ترکهای عمیق در پیمان آهنین؟
اختلافات پنهان ترامپ و نتانیاهو بر سر غزه و سوریه، اتحاد سنتی آمریکا و رژیم صهیونیستی را در آستانه آزمون تاریخی قرار داده است.
در حالی که خاورمیانه پس از تحولات پرتلاطم سال ۲۰۲۵ به دنبال ثبات میگردد، روابط ایالات متحده و رژیم صهیونیستی که دههها به عنوان نماد اتحاد استراتژیک شناخته میشد، با تنشهای بیسابقهای مواجه شده است. گزارشهای معتبر از منابع آمریکایی مانند اکسیوس، المانیتور و والاستریت ژورنال نشاندهنده نارضایتی فزاینده دونالد ترامپ از اقدامات یکجانبه بنیامین نتانیاهو است که نهتنها اجرای آتشبس غزه را مختل کرده، بلکه تلاشهای واشنگتن برای ایجاد نظم نوین در سوریه و گسترش توافقات ابراهیم را با چالش روبهرو ساخته است. این اختلافات، ریشه در تفاوت اولویتها دارد: ترامپ به دنبال دستاوردهای دیپلماتیک سریع برای تقویت جایگاه جهانی خود است، در حالی که نتانیاهو زیر فشار ائتلاف داخلی و نگرانیهای امنیتی، رویکردی محتاطانه و گاهی تهاجمی اتخاذ کرده که کاخ سفید آن را مانعتراشی میداند. این وضعیت میتواند پیامدهای بلندمدتی برای معادلات منطقه داشته باشد، جایی که آمریکا به عنوان قدرت حامی، در حال بازنگری در سطح حمایت بیقیدوشرط خود است.
غزه: بنبست خلع سلاح و خشم پنهان کاخ سفید
آتشبس غزه که با تلاش مستقیم ترامپ در اکتبر ۲۰۲۵ برقرار شد، در مرحله اول با موفقیت نسبی همراه بود، اما ورود به مرحله دوم – شامل خلع سلاح حماس، خروج کامل نیروهای اسرائیلی و استقرار نیروی بینالمللی – به مانع جدی برخورد کرده است. ترور رائد سعد، از فرماندهان کلیدی حماس در ۱۳ دسامبر، بدون هماهنگی با واشنگتن، جرقه اصلی تنش اخیر بود؛ کاخ سفید این اقدام را نقض صریح توافق دانست و در پیامی خصوصی به نتانیاهو هشدار داد که چنین رفتارهایی اعتبار دستاورد ترامپ را زیر سؤال میبرد. مقامات آمریکایی تأکید دارند که حماس ابتدا با قاچاق سلاح و حملات محدود آتشبس را نقض کرده، اما رژیم صهیونیستی را به عدم انعطاف متهم میکنند. اختلاف عمیق بر سر مفهوم خلع سلاح است: تلآویو بر تحویل فوری همه سلاحها حتی انواع سبک اصرار دارد، در حالی که واشنگتن به فرآیندی تدریجی و محدود به تسلیحات سنگین فکر میکند و حماس تنها پس از تشکیل دولت فلسطینی حاضر به مذاکره است.
تاکنون هیچ کشوری تعهد قطعی برای نیروی بینالمللی نداده و پیشبینیها از حداکثر ۱۰ هزار نیرو تا پایان ۲۰۲۶ حکایت دارد. نتانیاهو از ورود سریع به این مرحله هراس دارد، زیرا حضور نیروهای خارجی میتواند آزادی عمل نظامی رژیم اسرائیل را محدود کند و فشار داخلی برای حفظ دستاوردها را افزایش دهد. این بنبست نهتنها آتشبس را شکننده کرده، بلکه ترامپ را که به دنبال پیروزی بزرگ برای نوبل صلح است، ناامید ساخته و او را وادار به اظهارات خصوصی تند علیه نتانیاهو کرده است.
سوریه: آزادی عمل در برابر ثبات منطقهای
تنشها فراتر از غزه به سوریه کشیده شده، جایی که پس از سقوط رژیم اسد، دولت احمد الشرع تلاش میکند کشور را بازسازی کند. ترامپ خواهان همکاری رژیم اسرائیل با دمشق برای ایجاد ثبات و الحاق احتمالی سوریه به توافقات ابراهیم است، اما تلآویو با کنترل مناطق جنوبی سوریه و حملات هوایی مکرر، رویکردی متفاوت برگزیده. فرستاده ویژه ترامپ، تام باراک، در جلسات متعدد با نتانیاهو بر توقف عملیات و هماهنگی تأکید کرده، اما اسرائیلیها باراک را به جانبداری از ترکیه و سوریه متهم میکنند و اظهارات او در مجمع دوحه را نشانه تردید در مدل حکومتی خود میدانند.
رژیم صهیونیستی بر غیرنظامیسازی گسترده و حفظ کریدور برای دروزیها اصرار دارد، خواستههایی که دمشق زیادهخواهانه میخواند. گزارشها حاکی است واشنگتن معتقد است تلآویو علاقه واقعی به توافق ندارد و تنها به حفظ برتری هوایی فکر میکند. این اختلاف، در آستانه دیدار نتانیاهو با ترامپ در فلوریدا، میتواند به نقطه عطفی تبدیل شود، جایی که ترامپ ممکن است فشار بیشتری برای پذیرش توافق امنیتی شبیه پیمان ۱۹۷۴ اعمال کند.
نقش ترکیه و قطر: خط قرمزهای تلآویو
ترامپ از حضور ترکیه در نیروی غزه و بازسازی آن حمایت میکند و حتی فروش اف-۳۵ را در نظر دارد، اما نتانیاهو اردوغان را دشمن قسمخورده میداند و حضور آنکارا و دوحه را که بر تداوم نقش حماس اصرار دارند، غیرقابل قبول میخواند. این مسئله نتانیاهو را در دوراهی سختی قرار داده: پذیرش خواست ترامپ یا مواجهه با فشار داخلی برای نابودی کامل حماس.
آیندهنگری: آزمون نهایی در مارالاگو
دیدار قریبالوقوع نتانیاهو با ترامپ در ۲۹ دسامبر و جلسه بعدی، فرصتی برای حل اختلافات است، اما اگر نتانیاهو نتواند انعطاف نشان دهد، ممکن است حمایت بیقیدوشرط آمریکا کاهش یابد. این وضعیت میتواند به بازنگری در روابط منجر شود و خاورمیانه را به سمت معادلات جدیدی سوق دهد، جایی که آمریکا اولویتهای جهانی خود را بر حمایت مطلق از یک طرف ترجیح میدهد.
در نهایت، این تنشها نهتنها آینده غزه و سوریه را تعیین میکند، بلکه نشاندهنده تغییر احتمالی در توازن قدرت منطقهای است که سالها بر پایه اتحاد آهنین بنا شده بود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
ارسال نظرات