بهره‌گیری از فرهنگ ایرانی برای ترویج آموزه‌های اسلامی
حجت‌الاسلام الله رضا اکبری، مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به پرسش «آیا در اسلام نسبت به تفریح تأکید شده است؟» گفت: دین مبین اسلام دینی است که به تمام نیازهای بشر توجه داشته و این‌گونه نیست که نسبت تنها به یک جنبه توجه داشته باشد.
وی ادامه داد: یکی از نیازهای بشر در زندگی نیازهای مادی بوده و اسلام نیز نسبت به این نیازهای تأکید دارد، در روایتی از امام موسی کاظم(ع) وارده شده «بکوشید که اوقات شبانه روزى شما چهار قسمت باشد؛ قسمتى براى مناجات با خدا، قسمتى براى تهیّه معاش، قسمتى براى معاشرت با برادان و افراد مورد اعتماد که عیب‌هاى شما را به شما می‌فهمانند و در دل به شما اخلاص مى‌ورزند و قسمتى را هم در آن خلوت می‌کنید براى درک لذّت‌هاى حلال و تفریحات سالم و به وسیله انجام این قسمت است که بر انجام وظایف آن سه قسمت دیگر توانا می‌شوید».
تفریحی که در آن حرام نباشد مورد تأیید اسلام است
این نویسنده و محقق حوزوی با بیان این‌که تفریح و نشاطی که در آن حرام خداوند صورت نگیرد، بسیار مورد تأکید اسلام است به چگونگی تفریح و نشاط در عید نوروز اشاره کرد و اظهار داشت: برخی از آداب مانند صله رحم که در عید نوروز صورت می‌گیرد بسیار مورد تأکید آیات و روایات است.
وی افزود: در برخی از آیات قرآن با این مضمون آمده «فردی که قطع رحم می‌کند و با اقوام رفت آمد نمی‌کند ملعون است»، صله رحم سبب می‌شود که فرد نسبت به اقوام و والدین خود توجه داشته باشد، به آن‌ها رسیدگی کند، از مشکلات و گرفتاری‌های اقوام آشنا شده و برای حل آن‌ها اقدام کند.
حجت‌الاسلام اکبری با تأکید بر این‌که افراد در محافل عید نوروز برگزار می‌شود فضایل اهل‌بیت(ع) را به یک‌دیگر بیان کنند، خاطرنشان کرد: در روایتی از معصوم(ع) وارده شده «خداوند متعال رحمت کند کسی که در محافل و مجالس که حضور دارد امر و فضایل ما را بیان کرده و ترویج دهد».
فرهنگ ایران را باید در جهت ترویج آموزه‌های اسلام به کار برد
وی بیان داشت: قسمتی از فرهنگ ایرانی که مورد تأیید اسلام است را باید در جهت ترویج آموزهای دینی به کار برد، افراد سعی کنند در محافلی که برگزار می‌کند از سخنان بیهوده دوری کرده و مباحثی را مطرح کنند که همه افراد مجلس استفاده کرده و سبب ترویج آموزه‌های اسلام شود.
این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این‌که مقدمه واجب واجب است، به تأکید اسلام درباره ورزش و تفریح اشاره کرد و گفت: اگر حفظ روح معنویت وابسته به حفظ سلامت جسم باشد در برخی موارد واجب است که سلامتی خود را با تفریح و ورزش‌های همانند کوه‌نوردی، شنا، اسب سواری و تیز‌اندازی یا غیره حفظ کند.
وی تصریح کرد: تمام امورات اسلام را می‌توان در قالب واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح تقسیم‌بندی کرد، تفریح را نیز می‌توان داخل در تقسیمات پنج‌گانه اسلام کرد و افراد باید توجه داشت تفریحی را که فرد انجام می‌دهد یا واجب، مستحب یا حداقل مباح باشد و از ارتکاب به تفریحی که در آن حرام خداوند متعال صورت می‌گیرد دوری کنند.
در معاشرت حریم محرم و نامحرم باید حفظ شود
مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه درباره چگونگی معاشرت و رفت‌آمد در عید نوروز ابراز داشت: اگر افراد بخواهند در رفت و آمدهای خود فضا و فرهنگ اسلامی را رعایت کنند باید نسبت به موضوع محرم و نامحرم توجه ویژه داشته باشند، سعی کنند در مهمانی‌های که تشکیل می‌دهند محل حضور محرم و نامحرم را از یک‌دیگر جدا کنند.
وی ادامه داد: متأسفانه افرادی به سبب جهل، برخی از اقوام خود را که نامحرم هستند را برای خود محرم می‌دانند برای نمونه ممکن است بانوی برادر شوهر خود را محرم بداند و بگویید فامیل است، در حالی که بحث فامیل و محرم بسیار متفاوت است ممکن است کسی فامیل باشد ولی محرم نباشد.
حجت‌الاسلام اکبری زمینه برخی انحرافات، لغزش‌ها جنسی، خیانت‌ها و آشفتگی‌های فکری را از دلایل بی‌توجه افراد به مرز محرم و نامحرم دانست و خاطرنشان کرد: خداوند متعال از روی خیرخواهی و مصلحت برای بندگان حد و مرزی را مشخص کرده است، افراد باید توجه داشته باشند که در معاشرت‌های خود از این حدود عبور نکرده و مرز محرم و نامحرم را رعایت کنند.
در مهمانی‌ها باید حد وسط رعایت شود
وی افزود: در روایت آمده «صله رحم روزی و عمر فرد را زیاد می‌کند»، کسانی که قطع رحم می‌کنند عمرشان کوتاه شده و روزی‌شان برکت نخواهد داشت، ولی افراد باید در معاشرت‌های خود به محرم و نامحرم توجه داشته باشند چرا که اگر نسبت به موضوع محرم و نامحرم بی‌توجه باشند آرامش روانی خود را از دست می‌دهند، البته متأسفانه در برخی مناطق افراد نامحرم به سبب جهل با یک‌دیگر دست می‌دهند.
این پژوهشگر حوزوی در ادامه با این‌که تکریم مهمان از تأکیدات اسلام است به بحث اسراف در عید نوروز اشاره کرد و اظهار داشت: افراد باید توجه داشته باشند که تکریم مهمان غیر از اسراف کردن است، تکریم باید براساس عرف باشد، در آن افراط و تفریط نباشد بلکه حد وسط رعایت شود، این‌گونه نباشد که فردی بخواهد برای صرفه جویی اقتصادی تنها به میهمان نان خشک و آب بدهد یا فردی نسبت به پذیرایی از مهمان زیاده‌روی و اسراف کند.
توجه به وضعیت خانواده‌های آسیب‌پذیر در ایام عید
وی ابراز داشت: همچنین در تزیین سفره عید و خرید وسایل افراد رعایت حال خانواده‌های آسیب‌پذیر را داشته باشند، از مواد خوراکی یا چیزهای استفاده کنند که عموم مردم استفاده می‌کنند؛ همچنین افراد پردرآمد نسبت به وضعیت افراد کم درآمد توجه داشته باشند.
حجت‌الاسلام اکبری در پایان اظهار داشت: افراد سعی کنند در عید نوروز همان‌‌گونه که ظاهر و لباس خود را پاک می‌کنند حسد و کینه‌ها را از دل خود کنار گذاشته و با یک‌دیگر به مهربانی و صمیمیت رفتار کنند./993/ت302/ی