پایان‌نامه مبانی اطلاع رسانی از دیدگاه قرآن
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جلسه دفاعیه رساله سطح سه حوزه علمیه قم، بعدازظهر روز شنبه، یازدهم خردادماه سال جاری با حضور اساتید داور و مشاور در اتاق دفاعیات مدرسه دارالشفاء برگزار شد.
بر اساس این گزارش، در بخش نخست این جلسه حجت‌الاسلام حامد عبدالهی، رساله علمی«مبانی اطلاع رسانی از دیدگاه قرآن» را برای دریافت مدرک سطح سه حوزه علمیه ارائه کرد که در پایان با نظر هیأت داوران توانست امتیاز قبولی را کسب کند، این رساله سطح سوم حوزه، با داوری استاد بیات و اساتید راهنما و مشاور، حجج اسلام علی اسلامی و فاکر میبدی با حضور طلاب و علمای حوزه علمیه قم برگزار شد.
بنابراین گزارش حجت‌الاسلام عبدالهی، رساله خود را در چند بخش و فصل ارائه کرد که مهم‌ترین بخش آن ابزارهای رسانه در قرآن و مبنای رسانه‌ای قرآن بود.
ابزار رسانه دینی
این پژوهشگر حوزه، در دفاع از رساله خود، چهارده مبنا برای ساخت رسانه دینی را خاطر نشان کرد و گفت: در رسانه دینی، ابزار و شیوه ارائه خبر بسیار اهمیت دارد و می‌بایست از خلط میان شیوه و ابزار رسانه دوری کرد.
وی ادامه داد: در تعریف رسانه، دیدگاه‌های زیادی وجود دارد، اما در این پایان‌نامه سعی شده است که رسانه را از منظر قرآن که بهترین رسانه جهان است، تعریف کرد.
تکنولوژی رسانه‌ای
حجت‌الاسلام عبدالهی، اهمیت تکنولوژی در رسانه را مهم دانست و ابراز داشت: باید هویت رسانه را مورد ارزیابی قرار داد و در حال حاضر رسانه دینی بدون ابزار و تکنولوژی حاضر ثمری ندارد، چون رسانه از غرب سرچشمه گرفته است.
وی تصریح کرد: باید رسانه را بر اساس دین اسلام تعریف کرد و از رفتن به سوی رسانه غربی با همان روش و ابزار دوری کرد.
اخبار گوناگون از منظر دین
نویسنده مقاله مبانی اطلاع رسانی از منظر قرآن، ارائه اخبار مختلف را در رسانه یک امری طبیعی برشمرد و گفت: خبر ورزشی و غیرو نیز باید در یک رسانه دینی ارائه شود، اما رسانه دینی باید با ابزار دین آن را به شکل دینی برای بینندگان به منصه ظهور گذارد.
وی افزود: باید برای رسانه دینی مبنا سازی کرد و مبانی غربی را که رسانه بر اساس آن تعریف شده است، تعدیل نمود و به سبک اسلامی و قرآنی ارائه کرد.
حضور بانوان در رسانه دینی
این پژوهشگر حوزه، در جواب استاد داور که عدم حضور بانوان در رسانه را مورد تأمل قرار داده بود، اظهار داشت: از داستان کهف در قرآن ظاهر می‌شود که وجود زن در رسانه و یک داستان دینی جذابیت ندارد و می‌توان با تأکید بر ارزش‌ها یک رسانه را جذاب کرد.
ایشان در پایان تأکید کرد: اما اصل حضور بانوان در رسانه دینی اشکال ندارد و باید ملاک‌های اسلامی را در این موارد لحاظ کرد.
چکیده پایان‌نامه
سامانه ارتباطی، اطلاع رسانی و رسانه‌ای در اسلام، از مهندسی ویژه‌ای برخوردار است که برابر فطریات بشری و بر مبنای اصول اخلاقی تنظیم شده است. این سامانه از بررسی متن آسمانی و غیر قابل تحریف قرآن کریم، به دست می‌آید.
در این پژوهش، رسانه از دیدگاه قرآنی باز تعریف و رسانه دینی موشکافی شده است. همچنین ابزارهای رسانه‌ای و اطلاع رسانی از نگاه قرآن که گسترده‌تر از یافته‌های بشری است، رصد و چهارده مصداق قرآنی آن شمارش شده است: وحی، الهام، رؤیای صادقه، ارتباط ماورایی، باد، حیوانات، جن، فرشتگان، تک ساخت‌ها، ظرفیت رسانایی آخرت، مأموران ویژه، نامه اعمال، کتاب آفرینش. البته رسانه‌های شناخته شده انسان(پیامبر) و کتاب(آسمانی)، عناوین مستقلی نداشته و در بین دیگر مباحث آمده است.
همچنین ویژگی‌های رسانه‌ای قرآن کریم که می‌تواند الگوی رسانه باشد با ارایه شواهد قرآنی آن ارایه گردیده که وحیانی بودن و انتساب متن قرآنی به حضرت باری تعالی باعث شده این ویژگی‌های انحصاری در آن به وجود بیاید. رسانه‌ها می‌توانند این ویژگی‌های چهارده‌گانه را نیز الگوی خود قرار دهند و به سمت این افق آسمانی حرکت کنند: قصه پردازی، بشارت و انذار، شمولیت جهانی، شمولیت زمانی، حقیقت گویی، خطا ناپذیری، صراحت بیانی، شیوایی و رسایی واژگانی، عزت و لطافت، تسلط و سیطره، روش‌های ویژه القای پیام، رعایت حق انتخاب مخاطب و احترام به عقل و کرامت انسانی، آمر به معروف و ناهی از منکر و آینده کاوی.
در ادامه چهارده مبنای قرآنی برای ساخت و تولید و حتی مدیریت رسانه‌ای مطرح شده است. شیوه‌های نابی که قرآن برای برقراری ارتباط و رساندن پیام، به کار بسته و برداشت و بازنویسی آن می‌تواند در اصولی کردن روش‌های دستگاه های تبلیغاتی و رسانه‌ای کاربرد داشته و مهم‌تر از همه اخلاق حرفه‌ای را نیز به منصه ظهور برساند: رسانه دینی و تجارت ، سکس و رسانه، تبلیغات، هویت بخشی، ممنوعیت عوام‌فریبی، رفع اختلاف، تصویر سازی، کلمه طیبه، شگرد درست اعتقادی، زیبایی شناسی، صحت خبر، کتمان خبر، شایعه و جنگ روانی و حفظ اسرار.
این که رسانه چیست و رسانه دینی کدام است، این که دانستن گستره سخت افزار رسانه‌ای که در قرآن، ذکر آن رفته است چه راهبردی را به ما می‌دهد، قرآن چگونه رسانه‌ای است و ما برای راه‌اندازی رسانه دینی و هدایت و مدیریت آن به کدام مبانی نیازمندیم، رسانه دینی با رعایت این مبانی چه سیمایی خواهد داشت، اخلاق و فقه رسانه چه تصویری در کنار مبانی رسانه دینی دارد، از نتایج و دستاوردهای این پژوهش است.
بی تردید ارائه الگوی اسلامی رسانه، حرکتی است در راستای دریافت پیام هدایت بشر در این حوزه، چه این که از روز نخست ، پیامبران برای هدایت و عبادت فرستاده شده‌اند «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ نُوحی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدُونِ» (25انبیاء) و قرآن این کتاب شگفت و پر رمز و راز، راهنمای بی‌بدیلی در دست ما مسلمانان است «کَما أَرْسَلْنا فیکُمْ رَسُولاً مِنْکُمْ یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِنا وَ یُزَکِّیکُمْ وَ یُعَلِّمُکُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ یُعَلِّمُکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ» (151 بقره) اما صد افسوس که غرب زده‌ایم و تبلیغات و رسانه ما نیز برگرفته از یافته‌ها و بافته‌های مادی گرایانه غربی‌ها است./978/پ201/ن