قیام ۱۹ دی؛ حرکت قوی مردم و علما برای سقوط رژیم پهلوی

آیت‌الله سید محمد غروی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد درس خارج حوزه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا درباره قیام مردم در نوزدهم دی ماه و تأثیر آن در حرکت انقلابی منجر به تأسیس جمهوری اسلامی گفت: نهضت امام و روحانیت از سال 41 در ارتباط با انجمن‌های ایالتی و ولایتی شروع شد؛ می‌توان گفت که در مسأله انقلاب سفید و مسائل بعد از آن امام خمینی (ره) نقش محوری در مبارزه با رژیم پهلوی داشت.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان توضیحاتی درباره بعد از سال 42، یعنی حبس و تبعید امام خمینی (ره)‌ بعد از واقعه 15 خرداد ابراز داشت: اعلامیه‌های امام خمینی (ره) در وقایع مختلف مانند جشن فرهنگ شیراز و دیگر مسائل مردم را هوشیار کرد و بیش از پیش در جریان مسائل قرار داد؛ امام راحل و برخی دیگر از بزرگان و علما به مناسبت‌های مختلف به میدان می‌آمدند و تأثیر بسزایی در آگاهی مردم داشتند.

این استاد درس خارج مقاله منتشره در روزنامه اطلاعات به تاریخ هفدهم دی ماه 1356 را مبدأ جریانی خاص توصیف کرد و گفت: مقاله‌ای به اسم مستعار در روزنامه اطلاعات منتشر شد و در آن، با انتشار حرف‌های نادرست و غیر واقع، امام مورد تعرض قرار گرفت که برای مقلدان ایشان و مردم، قابل تحمل نبود.

وی که خود در وقایع دیماه سال 1356 در قم حضور داشت تصریح کرد: تکانه‌های انتشار این مقاله روز هجدهم دی ماه به حوزه‌ها منتقل شد و روز نوزدهم حوزه تقریباً تعطیل و تظاهراتی با حضور برخی مراجع و مدرسین حوزه در قم انجام شد؛ عده‌ای از مردم قم تجمعاتی را نیز تشکیل دادند؛ مرکز تجمعات مردمی بیشتر در منازل مراجع و برخی دیگر از بزرگان قم بود.

آیت‌الله غروی در تعریف جزئیات وقایع 19 دیماه 1356 قم گفت: بعد از ظهر تظاهرات ادامه داشت اما تفاوتش با تظاهرات صبح، نوع برخورد و خشونت نیروهای نظامی رژیم با مردم بود؛ در این واقعه تعدادی از طلاب و مردم قم به شهادت رسیدند؛ همان شب در قم جوی به وجود آمد که مانند حکومت نظامی بود و به سختی می‌شد زخمی‌ها را به بیمارستان منتقل کرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم چنین حرکتی از سوی حکومت را غیر منتظره و باعث تحریک عواطف مردم به ویژه روحانیت و مراجع تقلید توصیف و تصریح کرد: آن شب را به خاطر دارم که آیت‌الله حائری و مراجع خیلی ناراحت بودند و مسأله برایشان دردناک بود.

این استاد درس خارج حوزه در بیان تحلیل وقایع جانبی این رویداد توضیح داد: شهادت یا فوت مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی چند روز قبل از این واقعه اتفاق افتاده بود؛ مجالس ترحیم با شکوهی در قم و تهران برای ایشان برگزار شد؛ این حرکت از انتظار دستگاه حاکمیت خارج بود زیرا امام خمینی (ره) تبعید شده بود تا در ایران به فراموشی سپرده شود، اما پس از این مدت مدید، برگزاری این مجالس نشان می‌داد که امام راحل در دل مردم زنده است و حتی این تبعید چیزی از محبوبیت ایشان کم نکرده است.

وی افزود: احتمالاً مقاله زهرناک و زشت منتشره در هفدهم دی ماه برای این بود که می‌خواستند آن مسأله را مقداری تحت الشعاع قرار دهند؛ که البته این حرکت هم با حرکت انقلابی طلاب، فضلا و مردم قم مواجه شد و برای حکومت نتیجه عکس داشت.

آیت‌الله غروی در بیان مهمترین نکته قیام 19 دی گفت: نهضت به صورت تدریجی و آهسته مسیر خود را می‌پیمود اما حرکت وحشیانه رژیم سفاک پهلوی در 19 دی باعث مبدل شدن همان حرکت آهسته به حرکت انقلابی مردم شد؛ بعد از حادثه 19 دی اطلاعیه مراجع برای عزای عمومی بازتاب گسترده‌ای داشت؛ شهرستان‌های مختلف در هفته و چهلم این شهدا مراسم‌هایی برگزار می‌کردند که در آن مراسم کشتاری صورت می‌گرفت که چهلم آن در شهر دیگری این وقایع تکرار می‌شد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: با گسترده شدن این موج، رژیم پهلوی از کنترل مردم ناتوان شد، دولت هویدا ساقط شد، دولت شریف امامی هم نتوانست این روند را کنترل کند، شاه فرار کرد، امام خمینی (ره) به ایران آمد و بالاخره این انقلاب پیروز شد؛ به بیان دیگر 19 دی نقطه شروع قوی برای پیروزی انقلابی شکوهمند در یک سال و نیم بعد بود.

این استاد درس خارج تأکید کرد: مردم باید سالروز قیام 19 دی را زنده بدارند و نقش بسیار مهم این قیام در پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی ایران را فراموش نکنند.