ایدئولوژی لیبرال دموکراسی بر گفتمان حجاب سایه افکنده است/ بررسی کارآمدی حجاب اجباری
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مسأله حجاب و بی‌حجابی عمری به بلندای تاریخ بشر دارد و نمی‌توان حجاب را محدود به ادیان کرده بلکه در داستان حضرت آدم (ع) از همان لحظه خلقت حضرت آدم(ع) به همراه همسرش حوا پوشش را انتخاب کرده بودند و از دید فرشتگان خود را محفوظ نگه داشته اند. هنگامی‌که به درخت ممنوعه نزدیک شدند بلافاصله وقتی در اثر گناه پوشش آن‌ها از میان رفت آن‌ها تعلل نکردند و خود را با برگ گیاهان از چشم فرشتگان و دیگر مخلوقات پوشاندند که این موضوع فطری بودن گرایش به ستر و عفاف را در انسان نشان می‌دهد.
انسان هم از روزهای نخستین پا گذاشتن به زمین سعی کرد از برگ درختان و پوست حیوانات برای خود لباس تهیه کند تا از آن به‌عنوان پوشش و ابزار دفاعی در مقابل جانوران و آب‌وهوای زمین استفاده کند که تمامی مورخان این موضوع را مورد تأیید قرار داده‌اند.
اما تا قبل از اسلام حدودوثغور پوشش و مرزبندی‌های آن مشخص نبود که اسلام حدود پوشش را بر مسلمانان و به‌خصوص زنان واجب کرده و به آن‌ها دستور پوشش کامل و مطلوب است.
ما امروز شاهدیم هرچند برای انسان‌های قرن بیست و یکم اثبات‌شده که قرآن هیچ نقص و عیبی ندارد و بر عالی‌ترین علوم روز و فنون مسلط است حال چگونه شده است که مسلمانان تمامی دستورات قرآن را نافع می‌دانند اما در زمینه پوشش و حجاب دچار تردید شده‌اند این بحث دیگری است.
بیشتر بررسی‌های صورت گرفته توسط محققان حوزه و دانشگاه معتقد هستند که دلیل تردید مسلمانان در موضع حجاب و نابسامان شدن وضع حجاب در کشور ریشه در تغییر مهندس فرهنگی و افکار عمومی دارد که غرب با جریان رسانه‌ای داخلی و خارجی در مدت 15 تا 20 سال گذشته به‌صورت هدفمندی درزمینه پوشش و حجاب کارکرده است.
محققان معتقد هستند که سکوت در مقابل دشمن و نشستن خانواده‌های اسلامی و دختران مسلمان بدون هیچ ابزار دفاعی در مقابل برنامه‌های لیبرال دموکراسی رسانه داخلی که با الگوسازی کامل از مدل غربی صورت گرفته؛ موجب شده زنان و دختران و خانواده‌ها در این مدت 25 سال با تماشای این برنامه بی‌حجابی در میان آن‌ها عادی شده و ریشه‌های حجاب در اثر استفاده مداوم از رسانه در آن‌ها از بین رفته است.
همچنین محققان و پژوهشگران حوزه راهکار برون‌رفت از این معضل اجتماعی را در برنامه‌ریزی هدفمند در مهدهای کودک و آموزش‌وپرورش دانسته و معتقد هستند با برنامه‌ریزی راهبردی در حوزه‌های علمیه و رسانه ملی و تلاش بی‌وقفه مبلغان می‌توان این بحران و چالش فرهنگی را حل کرد؛ ولی با پنهان‌کاری و نادیده انگاشتن واقعیت نمی‌توان در این زمینه کاری از پیش برد و اگر وضع به همین منوال ادامه یابد سرگذشت جامعه جز تباهی در اثر فساد اخلاقی نخواهد بود.
نخستین کرسی آزاداندیشی با موضوع حجاب اجباری
خوشبختانه اخیرا در راستای بررسی همین موضوع اولین کرسی آزاداندیشی با موضوع حجاب اجباری در شهر قم با حضور فضلای حوزه و دانشگاه برگزارشده که این موضوع را مورد بررسی کارشناسی قرار داده و برای برون‌رفت از آن راهکارهایی ارائه‌شده که می‌توان آن را مورد تفکر قرارداد، این نشست هفته گذشته در ساختمان پژوهشگاه علوم و فرهنگ قم برگزار شده بود.
حجت‌الاسلام مرتضی وافی، عضو شورای فرهنگی مسجد مقدس جمکران و رییس موسسه خانه خورشید قم در ابتدای این کرسی آزاداندیشی با اشاره به این‌که این کرسی در راستای تحقق رهنمودهای رهبر انقلاب در زمینه کرسی‌های آزاداندیشی برگزار شده است، گفت: هدف از برگزاری این کرسی شنیدن آرا و عقاید آزاد پژوهشگران و محققان حوزه و دانشگاه است.
ریشه پیشرفت فکر دینی در گرو تضارب آرا و اندیشه‌های مختلف
وی افزود: همان گونه که می‌دانیم اسلام ریشه پیشرفت فکر را در تضارب آرا و اندیشه‌های مختلف می‌داند و بر همین اساس هم اسلام در طول تاریخ چنین عمل کرده و امروز هم شاهدیم رهبر معظم انقلاب تضارب آرا را راهکار برون جامعه از چالش فرهنگی و رشد اندیشه در سطح جامعه دانسته و بر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی تأکید ویژه‌ای دارند.
این کارشناس دینی با اشاره به این که میان پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی تفاوت آرای زیادی وجود دارد، ادامه داد: مبحث حجاب و عفاف و اجبار حجاب هم از این مبحث مستثنا نیست و در این زمینه عقاید زیادی وجود دارد و کینه‌توزی و غرض‌ورزی است که ما بخواهیم در یک جامعه همه شبیه ما فکر کنند یا بخواهیم همگان را در فکر کردن شبیه خود کنیم.
هدف کرسی های آزاداندیشی غلبه بر مخاطب و یا تحریک احساسات او نیست
حجت‌الاسلام وافی با بیان این‌که هدف بعضی از کرسی‌های آزاداندیشی تحریک احساسات مخاطب و جذب مخاطب است، ادامه داد: هدف از برگزاری این کرسی آزاداندیشی غلبه بر دیگری و تحریک احساسات مخاطب نیست؛ بلکه هدف تأمین تغذیه و خوراک فکری عموم مخاطبان است و این کرسی نمی‌خواهد با پرداختن صرف به مباحث تخصصی از نیازهای روز جامعه دور شود.
وی یادآور شد: در این کرسی آزاداندیشی با حضور کارشناسان و فضلای حوزه علمیه مبحث «حجاب اجباری» موردبررسی قرار خواهد گرفت.
در ذیل مشروح سخنان حجت الاسلام محمدرضا زائری، نویسنده و منتقد فرهنگی، و محمد آقاسی، مدیر مرکز نظرسنجی جهاد دانشگاهی تقدیم خوانندگان محترم رسا و علاقه مندان به مسأله حجاب می کنیم.
نابسامانی حجاب ریشه در برنامه‌های لیبرال دموکراسی رسانه دارد
برنامه‌ریزی هدفمند در آموزش‌وپرورش، رسانه ملی و حوزه‌های علمیه راهکار برون‌رفت از مشکلات است
حجت‌الاسلام زائری، مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه و مؤلف کتاب «حجاب بی‌حجاب»، در این کرسی آزاداندیشی بابیان این‌که حجاب یکی از مسائل مهم اجتماعی و ساختارهای زیربنایی فرهنگ اسلامی در کشور محسوب می‌شود، گفت: ما نباید به مسأله حجاب به‌عنوان یک مسأله پیش افتاده و بی‌اهمیت نگاه کنیم بلکه باید حجاب را مهم‌ترین زیربنای فرهنگی در نظام اسلامی بدانیم که اجرای بسیاری دیگر از دستورات دینی از جمله تربیت فرزند صالح بسته به این زیربنا است.
وی افزود: خداوند سنت خود را از طریق پیامبر(ص) در میان ما انسان‌ها جاری کرده است و منتظر حرکت ما انسان‌ها و بزرگان در زمینه احیای این سنت‌ها است، زیرا اگر ما تا هزار سال دیگر هم‌روی زمین بنشیم و منتظر باشیم خداوند خود مستقیماً نخواهد آمد که مسأله حجاب را برای ما حل کند هرچند در این زمینه حقانیت با ما باشد.
نابسمانی حجاب در کشور ریشه در کوتاهی های ما دارد
مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه با اشاره به این‌که نابسامانی امروز حجاب و عفاف در کشور ریشه در کوتاهی‌های ما و برنامه‌ریزی هدفمند و کار شبانه‌روزی دشمن دارد، تصریح کرد: دشمن در این سال‌هایی که ما خانواده و فرزندان خود را بدون ابزار دفاعی پای حتی رسانه ملی و داخلی نشانده‌ایم با استفاده از ایدئولوژی لیبرال دموکراسی، ریشه‌های حجاب را در ذهن آن‌ها به‌کلی نابود کرده است.
وی یادآور شد: امروز باید به‌وسیله کار فرهنگی و تبلیغی مستمر نسل جوان همان‌طور که رعایت نکردن فرهنگ ترافیکی و کمربند نبستن را به‌عنوان عامل مرگ‌ومیر خود می‌شناسد، باید نسبت به مسأله حجاب همچنین دیدگاهی پیداکرده و بی‌حجابی را عامل مرگ بنیان خانواده خود بدانند؛ اما آنچه اهمیت دارد این است که حجاب اجباری نمی‌تواند راهگشا باشد و سیاست حجاب اجباری حرمت حجاب و چادر را هم از بین می‌برد.
حجاب اجباری ابزاری ناکارآمد و غیر مؤثر است
حجت‌الاسلام زائری اظهار کرد: امروز دیگر سیاست حجاب اجباری کارآمدی خود را از دست داده و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد این روش مؤثر نیست پس برای برون‌رفت از مشکل باید چاره دیگر اندیشیده شود.
وی ادامه داد: امروز باید با برنامه‌ریزی هدفمند در سرانه ملی، آموزش‌وپرورش، مهدهای کودک و روز آمدن کردن برنامه تبلیغی و آموزشی حوزه و تبلیغ بی وقف با بحران و چالش بی‌حجابی به مقابله پرداخت.
مؤلف کتاب «حجاب بی‌حجاب» با اشاره به این دشمن برای بی‌حجاب کردن دختران ما پویانمایی، فیلم، سریال و تبلیغات بازرگانی ساخته است، ادامه داد: متأسفانه به‌جای این‌که ما در این زمینه کاری بکنیم وقت خود را صرف سیاست‌گذاری در زمینه مسائلی کرده این‌که امروزه اهمیت خود را ازدست‌داده‌اند و از سوی دیگر هیچ برنامه‌ریزی هدفمندی در زمینه ساماندهی فضای مجازی و گوشی‌ها تلفن همراه که بیشترین نقش را در بی‌حجاب کرده دختران وزنان ما دارند نکرده‌ایم.
حجت‌الاسلام زائری بابیان این‌که دشمن برای بی‌حجاب کرده دختران ما مطالعه و برنامه‌ریزی جدی کرده است، افزود: متأسفانه ما در رسانه ملی به حجاب خیانت کرده و همیشه حجاب را به افراد فقیر، بدبخت و زنانی که هزار مشکل را دارند ارتباط داده این و از سوی دیگر علم‌آموزی، موفقیت و شادی را به دختران بی‌حجاب یا بدحجاب در سریال اختصاص داده‌ایم که مشخص است جوان ما هرگز به دنبال بدبختی نرفته و خوشبختی و شادی را انتخاب کرده و به این وسیله بی‌حجابی در او نهادینه می‌شود.
وی با اشاره به این‌که ساختار فرهنگی از چند سال گذشته تاکنون به‌صورت جدی و عمیق تغییر کرده است، ادامه داد: متأسفانه حوزه‌های علمیه از 50 سال گذشته تاکنون آموزش‌های خود را به‌روز نکرده‌اند و تا زمانی که حوزه‌های علمیه و نهادهای فرهنگی رویکرد خود را به نسبت به افکار عمومی تغییر ندهند ما شاهد تحول جدی در کشور نخواهیم بود.
مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه بابیان این‌که متأسفانه امروز بی‌حجابی به‌عنوان معیار و ارزش زندگی موفق معرفی‌شده است، یادآور شد: با سیاست‌هایی نظیر سیاست‌های اجباری کردن حجاب نمی‌توان مسأله حجاب را اصلاح کرد و تنها راهکار برون‌رفت از این مشکل در کار فکری و فرهنگی هدفمند و مستمر است.
حجاب اجباری یک چاشنی انفجاری برای اصلاح فرهنگ حجاب و عفاف است
محمد آقاسی، مدیر مرکز نظرسنجی جهاد دانشگاهی نیز در این کرسی آزاداندیشی بابیان این‌که ما در عرصه شناخت جامعه و جامعه‌شناسی دو نوع واقعیت داریم، گفت: این دو نوع واقعیت در علم جامعه‌شناسی و نظرسنجی به‌عنوان واقعیت عینی و واقعیت ذهنی تعبیر می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر در کشور ما میان واقعیت ذهنی و عینی ما در خصوص مسأله حجاب و عفاف تفاوت وجود دارد و همین موضوع موجب شده که هرچند در ظاهر به خاطر حجاب اجباری دختران ما چادر به سر کنند؛ ولی چون میان واقعیت ذهنی آن‌ها که حجاب را قبول ندارد و واقعیت اجتماعی و عینی که الزام به حجاب است، در درازمدت این تفاوت میان ذهن و واقعیت منجر به برتری سلطه ذهنی شده و در این صورت است که اجباری بودن حجاب مانند یک چاشنی انفجاری عمل کرده و به‌کلی مسأله حجاب و عفاف را نابود می‌کند.
کاهش نگرش مردم نسبت به چادر به‌عنوان حجاب برتر
مدیر مرکز نظرسنجی جهاد دانشگاهی با اشاره به این‌که از سال 85 تا سال 93 حدود 10 درصد نگرش مردم نسبت به مسأله حجاب و عفاف کاهش داشته و اکثریت مردم امروز دیگر حجاب مطلوب را چادر نمی‌دانند، تصریح کرد: این از نظر جامعه‌شناسی و نظرسنجی برای کشور یک فاجعه است و نشان می‌دهد، ما باید در عرصه‌هایی که حجاب و عفاف را تهدید می‌کنند مانند فضای مجازی و رسانه که دید بدی از حجاب ارائه داده و حجاب را عامل بدبختی زن مسلمان معرفی می‌کنند توجه جدی داشته باشیم و با این تهدیدها مقابله کنیم.
آقاسی با بیان این‌که گفتمان انقلاب اصلی جدای از مسأله حجاب و عفاف نیست، اظهار کرد: برای این‌که بتوانیم وضعیت حجاب و عفاف را در کشور مطلوب کنیم باید ابتدا زیرساخت‌ها را فراهم کنیم که این زیرساخت‌ها همان کار فرهنگی مستمر و مداوم در عرصه رسانه و فضاهایی مشابه آن است.
مدیر مرکز افکار سنجی جهاد دانشگاهی با بیان این‌که در نظرسنجی‌ها اخیر کمتر از 50 درصد از جوانان ما به خصوص دانشجویان میل به ازدواج دارند، گفت: دلیل این بی‌میلی نسل جوان نه‌تنها به حجاب بلکه به مسأله ازدواج این است که ما در رسانه ملی تنها تا سفره عقد و ازدواج را نشان می‌دهیم و اگر فیلم‌های کمی پس از ازدواج را نشان می‌دهند آن را آکنده از مشکل و دردسر می‌دانند که همین موضوع موجب دل‌زدگی جوانان و بی‌میلی آن‌ها توسط رسانه نسبت به مسأله ازواج شده است.
وی با بیان این‌که برای حفظ حجاب باید عقل و اندیشه خود را به کار اندازیم، یادآور شد: تنها به وسیله کار پژوهشی و برنامه‌ریزی منظم با استفاده از این پژوهش‌ها است که می‌توانیم در حوزه حجاب و عفاف گام‌های بلند و اثرگذاری برداریم.
نتیجه گیری
هرچند در زمینه حجاب و عفاف و حجاب اجباری دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و مورد انتقاد و موافقت عده‌ای از مردم و کارشناسان است؛ اما ما قضاوت در این زمینه را بر عهده متولیان فرهنگی میگذاریم و این نکته را نیز یادآوری می‌کنیم که انجام هر کاری در عرصه کلان اجتماعی حتی «حذف کردن سیاست حجاب اجباری» نیازمند مطالعات وسیع و گسترده در سطح کشور است.
باید در نظر داشت که برای اجرای هر سیاستی باید شرایط موجود سیاسی کشور در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای و تهدیدهای موجود به دقت مورد بررسی قرار گیرد؛ چراکه اجرای یک سیاست آن هم بدون در نظر گرفتن این قبیل موارد می‌تواند موجب خسارت جبران‌ناپذیر و نابودی امنیت و موجودیت سیاسی کشور شود.
امروزه باید به‌جای برخورد فیزیکی در زمینه حجاب و عفاف از راهبرد رهبر انقلاب اسلامی در عرصه امربه‌معروف و نهی از منکر استفاده کرد که البته یکی از مسائلی که در این کرسی توسط کارشناسان نادیده گرفته شد، کم‌توجهی به مسأله امربه‌معروف و نهی از منکر به‌عنوان یک راهبرد مهم اسلامی برای پالایش جامعه از فساد و مسأله بی‌حجابی است.
اگر در جای خود این راهبرد به‌درستی استفاده شود، بدون آزاد گذاشتن مسأله حجاب و پرداخت هزینه‌های گزاف می‌توان مسأله حجاب را اصلاح کرد./837/ز501/س