شهید بهشتی به دور از هرگونه تسامح و تساهل در جستجوی آزادی الهی بود

حجت الاسلام محمد رضایی تهرانی، استاد حوزه علمیه، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، به مناسبت هفتم تیرماه، سالروز شهادت شهید بهشتی(ره) با اشاره به شخصیت دینی و مبارز این انسان مجاهد، اظهار کرد: دو نکته اساسی در زندگی شهید بهشتی برجسته بود که بارزترین آن ها رشد علمی و معرفتی به شمار می آمد که ایشان در دوران طلبگی خود به جهت رشد صحیح علمی برنامه ریزی داشتند؛ به عنوان مثال زمانی که وی در بخشی از دوران تحصیل خود به فلسفه و حکمت روی آورد، در این زمان فقط روی فلسفه و معرفت افزایی کار می کرد و از پردازش علوم نقلی در این برهه زمانی پرهیز داشت.

وی با اشاره به سخن شهید بهشتی که نباید حوزه عقل ما دستخوش نگرش عقلانی مان  باشد، اضافه کرد: به لحاظ عملی، شهید بهشتی ملتزم به ادب اسلامی بود و آداب اجتماعی منطبق با دین و اسلام را به نیکی پیاده سازی می کرد. نکته دیگری که ایشان را برجسته و متمایز از سایرین می ساخت، رشد علمی و تعهد عملی ایشان بود که در همه زمینه ها ملموس و مشهود بود.

حجت الاسلام رضایی تهرانی ادامه داد: البته این رشد و تعهد در برهه ای که ایشان در آلمان سکونت داشت، به گونه ای بروز و ظهور داشت که وقتی بازگشت، در زمینه رشد و شکوفایی انقلاب و حرکت های پشت صحنه در سازمان های نهادی همچون شورای انقلاب و دولت تاثیر گذار بود. همچنین پس از آن در تدوین قانون اساسی و در مناصب دولتی، مطالعات ایشان قدری جلوه داد که در همه جا ما این رخ نمایه های ادب و معرفت اسلامی و دینی را از ایشان به یادگار ملاحظه می کنیم.

این واعظ دینی ضمن تأکید بر بارز ترین صفتی که در طول زندگی این عالم بردبار پیوسته ظهور و بروز داشت، خاطرنشان کرد: صبر و بردباری در تحمل گفته ها و سخنان دیگران، صفت بارز ایشان بود و هرگز اهل تسامح و تساهل نبود. مناظراتی نیز که از ایشان در همان زمان پخش شد، به خوبی نمایانگر صبر و بردباری شان بود و این صفت را در هر محفل و انسی حتی در مجلس خبرگان رهبری نیز ظهور می دادند.

حجت الاسلام رضایی تهرانی با بیان این که دکتر بهشتی صبر و بردباری را از علامه طباطبایی(ره) وام گرفته بود، یاد آور شد: یک بار یکی از نزدیکان از ایشان پرسیدند که این صبر و بردباری در شنیدن نظرات دیگران و نقل و پذیرش آن را از کجا وام گرفته اید؛ ایشان در پاسخ به او گفته بودند که من هیچ ندارم و همین ادب ظاهری را از علامه طباطبایی استادمان وام گرفتم زیرا که  در سر درس ایشان ما در نهایت خامی و نپختگی حرف هایی را  به اعتراض می زدیم ولی استاد ما با کمال متانت و آرامش به ما پاسخ می گفتند. ما نیز پس از بررسی این جواب پخته و سنجیده و قیچی نکردن حرف از سوی ایشان، به فکر فرو می رفتیم. این آزاد اندیشی فکری نیز مرهون همان صبر و تحمل بود.

وی ادامه داد: قرآن نیز سفارش می کند که: «فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» یعنی به بندگان من بشارت (مژده) ده، همان کسانی که تنها به سخنان مشخصی یعنی وحی قرآنی و احادیث اهل بیت(ع) گوش فراداده و از آن ها به بهترین نحو پیروی می کنند؛ یعنی از قرآن به محکماتش عمل می کنند و نیز روایات را بدون کم و کاست فرا گرفته و آن ها را با حفظ کامل امانت نقل می کنند. در حقیقت اجازه بروز حرف دیگران و تحمل شنیدن آن ادبی بود که در ایشان قرار داشت.

آزادی بدون حد و مرز اسارت های مکرر را در بر دارد

این استاد حوزه با اشاره به روحیه دموکراتیک و آزادی خواهی شهید بهشتی، اظهار کرد: به نظر بنده مهم ترین و برجسته ترین امتیاز ایشان این بود که آزادی را بدون حد و مرز تبیین نمی کرد زیرا که آزادی بدون حد و مرز اسارت های مکرر را در بر دارد و آزادی ای که ایشان به دنبال آن بود، در حقیقت آزادی لیبرالیستی و اومانیستی نبود بلکه آزادی الهی بود.

وی افزود: همان آزادی که امیرمؤمنان می فرماید: «در دل  دیگری نباش که خداوند تو را آزاده آفریده است». آن چه که ایشان در زمینه آزادی الهی تلاش می کرد، در آثار مکتوب خود به جا گذاشته  است. در حقیقت شهید بهشتی به عنوان یک پیشتاز در حوزه عمل به دنبال این بود که همه را به داشته های الهی متوجه و از داشته های ذاتی که در اثر هوای نفس تولید می شود، دور کند. در حقیقت اصل، اگر آزادی الهی برای مردم به صورت ملموس تبیین شود هیچ گاه شاهد اسارت های فکری که در دین های مختلف بروز و ظهور دارد، نخواهیم بود.

حجت الاسلام رضایی تهرانی با بیان این که روحیه آزادی خواهی شهید بهشتی در ابعاد نظام جمهوری اسلامی تأثیر گذاشت، ابراز کرد: در حقیقت امر، در تک تک نیروهای انقلابی که نگاه می کنیم، همه متعهد و متدین به چارچوب های الهی بوده و آزادی و رهایی از اسارت ها خود را قوی نشان می دهد زیرا که در جهان امروز و به خصوص در موضوع هسته ای و نانو تکنولوژی و فناوری های فضا و هوایی، این رشادت ها و دستاوردها ثمره رهایی از بندها و زنجیر ها است.

انسان و جامعه ای که خود را از یوغ استکبار آزاد ببیند در همه ابعاد پیشرفت می کند 

وی گفت: در حقیقت اگر انسان خود را آزاد بنگرد و هیچ محدودیتی را از سوی سران استکبار بر خود نپذیرد، در همه محور ها می تواند مرزهای خود ساخته و جعلی را بشکند و با پلی رو به جلو به فناوری های نوین دست یابد. ما نیز وظیفه داریم تا از این آزادی پاسداری کنیم.

حجت الاسلام رضایی تهرانی با بیان این که دکتر بهشتی از حافظان دیپلماسی ظاهری و پیروان این مکتب نبود، تصریح کرد: شهید بهشتی در هیچ میدانی مقید به حفظ دیپلماسی ظاهری که خوشایند دیگران باشد، نبود؛ بلکه همواره به دنبال رضای خدا بود و بر طبق آن نیز عمل می کرد. متاسفانه در برخی از رده های مدیریتی این عادت وجود دارد که برخی ها برای حفط منافع شخصی شان بعضا برخی ارزش ها را زیر سوال می برند، برخی دیگر از آن ها نیز، برای حفط ظاهر خود دست به کارهایی می زنند که چندان پسندیده نیست.

این استاد حوزه ادامه داد: امام خمینی(ره) زمانی که در پاریس بودند در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در این باره که حرف هایتان را تعدیل کنید تا انقلاب سریع تر علیه شاه پیش رود و زودتر به انقلاب اسلامی دست یابیم، گفتند: آیا شما خیال می کنید مواضعی که من انتخاب می کنم، بر اساس آن هایی است که به سمت ما می آیند؟ من آن چه را که حق تشخیص می دهد مورد رضای خدا است، انتخاب می کنم؛ حتی اگر بنا باشد مدت ها نیز همین موضع پایدار بماند.

وی افزود: طبق سیره این شهدا و عمل به ارزش های آن ها نباید به سمت کشور های غربی رفت و این نشان می دهد که برای برخی منافع نباید دین را تخریب کرد.

حجت الاسلام رضایی تهرانی با اشاره به استمرار تأثیرات فکری و دینی شکل گرفته از زمان دکتر بهشتی خاطرنشان کرد:  شهید بهشتی قطعه بزرگی از فداکاران دینی و علمی بود که در حوزه رشد افکار جامعه و به خصوص جوانان تلاش می کرد و چهره های برجسته با عقبه هایی که بودند و هستند، همانند آیت الله مصباح و دیگرانی از این دست، همه در ادامه آن خط سیر بودند اما نوع تأثیرگذاری ها در هر زمانی متفاوت شد.

وی گفت: امروز نیز با توجه به گستره رسانه های ارتباط جمعی باید امیدوار بود تا این اندیشه الهی بتواند در میان مردم خود را واضح تر نشان دهد. بنابراین عملا این تاثیرات از بین نرفته بلکه پر رنگ تر نیز شده است و امیدوار به استمرار آن نیز خواهیم بود.

این کارشناس مذهبی با بیان این که هیچ گروه و یا شخصی نباید شهدا را بر طبق منافع خود پیش ببرد، یاد آور شد: هیچ جریان و گروهی حتی از نزدیکان این شهدا نباید شهدا را با نام تفکر خویش بازی دهد؛ بلکه باید آنان را در مجموعه کل نظام و شاخص های دینی رصد کرد. باید چنین شخصیت هایی را الهی دید و در مجموعه کل نظام و عشق آن ها به حق تعالی مورد ارزیابی قرار داد.

حجت الاسلام رضایی تهرانی افزود: شهید بهشتی در برهه ای از زمان می گفت ما آمده ایم اسلام را پیاده کنیم؛ عملا با کوشش خود نیز نشان داد  این امر شدنی و با کوشش قابل دستیابی است./864/ت301/ب5