دست کم گرفتن استعمار مشروطه را با شکست مواجه کرد

حجت الاسلام علی عبداللهی، پژوهشگر حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا درباره عوامل انحراف نهضت مشروطه گفت: دور شدن مشروطه خواهان از اندیشه دینی و دست کم گرفتن استعمار را می‌توان از مهمترین دلایل شکست نهضت مشروطه دانست.

وی ادامه داد: برخی از انقلابی‌ها و نیروهای معتقد در نهضت مشروطه با ساده‌اندیشی فکر می‌کردند همراهی آنان باید تا زمان استقرار مشروطه باشد و بعد از آن تکلیفی جدی بر عهده آنها نیست از این رو در اوایل دوره مشروطه شاهد ورود و سپس رخنه بسیاری از افراد قدرت طلب و اهل زد و بندهای سیاسی در پایه‌ها و نهادهای مهم مشروطیت هستیم.

این پژوهشگر حوزوی افزود: رواج تهمت و افترا زدن‌های بیجا و انگ‌زدن‌های سیاسی در مطبوعات سبب رواج نوعی بی تقوایی اجتماعی و سیاسی شد و این امر دلسردی و کناره‌گیری بسیاری از علما و مبارزان را فراهم آورد.

وی بیان داشت: چند دستگی بین علما و دامن زدن به اختلافات بین آنها که بیشتر در زمینه‌های نظری و اجتهادی بود، سبب شد نوعی سردرگمی و بی اعتمادی به مشروعیت نهضت و مبانی آن در بین مردم ایجاد شود.

حجت الاسلام عبدالهی خاطرنشان کرد: در آن وهله مفاهیمی چون آزادی، شورا، عدالت، برابری و برادری با هدف مقابله با متدینین به صورت افراطی تبلیغ می‌شد، همین امر باعث شد مردم دیندار به این نتیجه برسند که در ذات این مفاهیم و الفاظ ترویج بی دینی نهفته است، پس باید از نهضت و انقلابی که این مفاهیم را مطرح کرده دوری جست.

وی اعدام شیخ فضل الله نوری و منزوی شدن بسیاری از علماء را سبب ایجاد بیزاری عمومی از نهضت مشروطیت دانست و گفت: این اتفاقات در نهایت باعث ضعیف شدن هر دو جناح عمده دینی مشروطیت شد و سکولارها و سیاسیون قدرت طلب از این فرصت استفاده کردند و جای دینداران را در نهضت گرفتند.

این پژوهشگر حوزوی عدم شناخت کافی از غرب و دست کم گرفتن استعمار را از دیگر عوامل موثر در شکست مشروطه عنوان کرد و ابراز داشت: از آنجا که نهضت مشروطه، نهضتی ضد استبدادی بود همه توجه مشروطه خواهان برای سد کردن عوامل و مجاری استبداد صرف شد و آنها از خطر استعمار غافل شدند.

وی ادامه داد: نتیجه این سهل انگاری سیطره استبداد نظام شاهنشاهی پهلوی بود که در بی قانونی و زورگویی کم از دوران قاجار نداشت و به شیوه نو تحت نام و ظاهر مشروطه و پارلمان، آزادی را در ایران محدود کرد و این گونه بود که مشروطه دگرگون و استبداد مضاعف شکل گرفت./916/ت302/ع