شیخ اشراق جامع ترین بحث را در زمینه مراتب وجود مطرح کرده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در قزوین، حجت الاسلام علی عباسی مدیر حوزه علمیه قزوین عصر امروز در مدرسه علمیه مولاوردیخان با اشاره به بحث چیستی مراتب وجود، گفت: یکی از بحث هایی که در فلسفه مطرح می‌شود و در عرفان هم جایگاه ویژه‌ای دارد بحث چیستی مراتب وجود است یعنی مراتب وجود چگونه هستند، چه حقیقتی دارند و چگونه تصور می‌شوند.

جامع ترین بحث در زمینه مراتب وجود را شیخ اشراق مطرح کرده است

وی در ادامه با اشاره به اینکه در زمینه مراتب وجود جامع ترین بحث را شیخ اشراق مطرح کرده است، افزود: شیخ اشراق در مقاله ای که بنیاد حکمت صدرا منتشر کرده در مورد مراتب وجود سه بحث را مطرح کرده است نخست بحث نور دوم نورالانوار و سوم بحث انوار قاهره که شیخ اشراق در مورد هر کدام از این مفاهیم مطالبی را مطرح می‌کند تا به نتیجه‌گیری برسد.

این استاد تفسیر با بیان اینکه ملاک و معیار بدیهی بودن یک شی، نور است، عنوان کرد: نور از این جهت ملاک بداهت است چون در ذات خودش ظاهر است و ظهور خود را از چیزی نگرفته است حتی مظهر غیر هم هست یعنی اشیاء دیگر را ظاهر می‌کند بنابراین هر جا ظهور است نور هم وجود دارد و هر جا نور هست ظهور هم موجود است.

مدیر حوزه علمیه قزوین در ادامه تصریح کرد: یکی از چیزهایی که در مبحث نور به عنوان مقدمه مطرح می‌شود این است که نور بسیط است یعنی جنس و فصل ندارد چون فصل و جنس داشتن مخصوص امور مرکب است نور حد و اندازه هم ندارد چون چیزی دارای حدود است که جنس و فصل داشته باشد چیزی هم نمی‌تواند نور را تعریف کند چون هیچ چیزی ظاهرتر از نور نیست که نیاز به تعریف داشته باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا در فلسفه در مورد موجی بودن نور و همچنین تشعشعات و انعکاسات آن بحث نمی‌شود، ابراز کرد: نور دارای دو جلوه است یکی جلوه تجربی و دیگری جلوه عقلانی آن است در آن جایی که از تشعشعات و جلوه های ظاهری بحث می‌شود جنبه تجربی ملاک است و آن جایی که سخن از انوار غیر حسی باشد جنبه عقلانی مورد نظر است.

این استاد اخلاق جهت عقلانی نور را مفاهیمی چون علت و معلول دانست و اضافه کرد: برای نمونه نور علت است و اصالت و مبدئیت برای معلولات دارد از این رو واجب و ممکن هم این گونه است واجب از این جهت که هم نور است و هم علت و ممکن از آن جایی که ظهور خود را از واجب می‌گیرد معلول آن است.

تقابل بین نور و ظلمت از نوع تقابل میان عدم و ملکه است

مدیر حوزه علمیه تقابل بین نور و ظلمت را از نوع تقابل میان عدم و ملکه خواند و افزود: نور به جایی اطلاق می‌شود که شأنیت ظلمت را داشته باشد یعنی ظلمت در آنجا معنا پیدا کند و ظلمت هم در جایی معنا پیدا می‌کند که شانیت نورانیت را داشته باشد.

حجت الاسلام عباسی با اشاره به اینکه تقابل بین نور و ظلمت را شیخ اشراق نپذیرفته و قبول ندارد، گفت: چیزهایی که شأنیت داشته باشد بر نورالانوار صدق نمی‌کند چون اگر تقابل نور و ظلمت از نوع تقابل عدم و ملکه باشد در واقع با ذات خداوند هماهنگ نخواهد بود.

مدیر حوزه علمیه در ادامه اضافه کرد: وقتی تقابل با ذات خداوند هماهنگ نباشد از این رو نمی‌توان گفت که خداوند نور است و شأنیت ظلمت هم دارد حال آنکه خداوند نورالانوار است و سایر انوار از خداوند نشات گرفته اند.

وی در پایان گفت: تقابل بین نور و ظلمت از نوع تقابل شی با مرز خودش است ظلمت مرز نور است مانند تقابل محتوا با شکل و قالب است ظلمت در واقع وجود ندارد بلکه پایان نور و عدم محض است وقتی نور پایان می‌پذیرد ظلمت پدید آمده است./873/202/ب1