استراتژی رسانه های بیگانه علیه روحانیت در انتخابات مجلس نهم

با آنکه بررسی کلی عملکرد و تاکتیکهای این رسانه ها ضروری و مهم است، اما در این یادداشت به ارائه گزارشی ویژه از نگاه رسانه های بیگانه به نهاد روحانیت در انتخابات نهمین مجلس شورای اسلامی می پردازیم.

نگاه رسانه های بیگانه، در این گزارش BBC فارسی و صدای آمریکا به روحانیت، در چند محور قابل بررسی است.

محور اول حمله به جایگاه ولایت فقیه و شخص ولی فقیه.

محور دوم تبلیغ جنگ قدرت میان روحانیون سرشناس.

محور سوم تخریب کارکرد روحانیت در دو عرصه اجتماعی و سیاسی.

گفتمان تخریب روحانیت در هر سه محور یاد شده، در برنامه های متعدد و متنوعی طراحی و پیگیری شده و مربوط به یک یا چند برنامه خاص نبوده است. از این میان می توان به برنامه هایی از قبیل افق، روی خط و روی خط انتخابات (ویژه برنامه) در یک شبکه فارسی و همچنین صفحه 2، پرگار و به عبارت دیگر در شبکه BBCفارسی؛ به علاوه بخشهای متعدد خبری و تحلیلی در هر دو شبکه اشاره نمود.

در محور اول یعنی حمله به ولایت فقیه، چه از منظر جایگاه و چه از منظر شخص، یعنی مقام معظم رهبری، زنجیره ای از اتّهامات و ادّعاها، مطرح و به صورت مکرر در برنامه های گوناگون بیان می شد. این مدعاها در عباراتی بعضاً سخیف و به نام تحلیل یا کارشناسی ارائه می شد.

در اولین ادّعا که ادعایی تازه نیز نبوده و همواره در همه انتخابات ها مطرح می‌شود، به طرح این شبهه پرداختند که وجود ولایت فقیه با دموکراسی در تضاد است و با وجود این اصل (ولایت فقیه) نمایندگان مجلس از اختیارات کافی برای ایفای وظیفه نمایندگی برخوردار نبوده و توان لازم برای تصمیم گیری و تصمیم سازی ندارند. در همین رابطه نیز به نمونه هایی چون قانون اصلاح مطبوعات در مجلس ششم اشاره می کنند که با حکم حکومتی ولی فقیه از دستور کار مجلس خارج شد.

رسانه های معاند بیگانه در سوی دیگر نیز با طرح ادعاهایی بی پایه و اساس سعی در تخریب چهره مقام معظم رهبری نموده و این انتخابات را عرصه ای برای تعیین سرنوشت قدرت ایشان عنوان کردند.

به طور مشخص، ویژه برنامه افق در شبکه صدای آمریکا (که در شب انتخابات 12 اسفند ماه سال 90 پخش شد)، در ضمن پخش سخنان مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت انتخابات، به بررسی و تحلیل این سخنان، بازخوردهای آن و اهداف مقام معظم رهبری در این انتخابات می پردازد. عمده دیدگاه های طرح شده در این برنامه شامل موارد ذیل می باشد: نگرانی رهبر معظم انقلاب از شرکت نکردن مردم در انتخابات، تلاش برای حذف مخالفان و یک دست کردن مجلس، از بین بردن فضای رقابت واقعی و مدیریت عرصه انتخابات از جمله اتهاماتی بود که این رسانه ها در برنامه های خود به آن دامن می زدند. 

البته شبکه صدای آمریکا در یک گفتمان متناقض نما، فضای رقابتی این انتخابات را اینگونه تحلیل می کند که رقابت میان اصولگرایان متحد (اصولگرایان سنتی، با محوریت آیت الله مهدوی کنی) و جبهه پایداری (با محوریت آیت الله مصباح یزدی) است. در این تحلیل نیز رهبری به انتظار نشسته است تا ببیند کدامیک به قدرت می رسند تا به سمت همان گروه تمایل یابد.

اما در محور دوّم، رسانه های معاند به بهانه بررسی لیستهای انتخاباتی گروه ها و احزاب مختلف، ضمن نام بردن از دو چهره روحانی برجسته (که ضمن حضور و فعالیت در عرصه سیاست، به زیور علم و تقوا شهره بوده)، سعی در تخریب چهره آنان داشتند. این رسانه ها در تحلیلهای خود، حضرات آیات مهدوی کنی و مصباح یزدی را به عنوان رهبران دو جریان اصولگرایان متحد و جبهه پایداری معرفی کرده و در بیان اخبار مربوط به این دو جریان، با نام بردن از این دو روحانی برجسته، گاهی با لحن سخن و گاهی با صراحت، این مطلب را القاء می کردند که اکنون جنگ قدرتی در میان نهاد روحانیت برپاست و از این جریانات سیاسی، به عنوان شکافی عمیق در بدنه روحانیت نام می بردند که تنها دلیل آن نیز رسیدن به قدرت بیشتر است.

البته این رسانه های غیر صادق، در سوی دیگری از فتنه گری و به منظور غیر رقابتی خواندن این انتخابات، به دام تناقض گویی هایی می افتادند که پوشالی بودن تمام تحلیلهای خود را نشان می دادند: آنجا که هر دو جریان فعال در انتخابات (اصولگرایان و جبهه پایداری) را عملاً یک لیست و رقابت میان آنان را نمایشی قلمداد می کردند.

بی شک هر دو تحلیل صورت گرفته، اشتباهی بزرگ و ناشی از عدم شناخت نسبت به جامعه ایران و روابط سیاسی و اجتماعی در آن است. عدم درک صحیح از رابطه دیانت و سیاست در جامعه ایران که امری نهادینه شده در جامعه اسلامی ایران است، آنان را به اشتباه در محاسبات انداخته و تحلیل هایی سراسر اشتباه و متناقض نما، نتیجه آن است.

رسانه های معاند آمریکایی و انگلیسی، در همان ایام، با روشها و بیانهای گوناگون، به تخریب جایگاه و نقش روحانیت در اجتماع و سیاست پرداختند و سومین محور از این حمله را عملی ساختند. در برنامه ای که دو روز پس از اعلام نتایج انتخابات از شبکه BBC فارسی پخش شد، به بهانه بررسی رابطه روحانیت با روشنفکری، جایگاه اجتماعی روحانیت را تخریب شده مفروض داشته و پافشاری روحانیت بر مبانی اصیل دینی و همچنین ورود روحانیت به عرصه های سیاسی و مدیریتی جامعه را دو عامل اصلی آن معرفی کرد.

البته شیطنت‌های تصویری متعددی نیز در برنامه های مختلف صورت گرفت که به عنوان نمونه می توان به خبر لایحه حمایت از خانواده در مجلس اشاره کرد. در این گزارش خبری، نمایندگان روحانی مجلس به عنوان مخالفین اصلی حقوق زنان نشان داده شدند./امیر حسین شباهنگ
/925/ی702/ر