توصیه‌های آیت الله سبحانی به شاعران/ ادبیات متکی به حقایق مطلوب است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی در درس تفسیر قرآن کریم که در بیست و پنجمین روز از ماه مبارک رمضان در مسجد مدرسه مبارکه حجتیه قم برگزار شد به تبیین آیات «وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا یَنبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِینٌ» و «لِیُنذِرَ مَن کَانَ حَیّاً وَیَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْکَافِرِینَ» از سوره مبارکه یاسین پرداخت.
وی در ادامه با بیان اینکه خداوند متعال برای انبیا معجزات و کراماتی قرار داده است که به وسیله آن معجزات مدعای خود را ثابت کنند، گفت: در هیچ کجای دنیا قول مدعی را بدون دلیل نمی‌پذیرند.
این مرجع تقلید افزود: امام راحل از شیخ الرئیس نقل می‌کرد که اگر کسی مدعای کسی را بدون دلیل بپذیرد، فطرت انسانی را از دست داده است؛ بنابراین اگر کسی ادعایی دارد باید دلیل هم همراهش باشد.
وی با بیان اینکه پیامبر اکرم(ص) معجزات متعددی داشتند مانند تسبیح گفتن سنگ‌ریزه‌ها در دست ایشان، اما بر روی قرآن تکیه می‌کردند، اظهار کرد: معجزاتی مانند تسبیح گفتن سنگ‌ریزه پس از چهارده قرن برای یک مرد مسیحی، یهودی یا مادی قابل استدلال نیست.
فاصله زمانی مانع از پذیرش معجزات است
حضرت آیت‌الله سبحانی ادامه داد: افراد به دلیل فاصله زمان معجزات گذشته را نمی‌پذیرند، اما خداوند پیامبر اکرم(ص) را با یک معجزه جاودان فرستاد که در هر عصری بتواند شاهد نبوت آن حضرت باشد، چراکه نبوت ایشان جاودانه است، بنابراین معجزه هم باید جاودانه باشد.
وی با بیان اینکه قرآن در صدر اسلام یک نوع جاذبه داشت و اکنون هم آن جاذبه هست، گفت: شیرینی که قرآن برای عرب‌های آن زمان داشت بالاترین جاذبه بود، حتی دشمنان پیامبر اکرم(ص) نیمه‌شب کنار خانه ایشان می‌نشستند تا صدای قرآن حضرت را هنگام نماز شب بشنوند.
این مفسر برجسته قرآن کریم، جاذبه قرآن را سبب گرایش جوانان به دین مبین اسلام عنوان و اظهار کرد: دشمنان با توجه به این موضوع، تهمت زده و گفته‌اند که قرآن پیامبر شعر است، چراکه شعر جاذبه دارد قرآن هم جاذبه دارد، پس چرا به آن گرایش پیدا می‌کنید که خداوند متعال در ردّ این تهمت می‌فرماید «وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا یَنبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِینٌ».
وی با بیان اینکه خداوند می‌فرماید آنچه بر پیامبر نازل کردیم وحی است، نه شعر، به بیان تفاوت وحی با شعر پرداخت و گفت: شعر غالبا در سه قلمرو ضد اخلاقی، نظامی، تملق و توصیف برای گرفتن پاداش کارگر است؛ شعرای اهل فسق و فجور مسائل جنسی را مطرح و زیبایی معشوق را آنچنان ترسیم می‌کنند که روح فساد را در جوانان ایجاد کنند.
حضرت آیت‌الله سبحانی افزود: گاهی شعرا در قلمرو نظامی و حماسی شعر می‌گویند، آنچنان که جوان بگوید برخیزم تفنگ به دست گیرم و به جبهه بروم و شعرای گروه سوم تنها مداحی می‌کنند و آنچنان تعریف یک خان و شیخ قبیله را می‌گویند مثل اینکه خورشید پایین‌تر از این افراد است.
وی با بیان اینکه خمیرمایه قرآن کریم حقایق و واقعیات است، اما ماده شعر غالبا تخیل است، ابراز کرد: شاعر هرچه قوه تخیلش قوی باشد شعرش بالاتر و بهتر، اما اگر قوه تخیلش ضعیف باشد، شعرش پایین است؛ در حالی که خداوند به پیامبر آموخت انسان را به فطرت اصلی خود باز گرداند.
شعری که حقایق را بگوید ممدوح است
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم شعری را که تکیه بر واقعیات کند و حقایق را بگوید مذموم ندانست و گفت: اگر قرآن از شعر انتقاد می‌کند شعر در قلمرو مسائل جنسی، نظامی و یا تملق است، اما اگر شاعری بر قرآن و سنت تکیه کند و حقایق اسلامی را در قالب شعر بگوید، ممدوح است.
وی متذکر شد: پیامبر اکرم(ص) از شاعرانی را که از روی ایمان و اخلاص سخن بگویند تکریم می‌کرد؛ مانند زهیر بن قین که در مسجد پیامبر اکرم(ص) وارد شد و آن قصیده بلند را درباره ایشان خواند و پیامبر وی را تکریم کرد.
حضرت آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه قرآن مخالف ادبیات نیست، بلکه مخالف ادبیات فاسد است، تصریح کرد: ادبیاتی که متکی بر حقایق باشد، ممدوح است؛ اهل شعر، ادب و فرهنگ با قرآن قهر نکنند چراکه قرآن هر شعر و شاعری را مذمت نمی‌کند.
وی شعر و شعرایی را دارای هدف نباشند، مورد مذمت قرآن خواند و افزود: در دوران طاغوت می‌گفتند اسلام با ادبیات شعر مخالف است، در حالی که اسلام با ادبیات شعر مخالف نیست؛ البته شعر چه شعری و شاعر چه شاعری باشد، اگر شاعر به گفته خود هدفمند عمل کند قیمت دارد.
این مرجع تقلید در پایان با بیان اینکه خداوند متعال انسان‌های زنده را رهبری می‌کند و اما بر مردگان به ظاهر زنده اتمام حجت می‌شود، گفت: دل‌ها به وسیله حیات معنوی زنده است، قلب بی‌ایمان زنده نیست؛ ایمان روشنی قلب و کفر ظلمت قلب است./920/پ201/ج