اندیشه شهید مطهری در معقول ثانی راه‌حل بحث‌های فلسفی است

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سید یدالله یزدان‌پناه در دومین روز همایش اندیشه‌های فلسفی شهید مطهری که در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد در ارائه مقاله معقول ثانی فلسفی از منظر شهید مطهری، ایشان را یکی از اندیشمندان بزرگ فلسفی اسلام عنوان کرد و گفت: آرا و نظرات استاد مرتضی مطهری در پیشبرد بسیاری از مباحث فلسفی موثر بوده است.

وی ادامه داد: موضوع معقول ثانی از دید شهید مطهری که قوت‌های فلسفی زیادی دارد، اینگونه است که معقول ثانی فلسفی با وجود حکایت از امور خارجی، حاکی از حدود ماهوی نیست.

استاد فلسفه حوزه علمیه با اشاره به اینکه شهید مطهری در پیشرفت معقول ثانی تأثیر به‌سزایی داشته‌ است، تصریح کرد: در 6 زمینه شهید مطهری سبب پیشرفت این بحث شده‌اند که شامل پیشرفت در سیر تاریخی معقول ثانی، به روز کردن این بحث، ارائه تعریف جدید از مبحث معقول ثانی، بیان تحلیل‌های نوین از معقول ثانی، حل و فصل معضلاتی فلسفی با توجه به تحلیل‌هایی جدیدی که داشتند و نقد بر آرا پیشینیان است.

وی با بیان اینکه با بررسی این موضوعات به سهم والای شهید مطهری در زمینه معقول ثانی فلسفی پی می‌بریم، خاطرنشان کرد: این شهید بزرگوار درباره پیشینه معقول ثانی با توجه به یک نکته ظریف در آثار سبزواری که تا آن زمان مغفول مانده بود، عنوان کرده‌اند که نباید برای پیشینه معقول ثانی از دوره بوعلی سینا بررسی کنیم بلکه این موضوع باید پس از ملا هادی سبزواری مورد بررسی قرار گیرد.

یزدان‌پناه خاطرنشان کرد: دلایل اهمیت معقول ثانی به دلیل حل و فصل تمام بحث‌های فلسفی با استفاده از این موضوع است، معقول اول در علوم تجربی و معقول ثانی در علوم فلسفی به کار می‌رود و بررسی معرفت‌شناسی در معقول ثانی نشان می‌دهد که معقول ثانی چه برتری‌هایی بر نظریات غربی دارد.

وی عنوان کرد: در بحث‌های مطرح شده توسط کانت معقول ثانی می‌تواند پاسخگو باشد و این کار مهمی بود که جایگاه معقول ثانی در تفکرات این فیلسوف غربی را مشخص کرد و در واقع سبب به روز شدن این موضوع فلسفی شد.

استاد فلسفه حوزه علمیه تصریح کرد: در مباحث معقول ثانی چند پرسش جدی وجود دارد که شهید مطهری با مطرح کردن و پاسخ به آن‌ها توانسته است معقول ثانی فلسفی را برای فهم بهتر و نتیجه دادن معنای آن بیان کند.

وی یکی از نوآوری‌های شهید مطهری را در بیان معقولات اولی دانست و افزود: این عالم بزرگوار بیان کرده معقولات در حس به ما می‌رسد ولی در نتیجه آن به طور مستقیم اشیای خارجی را به دست می‌آوریم، یعنی معقولات به طور مستقیم از خارج به وجود نمی‌آیند بلکه نتیجه واقعی آن‌ها در خارج است.

یزدان‌پناه ادامه داد: معقول اول از رابطه حس به دست می‌آید اما معقول ثانی با تعقل به دست آمده است به همین دلیل تا زمانیکه معقول اول حاصل نشود معقول ثانی به دست نمی‌آید، در واقع اولی انتزاع از خارج و دومی انتزاع از ذهن هستند.

یزدان‌پناه یادآور شد: شهید مطهری در عین حالی که از معقول ثانی عدول نکرده است، اصالت وجود را بررسی می‌کند./908/د102/ع