ایجاد کند، اما در بلندمدت اثرگذاری پایدار ندارد.
وی ادامه داد: جامعه امروز ما نیازمند حکمرانی فرهنگی هوشمند است؛ حکمرانیای که اولویت را به اقناع، توضیح، گفتوگو و ایجاد باور بدهد، نه صرفاً اعمال قانون از سطح خیابان.
حجت الاسلام سالارنیا: قانون لازم است اما اجرای آن باید تدریجی، هوشمند و همراه با اقناعسازی باشد مسؤولیت نخست نیز برعهده نهادهای فرهنگی و مدیریتی است؛ اگر دستگاهها و مدیران الگوی عملی حجاب نباشند، مطالبه از عموم مردم نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
رسا- راهکارهای ایجابی و ایمن برای تقویت فرهنگ حجاب چیست؟
حجت الاسلام سالار نیا: به باور من، نقطه آغاز اصلاح وضعیت حجاب، بازسازی «اعتماد اجتماعی» است. مردم باید احساس کنند حاکمیت فرهنگی برنامه دارد، انسجام دارد و برای عزت جامعه تلاش میکند.
وی ادامه داد: راهکارهای ایجابی متعدد است:
-
احیای گفتمان خانوادهمحور در مسئله عفاف و حجاب
-
تولید محتوای جذاب و هوشمند در رسانهها با استفاده از زبان هنر
-
توانمندسازی مربیان، معلمان و فعالان فرهنگی بهعنوان حلقههای اثرگذار
-
بازنگری در آموزشهای رسمی و بهروز کردن شیوههای انتقال مفاهیم
-
ترویج الگوهای واقعی و قابلقبول اجتماعی بهجای شعارهای کلی
-
تقویت فضاهای عمومی سالم برای ایجاد «احساس هویت» و امنیت روانی
این اقدامات باید در کنار یکدیگر و با برنامهریزی بلندمدت پیش برود.
رسا- آیا رویکرد سلبی در شرایط فعلی ضرورتی دارد؟
حجت الاسلام سالار نیا: رویکرد سلبی بهعنوان یک بخش کوچک از فرآیند حکمرانی، قابل حذف نیست اما نباید به محور اصلی تبدیل شود. اقدام سلبی زمانی اثر دارد که پشتوانه فرهنگی، رسانهای و تربیتی وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: اگر جامعه احساس کند که پیش از هر چیز تلاش شده حقیقت تبیین شود و مسیر اعتمادسازی طی شده، آنگاه اجرای قانون نهتنها تنشآفرین نخواهد بود بلکه به مطالبه عمومی تبدیل میشود.
رسا- نقش نهادهای فرهنگی و حوزوی را در این مسیر چگونه ارزیابی میکنید؟
حجت الاسلام سالار نیا: نقش حوزه علمیه در این عرصه بسیار راهبردی است. حوزه باید علاوه بر تبیین مبانی شرعی، بهصورت جدی در میدان تربیت نیروی انسانی، تولید محتوا، نقد جریانهای فکری و هدایت افکار عمومی حضور داشته باشد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، پایگاههای بسیج، مؤسسات فرهنگی مردمی و مراکز تربیتی میتوانند بازوان اجرایی و فکری برای ایجاد جریانهای اجتماعی مؤثر باشند. هماهنگی این مجموعهها با بدنه حاکمیت فرهنگی، نقطه آغاز تحول خواهد بود.
رسا- جمعبندی و توصیه شما برای ساماندهی وضعیت حجاب چیست؟
حجت الاسلام سالار نیا: بهصورت خلاصه، باید گفت حجاب یک حکم الهی و یک مسأله فرهنگی ـ اجتماعی است که مدیریت آن نیازمند عقلانیت، صبر و انسجام است. ما نه به برخوردهای شعاری نیاز داریم و نه به رهاسازی فرهنگی.
وی ادامه داد: راه درست آن است که قانون محترم شمرده شود، فرهنگ تقویت گردد و اعتماد اجتماعی بازسازی شود. اگر این سه ضلع کنار هم قرار گیرد، جامعه ما دوباره به سمت زیست عفیفانه و مبتنی بر کرامت انسانی حرکت خواهد کرد.
ارسال نظرات