بازشناسی وظایف طلبگی دغدغه مسؤولان حوزه قرار گیرد

حجت الاسلام رسول ملکیان اصفهانی، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه اصفهان، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، درباره گرایش‌ها و اهداف طلبگی، خاطرنشان کرد: حوزه های علمیه در زمان ما گسترش کمی و کیفی پیدا کرده است که بررسی آن به اطلاعات و آمار فراوانی نیاز دارد.

وی در ادامه افزود: یکی از سوال‌هایی که همیشه با شروع طلبگی پرسیده می شود، این است که هدف شما از طلبه شدن چیست و شاید این سؤال در هر کار و حرفه و شغلی مطرح باشد که شما چرا این شغل را انتخاب کردید و یا از دانشجویان سؤال شود چرا شما این رشته تحصیلی را انتخاب کرده اید؟

حجت الاسلام ملکیان اظهار داشت: در حوزه‌های علمیه، این موضوع به عنوان یک سؤال جدی، هم از نظر مسؤولان و مدیران حوزه و هم از سوی افرادی که این راه را انتخاب می‌کنند، مطرح است که چرا طلبه شده‌اید؟ چرا این کار را انتخاب کردید؟ هدف شما از طلبه شدن چه بوده است؟ آیا مسیر طلبه شدن را می شناسید؟ و ده‌ها پرسش دیگر؛ تا این که روشن شود چرا این شخص طلبه شده است؟ البته هم برای خودش و هم دیگران.

این استاد حوزه علمیه اصفهان با توجه به این نکته که در سنت رایج حوزه‌های علمیه یک هدف اساسی همیشه برای طلبه شدن مطرح بوده است و آن وظیفه و یا عمل به تکلیف است، بیان داشت: این که شخص با آرمان‌های متعالی، طلبه شدن را به عنوان یک تکلیف و وظیفه انتخاب کرده بعد تحصیل و تهذیب را شروع و همه رنج‌ها و سختی‌ها و ناملایمات و محرومیت‌ها را قبول و تحمل می کند، از پیامدهای عمل به تکلیف و وظیفه است.

وی در ادامه بیان داشت: به ندرت طلبه شدن همراه با امکانات و شیرینی های دنیا همراه بوده است و در تاریخ روحانیت هر کس مطالعه کند به این مطلب اقرار می کند که از اول همه امکانات فراهم نبوده است.

حجت الاسلام ملکیان درباره وضعیت مادی طلاب در گذشته، گفت: محدود طلبه هایی بوده اند که از امکانات خوب مادی برخوردار بوده اند و اگر هم تعدادی وضعیت مالی خوبی داشته اند، یا از طریق میراث و هدایا و موقوفات و یا تلاش های خارج از طلبگی بوده است و یا در بعضی از زمان ها هم مثل دوران صفویه، تعداد محدودی از علما از امکانات ویژه برخوردار شده اند؛ اما روال و سنت همیشگی طلبه شدن، یعنی قبول وظیفه و عمل به تکلیف بوده است، یعنی علوم دینی و اسلامی و مکتب اهل بیت(ع) را بیاموزد و آن را تبلیغ کند و در این راه هرچه پیش آمد خوش آید.

این استاد حوزه علمیه اصفهان با اشاره به این که در زمان ما دو گرایش دیگر را می بینم که در میان طلاب پیدا شده است، افزود: یکی، گرایش تحصیل و علم گرایی، بدین صورت که طلبه می آید به حوزه تا به تحصیلات عالیه برسد و مقدمه ای بشود برای رفتن به دانشگاه و رسیدن به هیأت علمی و کرسی استادی در دانشگاه و تقریباً هدفش از طلبه شدن همین است، یعنی رسیدن به مقام استادی.

وی در ادامه ابراز داشت: گرایش و آسیب دیگری که در روی آوردن به طلبگی پیدا شده است این است که شخصی طلبه شده است برای رسیدن به اشتغال، یعنی شخص و یا حتی بعضی از خانواده‌ها می بینند که اگر فردی طلبه شد می تواند آینده شغلی داشته باشد، به این صورت که طلبه می آید درس می خواند و هم و غم او این است که در آینده یکی از اشتغالات طلبگی در زمان معاصر را پیدا کند و معمولاً الآن حوزه با این دو گروه، حداقل دو دهه است که روبه رو شده است.

حجت الاسلام ملکیان در مورد انتظارات و اهداف بزرگان حوزه اظهار داشت: اساتید حوزه که قربه الی الله تدریس می کنند و بزرگان و مراجع حوزه که امکانات اندک حوزه را در اختیار طلبه قرارمی دهند، انتظار دارند طلبه با جدّیت هرچه تمام تر و قربة الی الله تحصیل کند و بعداً هر موقعیتی برایش پیش آمد در خدمت به اسلام خالصانه اقدام کند و مواردی مثل معیشت و یا مدرک تحصیلی و یا امتحان و یا اشتغال و امثال اینها فرعی تلقی شود.

این پژوهشگر حوزه علمیه اصفهان با به چالش کشیدن این اهداف در حوزه‌های علمیه ابراز داشت: البته در اینجا مطالب زیادی مطرح است و آن این که، آیا ترکیب این سه هدف با هم ممکن است؟ و اگر باشد خللی در اهداف مقدّس ایجاد می کند یا نه؟ و رابطه توکل و وظیفه و تکلیف با تدبیر و تعقل کدام است؟ و این که آیا در دورانی که حاکمیت اسلام است باز باید بر مدار گذشته بدون تدبیر عمل کرد؟ آیا در زمان معاصر که آسیب پذیری از نظر معیشت و زندگی بسیار زیاد است و فاصله بین فقیر و غنی زیاد شده است، می توان تکلیف مدارنه زندگی کرد؟ و آیا اسلام طرفدار فقر است یا فقیر‌؟ و ده‌ها مسائلی از این دست که نیاز به بحث و بررسی بسیار دارد و جا دارد بیش از گذشته مسؤولان حوزه نسبت به آن تمهیدات و تصمیمات لازم را بگیرند./939/ت301/س