اقتضائات و ضرورت‌های گسترش علوم انسانی اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، رییس جامعةالمصطفی العالمیه، عصر امروز 28 آبان‌ماه در مراسم اختتامیه دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با مروری بر تئوری‌ها و نظریه‌های علم انسانی اسلامی به بیان اقتضائات و ضرورت‌های گسترش علوم انسانی اسلامی پرداخت.
وی در ادامه تقریرها و نظریات مؤثر در علم انسانی اسلامی را مانعةالجمع ندانست و گفت: علم انسانی اسلامی علمی مبتنی بر مبانی و مبادی دینی برگرفته از گزاره‌های توصیفی در کتاب و سنت و منابع دینی است که باید این مبانی هستی‌شناسی از معارف دین و منابع و متون دینی برگیریم و به دانشمند در صدد تحقیق ارائه دهیم.
رییس جامعةالمصطفی العالمیه افزود: علم انسانی دینی علمی است که مسائل و موضوعات مطروحه در کتاب و سنت و داخل در حوزه و قلمرو علم خاص را با همان شیوه خاص علوم به معنای science بررسی کرده، سوژه‌ها را از منابع متون دین برگرفته و به قلمرو مختلف علوم انسانی سفارش می‌دهیم.
وی با بیان اینکه باید مسائل تولید شده در دانش‌های انسانی را به کتاب و سنت و منابع دینی عرضه کنیم، اظهار کرد: این حق دین است که در گزاره‌های موجود علوم متولد شده در بستر طبیعی خود داوری کند و درباره آنها به بحث و بررسی بپردازد که در اینجا سنجش داده‌ها نیاز به روش‌شناسی صحیح دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا همچنین چند تعریف دیگر از علم انسانی اسلامی ارائه کرد و گفت: باید از مفهوم متعارف و رایج علم به معنای science فاصله بگیریم و بگوییم علم انسانی اسلامی علمی است که در روش توسعه پیدا نکند و کارهای جانبی انضمام به علم نباشد، پس از آن روش‌های اجتهادی و وحیانی را در متن علم قرار دهیم.
وی با بیان اینکه علم انسانی باید در خدمت اغراض و غایات دینی قرار گیرد و الزامات معارف دینی را در یک حوزه و قلمرو دینی کشف کند، ابراز کرد: باید دید این اقراض دینی مانند سبک زندگی اسلامی مستلزم چه سخت‌افزار و نرم‌افزارهایی است که بتوان مبانی آن را متناسب با قلمرو علم انسانی از مبانی و معارف دین استخراج شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، علم آمیخته با رویکرد الهی در همه موضوعات و علمی که با قصد قربت انجام می‌گیرد را از دیگر نظریه‌های موجود در علوم انسانی اسلامی برشمرد و با اشاره به الزامات زیرساختی حوزوی در رشد این نظریه‌ها، گسترش روش‌شناسی علوم اسلامی را نخستین الزام عنوان کرد.
وی بر خلاف افرادی که علم اصول را متورم می‌دانند، علم اصول را متورم ندانست و با تأکید بر لزوم و ضرورت آن، گفت: اگرچه روش‌شناسی عمیق و غنی داریم اما این روش‌شناسی باید به تمام نظریه‌های گفته شده تعمیم یابد و در علم اصول تحولاتی رخ دهد به ویژه دو حوزه توصیف و تجویز در علم اصول متحول شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین اعرافی بر پایه‌گذاری فلسفه‌های مضاف با استناد به معارف دینی و روش اجتهادی تأکید کرد و افزود: لازم است امتداد فلسفه اسلامی در علوم انسانی استخراج و تبویب‌های جدید بر فقه پایه‌ریزی، تحقیقات تجربی در بدنه متفکران اسلامی در حوزه و تفسیر موضوعی با روش شهید صدر انجام شود.
وی ابراز امیدواری کرد: حرکت مبارک اسلامی سازی علوم انسانی که در حوزه‌ها به برکت انقلاب اسلامی، خون شهدا و امام راحل پایه‌ریزی شده و مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است و دغدغه جدی در حوزه و دانشگاه نسبت به آن وجود دارد زنده‌تر شده و کارهای گذشته قدر دانسته و تقویت شود و به سمت کارهای جدی‌تر حرکت کنیم./920/پ202/ی