حجت الاسلام هادی خسروی؛
بسیجیبودن یک منش برخاسته از مبانی انقلاب اسلامی است
پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی به تبیین جایگاه بسیج در انقلاب اسلامی و شاخصههای آن در اندیشه امامین انقلاب اسلامی پرداخت.
اشاره: در آیینه کلاناندیشهی امامین انقلاب، بسیج بهمثابه «نهاد مولد معنویت و مقاومت» و «الگوی مترقی مردم سالاری دینی» تجلی مییابد. این پدیدهی انقلابی، نه صرفاً یک ساختار دفاعی، که مدرسهی عشق و ایثار و نماد تجمیع ارادهی ملی برای تحقق تمدن نوین اسلامی است. از منظر امام خمینی(ره)، بسیج شجرهی طیبهای است که ریشه در بطن مردم دارد و از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، عنصر ماندگار و پویای نظام است که نقش بیبدیل آن در جهاد سازندگی علمی، اقتصادی و فرهنگی تعریف میشود. این نهاد برآمده از گفتمان انقلاب، همواره در خط مقدم پیوند عرصهی تفکر و میدان عمل حرکت کرده و بهعنوان بازوی توانمند ولایت، الگویی جهانشمول از بسیج امت در برابر استکبار را به نمایش گذاشته است.
بر همین اساس خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا با حجت الاسلام هادی خسروی پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی و مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه معارف اسلامی گفتگویی داشته است که در ادامه تقدیم مخاطبان گرامی میشود:
رسا- با توجه به جایگاه بسیج و نقش بسیج مردمی در تاریخ انقلاب اسلامی، ماهیت و اهمیت آن در اندیشه امامین انقلاب را تبیین بفرمایید.
در خصوص نهاد مقدس بسیج در اندیشه امامین انقلاب باید تأکید کرد که از آغاز نهضت اسلامی، که از اوایل دهه چهل شمسی و عملاً از سال ۱۳۴۱ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ ادامه رسمی یافت، حضرت امام خمینی(ره) از ظرفیت عظیم مردمی برای به ثمر رساندن انقلاب و انتقال انتقاد به حکومت وقت به بهترین و مؤثرترین شکل بهره بردند.
در این اندیشه، بسیج هم در معنای عام و هم در معنای خاص مطرح است. بسیج به معنای عام، همان روحیه بسیجکنندگی مردم است که از پیش از انقلاب توسط امام راحل پایهگذاری شد و در جریان نهضت نقش تعیینکنندهای ایفا کرد. حضور گسترده و مؤثر اقشار مختلف مردم در شکلگیری و پیروزی انقلاب، نتیجه همین روحیه بسیجی بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز یکی از نخستین نهادهایی که امام خمینی(ره) بنیانگذاری کردند، ساختاری بود با عنوان «سازمان بسیج مستضعفین» که در ابتدا با عنوان «بسیج ملی» شناخته میشد و پس از طی روال قانونی در مجلس شورای اسلامی بهطور رسمی با نام بسیج مستضعفین فعالیت خود را آغاز کرد.
از آنجا که این انقلاب بر پیوند دوسویه امام و امت استوار است، بدیهی بود که حضور مردم، نقشی اساسی در پیروزی انقلاب داشته باشد. همین روحیه بسیجکنندگی امام ــ یعنی فراخواندن مردم به حضور در صحنه، هدایت آنان و ساماندهی حرکت اجتماعی ــ بخشی از ذات انقلاب اسلامی و از ویژگیهای شاخص اندیشه امامین انقلاب به شمار میرود.
پس از رحلت امام خمینی(ره)، در دوران زعامت حضرت آیتالله خامنهای مدظلهالعالی نیز بسیج همواره حضوری فعال در عرصههای گوناگون داشته است. مقام معظم رهبری طی سالهای متمادی، در کنار دیدارهای عمومی با اقشار مختلف مردم، همواره دیدارهای اختصاصی و دوطرفهای با دانشجویان و بسیجیان، بهویژه بسیج دانشجویی، برگزار کردهاند.
برای تبیین بهتر این جایگاه باید یادآور شد که نگاه امامین انقلاب به بسیج نگاهی پیوسته و مکمل است. از همین روست که پس از پایان جنگ تحمیلی و پذیرش قطعنامه ۵۹۸، حضرت امام خمینی(ره) با درک شرایط جدید کشور، ابتکاری مهم را رقم زده و بسیج دانشجویی و بسیج طلاب را تأسیس کردند.
اهمیت این اقدام در این نکته نهفته است که گرچه در بسیاری از کشورها نوعی بسیج عمومی در شرایط جنگ وجود دارد، اما ابتکار امام پس از پایان جنگ نشان داد که عرصه مواجهه انقلاب اسلامی از جنگ سخت به جنگ نرم تغییر یافته است و ضرورت سازماندهی نیروهای مؤمن و انقلابی در محیطهای علمی و فرهنگی بیش از گذشته نمایان شده است.
در ادامه این مسیر، مقام معظم رهبری در طول سالهای رهبری خود همواره بر پررنگبودن نقش بسیج در جامعه تأکید کردهاند. تشکیل بسیج اقشار در حوزههای مختلف ــ از جمله بسیج کارمندان، دانشجویان و طلاب ــ در همین چارچوب صورت گرفت. بسیج دانشجویی و طلاب نیز در اواسط دهه هفتاد ساختار نظاممند خود را پیدا کرد و از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی بهطور رسمی به دانشگاهها و مراکز آموزشی ابلاغ شد.
افزون بر این، دیدارهای مستمر مقام معظم رهبری با دانشجویان و بسیجیان در ایام مختلف از جمله هفته بسیج، هفته دفاع مقدس و همچنین دیدارهای اختصاصی با بسیج دانشجویی، همواره بستر گفتوگویی دوطرفه و مؤثر میان ایشان و جوانان انقلابی را فراهم کرده است. این دیدارها که در آنها دانشجویان نقطهنظرات خود را مطرح میکنند و رهبری نیز نکات راهبردی را بیان میکنند، بهترین منبع برای شناخت شاخصهای بسیجی از منظر ایشان است.
رسا- هویت بسیجی تراز انقلاب اسلامی و شاخصه های بسیج ایده آل در اندیشه امامین انقلاب چگونه تبیین شده است؟
در این زمینه دو سند مهم نیز وجود دارد: سند عام که همان «بیانیه گام دوم انقلاب» است و نقش ویژهای برای جوانان و جریان بسیج قائل شده است؛ و سند خاص که «سند اعتلای دهساله بسیج» است و در اوایل سال ۱۴۰۰ از سوی مقام معظم رهبری بهطور رسمی ابلاغ شد.
ایشان در این سند و در بیانات دیگر خود، ویژگیهای بنیادین بسیجی را تبیین کردهاند. بر اساس این نگاه، بسیجی کسی است که تفکر او بسیجی باشد؛ یعنی در یک زیستبوم و فرهنگ بسیجی تنفس کند و هویت او با انقلاب اسلامی گره خورده باشد. بسیجیبودن یک فعالیت مقطعی یا پروژهای نیست، بلکه یک نوع تفکر و منش برخاسته از مبانی انقلاب است.
رهبر معظم انقلاب برای بسیجی تراز انقلاب اسلامی چند خصوصیت و شاخصه تبیین می کنند. ایشان می فرمایند فرد بسیجی باید روحیه ایثار و فداکاری داشته باشد، ازخودگذشتگی را سرلوحه کار خود قرار دهد و اهل کار جمعی و تشکیلاتی باشد. مهمتر از همه آنکه از منظر رهبر معظم انقلاب، بسیجی کسی است که بداند انقلاب اسلامی، قرآن کریم، پیامبر اکرم(ص) و امام زمان(عج) چه میخواهند و بتواند همان اهداف را امروزه در عرصه عمل اجرایی و عینی کند.
ارسال نظرات